22 Νοεμβρίου 1989: Η τραγωδία του Λογαρά

22 Νοεμβρίου 1989: Η τραγωδία του Λογαρά

Στις 22.11.1989, ένα λεωφορείο κατασκευής Σκόδρας, του Ανώτατου Ινστιτούτου Γεωργίας, με οδηγό τον Ali Omuri, έχει ξεκινήσει από την Χιμάρα προς την πόλη των Αγίων Σαράντα γύρο στις 13:00 και κάπου πάνω από το Κούδεσι έπεσε σε χαράδρα. Tότε δεν επιτρεπόταν η διέλευση οχημάτων στον παραλιακό δρόμο που πάει σήμερα για τους Άγιους Σαράντα λόγω της στρατιωτικής βάσης στο Παλέρμο, τα αυτοκίνητα έκαναν τον κύκλο από το Κούδεσι και μέσω παρακάμψεων για να φτάσουν στην άλλη πλευρά.

Στο λεωφορείο ήταν τρεις καθηγητές του σχολείου, 14 φοιτητές , καθώς και ένας στρατιώτης. Στις 14:00 στην περιοχή κοντά στο Κούδεσι, 100 μέτρα πριν από μια απότομη στροφή ο οδηγός αντιλήφθηκε βλάβη στα φρένα. Το λεωφορείο άρχισε να επιταχύνει και ο οδηγός φώναξε, λέγοντας: «Μας πήραν στο λαιμό τους» και είπε στους επιβάτες να φυλαχτούν. Στη στροφή επάνω ο οδηγός δεν μπόρεσε να ελέγξει το όχημα, βγήκε από το δρόμο και αφού έκανε μερικές περιστροφές προσγειώθηκε έπεσε σε χαράδρα από ύψος 64 μέτρων. Ο οδηγός και ένας φοιτητής πέθαναν ακαριαία και αρκετοί τραυματίστηκαν σοβαρά.

Η ομάδα εμπειρογνωμόνων επιβεβαίωσε ότι η πτώση του λεωφορείου ήταν αποτέλεσμα τεχνικών προβλημάτων στο σύστημα πέδησης.

Αρχικά οι τραυματίες βοηθηθήκαν από μια στρατιωτική μονάδα κοντά στην περιοχή και τους μετέφεραν αμέσως στο νοσοκομείο της Χιμάρας. Το νοσοκομείο ζήτησε εξειδικευμένη ιατρική βοήθεια από τις γύρο περιοχές.

Για να βοηθήσουν τους βαριά τραυματισμένους , εστάλησαν δύο ελικόπτερα από τα Τίρανα. Ένα MJ-6-44 με επικεφαλής τον διοικητή Vangjel Postoli, πιλότο τον Tafil Agaj και τον μηχανικό Παντελή Τζούμπα από τους Γιωργουτσάτες Δρόπολης, και ένα MJ-6-50 με επικεφαλής τον διοικητή Agron Galanxhi, πιλότο τον Veledin Resuli και μηχανικό τον Enver Haka. Αναμεσα τους ήταν και η ομάδα των γιατρών του νοσοκομείου των Τιράνων που αποτελούταν από τους Agim Qarri, Kujtim Hysi, Dionis Makuçi, Zana Floqi και την νοσοκόμα Dhurata Leka.

Τα ελικόπτερα έφτασαν στις 16:00 στην πόλη της Χιμάρας όπου τους περίμεναν το προσωπικό υπηρεσίας του νοσοκομείου. Η ιατρική ομάδα των Τιράνων κατέληξε στο συμπέρασμα ότι (οι τραυματισμένοι) να διαχωριστούν σε αυτούς που ήταν σε πολύ σοβαρή κατάσταση και η ιατρική βοήθεια έπρεπε να τους παρασχεθεί στα Τίρανα.

Αρχικά οι πιλότοι συζήτησαν μεταξύ τους για τις δυσκολίες της επιστροφής, γιατί σε λίγο σκοτείνιαζε και είχε πυκνή ομίχλη. Ο πρώτος επικεφαλής επικοινώνησε τηλεφωνικά από τις στρατιωτικές μονάδες της Χιμάρας με την Μονάδα Ελέγχου στα Τίρανα και του είπαν πως στο Λογαρά είχε ομίχλη 10/10 και ότι είναι αδύνατον να την περάσει, οπότε και τους προτείνετε να μπουν 5-10 χιλιόμετρα στη θάλασσα. Τελειωτικά η επιλογή της επιστροφής αφέθηκε στην κρίση των πιλότων οι οποίοι μόνοι τους αποφάσισαν να πετάξουν. (ή έτσι τουλάχιστον λέει η επίσημη αναφορά. Άλλοι μάρτυρες λένε ότι από το Αρχηγείο επέμεναν το ελικόπτερο με τους τραυματίες να επιστρέψει επειγόντως στα Τίρανα. Ο πρώτος πιλότος μιλώντας με έναν γέροντα στη Χιμάρα του είπε: "Η κυβέρνηση θα μας σκοτώσει σήμερα.")

Αφού ενημερώθηκαν για την επιδείνωση της κατάστασης των τριών από τους τραυματίες, αποφασίζουν να πετάξουν για τα Τίρανα.

Χαρτογράφησαν τη διέλευση του δρόμου της επιστροφής, που θα γινόταν κατά μήκος της ακτογραμμής μέχρι το νησί Σάσωνα (Sazan) και ύστερα θα συνέχιζαν για τα Τίρανα. Όλες οι επικοινωνίες μεταξύ των πιλότων και της Μονάδας Ελέγχου της Αεροπορίας σταμάτησαν μόλις τα ελικόπτερα μπήκαν στη Χιμάρα, καθώς αυτή η περιοχή δεν καλυπτόταν από το σύστημα επικοινωνίας αεροπορικών πτήσεων.

Στο πρώτο ελικόπτερο επιβιβάστηκαν οι τραυματίες Thoma Plasa, Ilirjana Brahimi, Taip Llaçi, Xhelal Ndreu συνοδευόμενοι από τους γιατρούς Agim Qarri και Dionis Makoçi.

Στο δεύτερο ελικόπτερο επιβιβάστηκαν οι τραυματίες Misto Shumeli, Elida Hyseni, Donika Ferra, Zef Suli συνοδευόμενοι από τους γιατρούς Kujtim Hysi, Zana Floqi, Dhurata Leka όπως και ο γιατρός Nafail Metollari και ο νοσοκόμος Pirro Pulo από τη Χιμάρα.

Στις 18:20 σηκώθηκε πρώτα το ελικόπτερο με επικεφαλής τον αξιωματικό Agron Galanxhi παίρνοντας την κατεύθυνση των ακτών. Ύστερα από 3 λεπτά απογειώθηκε το άλλο με επικεφαλής τον Vangjel Postoli το οποίο αρχικά κατευθύνθηκε προς τους Αγίους Σαράντα, αλλά μετά γυρίζει πίσω και κατευθύνεται πάλι προς τη Χιμάρα, πετώντας προς το Βούνο όπου και κατέπεσε στο βουνό πάνω από το χωριό. Όλοι η επιβάτες βρήκαν το θάνατο και το ελικόπτερο καταστράφηκε ολοσχερώς. Οι κάτοικοι του χωριού και η μπριγκάτα της Χιμάρας έσπευσαν και έβγαλαν τους ανθρώπους και έψαχναν για επιζώντες. Η μακάβρια εικόνα από τα διαμελισμένα μέλη ήταν αυτή που θα έμενε χαραγμένη για πάντα στις μνήμες όσων βρέθηκαν εκεί.

Γύρω στις 19:00 από μια στρατιωτική μονάδα κοντά στο Λογάρα ακούγεται ένα δυνατός κρότος στην πλαγιά του βουνού, η οποία συνοδεύεται από μια μεγάλη πυρκαγιά. Από έρευνες που γίνονται μετά από 14 ώρες βρέθηκαν τα συντρίμμια του δεύτερου ελικοπτέρου και όλοι όσοι ήταν μέσα σε αυτό, νεκροί.

Ο συνολικός απολογισμός από τη σύγκρουση ήταν 21 άτομα. Τα απανθρακωμένα πτώματα μεταφέρθηκαν στο στρατιωτικό νοσοκομείο της Παλάσας με τη βοήθεια του προσωπικού του νοσοκομείου της Χιμάρας, ανθρώπους που γνώριζαν προσωπικά τα θύματα και ειδικούς εγκληματολόγους. Έγινε η πλήρης ταυτοποίηση όλων των θυμάτων και τα προσωπικά αντικείμενα τους παραδόθηκαν στις οικογένειές τους.

Για το αεροπορικό δυστύχημα η έρευνα απέδειξε ότι η σύγκρουση οφείλεται σε ακραίες καιρικές συνθήκες και δεν υπήρχαν τεχνικά προβλήματα. Σύμφωνα με την έκθεση εμπειρογνωμόνων η απότομη επιδείνωση των καιρικών συνθηκών, ο ισχυρός άνεμος, οι κεραυνοί και η μειωμένη ορατότητα από την πυκνή ομίχλη που επικρατούσε, είναι ο κύριος λόγος που προκάλεσε την απόσπαση των ελικοπτέρων από τη γραμμή της διαδρομής και τη συντριβή τους στο Λογαρά και Βούνο αντίστοιχα.

Και οι δυο πιλότοι έχουν προσπαθήσει να είναι κατά μήκος της ακτής για να έχουν ως οδηγό τα φώτα στα δεξιά, αλλά η ραγδαία επιδείνωση του καιρού και οι ισχυροί άνεμοι, των 9 μποφόρ, τους έκανε να εξοκείλουν της πορείας. Η σύγκρουση των ελικοπτέρων στα βουνά έγινε σχεδόν συγχρόνως αλλά σε διαφορετικά σημεία.

Ένας στιγμιαίος κυκλώνας όπως έχει καταγραφεί με ταχύτητα 165 -180 χλμ την ώρα, φαίνεται πως τους παρέσυρε σχεδόν την ίδια στιγμή με τα γνωστά τραγικά αποτελέσματα.

Οι παραφιλολογίες και φήμες της εποχής έλεγαν για απόπειρα απόδρασης από τους στρατιωτικούς και γιατρούς κάτι που δεν αποδείχθηκε ποτέ.

Οι ομάδα της Στρατιωτικής Αεροπορίας και η ομάδα γιατρών έχουν πάρει μετάλλια Πεσόντων στο Καθήκον και τον τίτλο του Εθνομάρτυρα.

Οι μοιραίες συμπτώσεις του ατυχήματος

Το πεπρωμένον φυγείν αδύνατον

Η πρώτη μοιραία σύμπτωση εκείνη την ημέρα ήταν εκείνη του πιλότου. Ο δεύτερος πιλότος, ο Veledin Resuli από τον Αυλώνα, δεν είχε υπηρεσία, παρόλα αυτά βρισκόταν στη βάση. Όταν ο φίλος του Spartak Mitka τον ενημέρωσε ότι θα έφευγαν για Χιμάρα, τον παρακάλεσε να πάει στη θέση του. "Αμάν, να πάω εγώ στη θέση σου, σκότωσε με, κάνε μου ό, τι θες, εγώ σε έχω αδερφό, δεν θα το ξεχάσω σε όλη μου τη ζωή! " Με αυτά τα λόγια τον έπεισε να αλλάξουν θέσεις και έμελε ο άλλος πλέον να το θυμάται αυτό για όλη του τη ζωή.

Η δεύτερη μοιραία σύμπτωση ήταν του μηχανικού Zalo Hysi. Εκείνη την ημέρα είχε υπηρεσία στη μονάδα ελικοπτέρων Farke, όταν ήρθε ο Παντελής Τζούμπας και του είπε: "Σε έψαχνα. Έχω ένα πρόβλημα, ο έλεγχος έχει τελειώσει στο 644, αν θες εσύ την υπηρεσία καν' την αύριο ή μεθαύριο. Εγώ σήμερα." Έτσι, το ελικόπτερο του Hysi, το 652, αντικαταστάθηκε από το ελικόπτερο 644, του Παντελή Τζούμπα.

Η άλλη μοιραία σύμπτωση ήταν ότι από την 1η Ιουλίου 1979 έως 1 Σεπτεμβρίου 2006, οι γιατροί που έπαιρναν σε τέτοια περιστατικά ήταν από το Στρατιωτικό Νοσοκομείο, επειδή εκεί υπήρχε και ο διάδρομος προσγείωσης. Εκείνη την ημέρα οι γιατροί του στρατιωτικού νοσοκομείου είχαν σχολάσει νωρίς και έτσι αναγκάστηκαν να πάρουν γιατρούς από το πολιτικό νοσοκομείο.

Και εδώ μια άλλη απίστευτη σύμπτωση. Ένας από τους γιατρούς που είχε υπηρεσία και κλήθηκε να πάει ήταν ο Kujtim Hysi, ο αδερφός του μηχανικού που μόλις είχε αλλάξει θέσεις με τον Τζούμπα. Ενθουσιασμένος που θα έβλεπε τον αδερφό του είπε στην υπόλοιπη ομάδα: "Ο αδερφός μου είναι σε υπηρεσία, θα πάμε με το δικό του ελικόπτερο."

Και ενώ οι πιλότοι ήταν σε ετοιμότητα και περίμεναν τους γιατρούς που είχαν αργήσει, ο Agron Galanxhi μιλώντας στον ασύρματο είπε στο δεύτερο πιλότο: "Οι γιατροί δεν έρχονται. Πάμε να φύγουμε." Μόλις απογειώνονται είδαν να καταφθάνει το ασθενοφόρο με τους γιατρούς στην πόρτα της μονάδας και ξανακατέβηκαν να τους πάρουν.

"Ήρθαμε, ήρθαμε, μη φεύγετε, έχουμε κέφι να πάμε στον Αυλώνα, αλλά θέλουμε να πάμε με το ελικόπτερο του Zalo." είπε ο αδερφός του Kujtim Hysi. Ο γιατρός συννέφιασε όταν έμαθε ότι άλλαξαν βάρδιες μόλις λίγη ώρα πριν και μπήκε απρόθυμα πλέον για το ταξίδι, που έμελλε να ήταν το τελευταίο του, όπως και του επικεφαλής της ομάδας, Agron Galanxhi, που σε 4-5 μήνες θα έβγαινε στην σύνταξη.

Η άλλη μοιραία σύμπτωση έρχεται από την ιστορία της Ζάνα Floqi, της γιατρού υπηρεσίας στο νοσοκομείο n.2 των Τιράνων, που για ελάχιστα λεπτά της έπεσε εκείνης ο κλήρος για το μοιραίο ταξίδι. Η Ζάνα είχε μια μεγάλη φοβία με τα ελικόπτερα και γι' αυτό το λόγω δεν είχε ταξιδέψει στο παρελθόν. Δυο γιατροί και μια αναισθησιολόγος όμως εκείνη τη μέρα έφυγαν νωρίτερα για το σπίτι επειδή ακυρώθηκε ένα χειρουργείο. Η συνάδελφός της εξιστορεί πως η φίλη της τη ξεπροβόδησε μέχρι έξω από το νοσοκομείο, αγκαλιάζοντας την και λέγοντας της, το ποσό τυχερή είναι που τέλειωσε νωρίς. Πριν προλάβουν να φτάσουν στα σπίτια τους καλά καλά, τους ξανακάλεσαν αμέσως πίσω για το ατύχημα στη Χιμάρα, για να έφευγαν με τα ελικόπτερα. Τρέξανε να προλάβουν αλλά η εντολή ήταν τόσο κοφτή, ώστε δεν άφησαν κανένα χρόνο αναμονής. Αν η εντολή δεν ήταν τέτοια, και δε είχε συμπέσει επίσης με το γεγονός ότι η ώρα του ατυχήματος ήταν τέτοια, γύρο στις 15:40, ώρα που όλοι σχεδόν οι γιατροί είχαν φύγει, η Zana Floqi δε θα είχε πάει με την μοιραία πτήση. Γιατί κανένας γιατρός δεν είχε συμβεί ποτέ να αφήσει την υπηρεσία του νοσοκομείου και τη μονάδα του, για άλλο περιστατικό.

Και τη μπορούμε να πούμε για την περίπτωση του Nafail Metollari, του γιατρού του Παλέρμου στη Χιμάρα, που πήρε το «εισιτήριο» του θανάτου μόλις λίγα δευτερόλεπτα πριν την απογείωση. Αφού ο Βασίλης Ρόντος προσπάθησε να μπει στο ελικόπτερο με αναμμένο τσιγάρο και ο πιλότος αντέδρασε, ο Metollari, βρήκε την ευκαιρία και παρακάλεσε τον Βασίλη που ήταν ο επικεφαλής από το νοσοκομείο της Χιμάρας, να πάει στη θέση του, και με την ευκαιρία να δει την αρραβωνιαστικιά του. Και έτσι έγινε, άλλαξαν θέσεις τελευταία στιγμή και το τσιγάρο «έσωσε» τελικά τη ζωή του Βασίλη Ρόντου.

"Κάθε πράγμα, μικρό ή μεγάλο, εκτελεί το έργο για το οποίο προορίσθηκε." είχε πει ο Ιπποκράτης. Και όλα εκείνη την ημέρα, μικρά ή μεγάλα, φαίνεται άλλαζαν από τη μια στιγμή στην άλλη μέχρι να δημιουργηθεί το τελικό πάζλ της μοίρας που θα έκοβε μονομιάς το νήμα της ζωής για 23 ανθρώπους.

Σχετικά άρθρα


Σχόλια