Πλησίαζαν τα Χριστούγεννα του 1940 και ο Ελληνικός Στρατός στην παράλια ζώνη του μετώπου, στον ελληνοιταλικό πόλεμο, φαινόταν πως είχε καθηλωθεί στο μουσουλμανικό χωριό Μπόρσι, λίγα χιλιόμετρα πριν από την Χειμάρρα. Οι Ιταλοί είχαν οχυρώσει και είχαν καταστήσει σχεδόν απόρθητο το βουνό που είναι πάνω από το χωριό Κηπαρό. Ο ορεινός αυτός όγκος έστεκε σαν τείχος μπροστά στις ελληνικές δυνάμεις και εμπόδιζε την προέλασή τους. Οι ελληνικές επιθέσεις είχαν αποβεί άκαρπες. Τα Ιταλικά πολυβόλα χάρη στην ευνοϊκή θέση που κατείχαν, θέριζαν τα πάντα μπροστά τους. Τότε παρουσίασαν στον διοικητή μια λεβέντισσα Κηπαριώτισσα που είχε έλθει κρυφά από το Κηπαρό και ζητούσε να τον δει. «Μπορώ να σας περάσω από ένα μονοπάτι πίσω από τις γραμμές των Ιταλών» του λέει. Ο διοικητής την κοίταξε στην αρχή με καχυποψία, μπορεί να είναι παγίδα, σκέφτηκε. Όμως κάτι μέσα του, του έλεγε πως μπορούσε να εμπιστευθεί την γυναίκα αυτή.
Έναν μήνα ακριβώς μετά την κήρυξη του 1ου Βαλκανικού πολέμου ο αξιωματικός της Ελληνικής Βασιλικής Χωροφυλακής Σπύρος Σπυρομήλιος απελευθερώνει μετά από απόβαση την Χειμάρρα εν ονόματι του Βασιλέως των Ελλήνων. Ήδη η Θεσσαλονίκη είναι μία εβδομάδα απελευθερωμένη, Όμως στο μέτωπο της Ηπείρου ο στρατός είναι καθηλωμένος μπροστά στο Μπιζάνι. Έτσι αποφασίζονται δύο αποβατικές ενέργειες. Μία στους Αγίους Σαράντα που αποτυγχάνει και η άλλη στην Χειμάρρα που στέφεται με επιτυχία.
Η Κορυτσά (το «Παρίσι των Βαλκανίων» όπως προσφυώς ονομάστηκε) και η ύπαιθρος χώρα που την περιβάλλει, για αιώνες παραμένει σιωπηλή στην ατελεύτητη ροή των χρόνων. Οι Κορυτσαίοι, και συνολικά η «Εθνική Ελληνική Μειονότητα» στην Αλβανία, έχουν σαφή συναίσθηση της ύπαρξής τους και εκπεφρασμένη αντίληψη της διαφοράς από το υπόλοιπο αλβανικό στρώμα. Κριτήριο της εθνικό τητας δεν αποτελεί μόνο η γλώσσα, αλλά το εθνικό φρόνημα, η εθνική συνείδηση. Η συσκότιση αυτής της αλήθειας δημιουργεί παραπλανήσεις και αλλοιωμένες εντυπώσεις.
Εκδηλώσεις για την 75η Επέτειο Απελευθέρωσης της Κορυτσάς κατά τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940 θα πραγματοποιήσει η Ηπειρωτική Εστία Θεσσαλονίκης την ερχόμενη Κυριακή, 22 Νοεμβρίου. Σύμφωνα με το πρόγραμμα, στις 10 π.μ. θα τελεστεί δοξολογία στο Ναό Νέας Παναγίας, στις 10.30 π.μ. θα γίνει κατάθεση στεφάνων στο Άγαλμα της Ηπειρώτισσας του 1940 και στις 11 π.μ. θα ακολουθήσει ομιλία στην αίθουσα της Η.Ε.Θ.. Θα μιλήσει η επίκ. Καθηγήτρια Κλασικής Αρχαιολογίας του Α.Π.Θ. Στέφη Κόρτη – Κόντη με θέμα «Η Κορυτσά του Σεφέρη». Τέλος, στις 11.30 π.μ. θα γίνει ονοματοδοσία της αίθουσας Δ.Σ. της Εστίας σε «Αίθουσα Ευεργετών Βασίλειος Γκέλης Νανά – Αθηνά Μ. Τοτοκώτση».
Όπως γνωρίζουμε, με πρωτοβουλία του δήμαρχου Χειμάρρας Gjergji Goro, συνεργεία του Δήμου γκρέμισαν την εκκλησία του Αγίου Αθανασίου, στο χωριό Δρυμάδες, παρά τις αντιδράσεις των κατοίκων, της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αλβανίας και τα διαβήματα του Ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών. Αυτό αποτελεί συνέχεια της τακτικής του κομμουνιστή δικτάτορα Εμβέρ Χότζα, που δεν ήθελε χώρους λατρείας οποιασδήποτε θρησκείας στην επικράτειά του.
Επτά δημοψηφίσματα έχουν διεξαχθεί μέχρι σήμερα στην Ελλάδα, με τις έξι περιπτώσεις το ερώτημα να σχετίζεται με το πολίτευμα (βασιλευόμενη ή αβασίλευτη δημοκρατία) και η μία με την έγκριση Συντάγματος.
Σε δυόμισι μήνες το Ζάππειο Μέγαρο οφείλει να μνημονεύσει τα 150χρονα μετά θάνατον αυτού του μεγάλου Εθνικού Ευεργέτη. Προκαταλαμβάνω της εναπομείναντος περιόδου για να θυμίσω στη μεγάλη ελληνόβλαχη κοινότητα, δώθε και εκείθε συνόρων, μαζί και στον υπόλοιπο βορειοηπειρωτικό ελληνισμό, αν προλαβαίνουν ας τιμήσουν τη μνήμη του Ευάγγελου Ζάππα πρωτίστως ως εθνικού ήρωα. Τιμή που οι διαχρονικές ελληνικές κυβερνήσεις ανέκαθεν έχουν στερήσει σ’ αυτόν και σε όλους τους ήρωές μας, παρόλο που από την Άνω Ήπειρο έτρεξαν σε κάθε γωνιά της επαναστατημένης Ελλάδας θυσιάζοντας εαυτούς για την ανεξαρτησία της.
Ο Άγιος Κοσμάς στην τελευταία του περιοδεία (Ιούλιος 1779), φημολογείται ότι πέρασε και από τα χωριά Αλύκο και Τσαούσι. Στο κέντρο της επαρχίας Αλύκο υπήρχαν, ως αργά, δύο μεγάλες πέτρες όπου κάθισε ο Άγιος Κοσμάς και μίλησε στους πιστούς Αλυκιώτες που τον συνόδεψαν μέχρι το διπλανό χωριό, το Τσαούσι. Στο μέρος αυτό, οι κάτοικοι έχτισαν ένα μικρό εκκλησάκι προς τιμή του Αγίου Κοσμά. Την ίδια μέρα συνάντησε και τους πιστούς του χωριού Τσαούσι. Και στα δυο χωριά συμβούλεψε τους κατοίκους, με ιδιαίτερη επιμονή: «Να μάθουν τα παιδιά σας γράμματα».Δεν γνωρίζουμε εάν προσπάθησε να εγκαινιάσει σχολείο στα δύο αυτά χωριά. Η κοινή λογική μας επιβεβαιώνει ότι το κρυφό σχολείο, στο υπόγειο της εκκλησίας της Αγίας Βαρβάρας, λειτούργησε και διδάσκονταν τα απαραίτητα.
Όσο και αν φαίνεται περίεργο, τα δύο πιο διάσημα μέλη των Ένοπλών Ες Ες, δεν ήταν άριοι της γερμανικής φυλής, αλλά υπήκοοι του Βελγίου και της Δανίας.
Ο Βασίλης Ιωάννου, τέως έπαρχος του Αλύκου, ξεφυλλίζοντας διάφορα υλικά, ομολογίες, δεδομένα και διάφορες στατιστικές, προετοίμασε ένα σύγγραμμα για την παιδεία στο Αλύκο στο διάβα των αιώνων. Μια πολύ καλή πρωτοβουλία, για να μάθουν και οι νέοι τις ρίζες μας, την κουλτούρα, την παιδεία και τα Ελληνικά Γράμματά μας.