Τα αποκριάτικα πανηγύρια ανιχνεύονται σε εορτές όπως οι Κρόνιες, τα Διονύσια, τα ρωμαϊκά Λουπερκάλια και τα Σατουρνάλια. Στους νεότερους χρόνους, τα έθιμα αυτά εξελίχθηκαν, υιοθετώντας στοιχεία από τις γιορτές μασκοφόρων στη Ρώμη, τη Φλωρεντία, τη Βενετία και αλλού. Σε μια κρίσιμη καμπή του χρόνου, το πέρασμα από το χειμώνα στην άνοιξη, οι άνθρωποι πανηγύριζαν την ετήσια αναγέννηση του κόσμου. Πίσω από τις μάσκες, αμφισβητούσαν τις αξίες και τις ιεραρχίες, ασκώντας μια μορφή κοινωνικής κριτικής.
Οι ελληνικές απόκριες εντοπίζονται στην Αρχαία Ελλάδα και συνδέονται με τη λατρεία του θεού Διονύσου. Η λέξη "carnival" προέρχεται από το λατινικό "carnem levare" ή "carnis levamen", που σημαίνει "διακοπή της βρώσης κρέατος".Ο Διόνυσος σκοπεύει στην ψυχική κάθαρση με το κρασί και τον χορό. Η μανία του χορού και η ομαδική υστερία οδηγούν στην απελευθέρωση του ανθρώπου, με τον Διόνυσο να είναι ο θεός που οδηγεί τον άνθρωπο να απολυτρωθεί. Οι Μαινάδες, οι παράφορες γυναίκες με την εξημμένη φαντασία, συνοδευόμενες από τυμπάνα και κρόταλα, χορεύοντας ξέφρενα, αποτελούν σημαντικό μέρος αυτών των γιορτών.
Αυτή η παράδοση διατηρήθηκε και στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και διαδόθηκε σε άλλα μέρη του κόσμου. Ακόμα και σήμερα, οι άνθρωποι μεταμφιέζονται και γιορτάζουν μασκαρεμένοι στο δρόμο.
Το Τριώδιο ξεκινά την πρώτη Κυριακή, με το Ευαγγέλιο του "Τελώνη και Φαρισαίου". Τη δεύτερη Κυριακή ακολουθεί το Ευαγγέλιο του "Ασώτου Υιού", ενώ η τρίτη Κυριακή είναι αφιερωμένη στην "Απόκρεω".
Η κορύφωση των εορτασμών έρχεται την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, την "Τυρινή" (τυροφάγου). Η περίοδος αυτή φτάνει στο τέλος της την Καθαρά Δευτέρα, την πρώτη μέρα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.
Στην ουσία, οι Απόκριες αποτελούν την εισαγωγή μας στην περίοδο της νηστείας και προετοιμασίας για τη μεγαλύτερη γιορτή της Χριστιανοσύνης, το Πάσχα. Προσφέρουν μια ευκαιρία για εκτόνωση πριν από την έναρξη της Σαρακοστής την Καθαρά Δευτέρα.
Μέσα από τη νηστεία της Σαρακοστής, προετοιμαζόμαστε ψυχικά και σωματικά για να βιώσουμε τα Θεία Πάθη κατά τη Μεγάλη Εβδομάδα και να υποδεχτούμε με κατάνυξη την Ανάσταση του Χριστού.
Στην Ελλάδα, οι Απόκριες αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτισμικής μας κληρονομιάς. Τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται μια δυναμική αναβίωση εθίμων που φέρουν έντονα το στίγμα της παράδοσης. Χαρακτηριστικό γνώρισμα αυτών των εθίμων είναι η παρουσία φαλλικών συμβόλων, καθώς και η ενσωμάτωση σάτιρας, η οποία αντλεί έμπνευση από τα τοπικά δρώμενα ή από καίρια ζητήματα που απασχολούν την ελληνική πραγματικότητα.
Από την Κρήτη έως τις Σέρρες, από τη Λέρο μέχρι την Ξάνθη και από την Κέρκυρα έως τη Λάρισα, πλήθος εθίμων ξεδιπλώνονται σε κάθε γωνιά της χώρας, διατηρώντας την ιδιαιτερότητα και την ποικιλία που χαρακτηρίζει κάθε τόπο.
Σχόλια