Η Χειμάρρα είναι μια πόλη της Βορείου Ηπείρου, με σημαντικό ελληνικό πληθυσμό και με μέτωπο στο Ιόνιο Πέλαγος. Η περιοχή κατοικούνταν στην αρχαιότητα από τους Χάονες, αρχαίο ελληνικό φύλο της Ηπείρου, και αποτέλεσε πόλη του ηπειρωτικού κράτους, μέχρι και την κατάκτησή της από τους ρωμαίους.

Επί τουρκοκρατίας οι χειμαρριώτες είχαν σχετική ανεξαρτησία και πολλά προνόμια. Οι καπεταναίοι της είχαν δικαίωμα να οπλοφορούν, ακόμη και όταν επισκέπτονταν τον πασά των Ιωαννίνων.

Κατά την επανάσταση του 1821 οι χειμαρριώτες – με επικεφαλής το Σπύρο Μήλιο – πολέμησαν εναντίον των τούρκων, στην Έξοδο του Μεσολογγίου, στο Φάληρο και αλλού. Οι κάτοικοι της περιοχής ήταν ορθόδοξοι χριστιανοί με καθαρά ελληνική συνείδηση.

Ο σουλτάνος Σουλεϊμάν ο ''Μεγαλοπρεπής'' (1494-1566) προσπάθησε να υποτάξει τη Χειμάρρα, χωρίς όμως και να το κατορθώσει. Μάλιστα ένας κάτοικός της ονομαζόμενος Δαμιανός, επέτυχε να εισβάλλει στην Αυλή του με σκοπό να τον σκοτώσει.

Η ''Ομοσπονδία της Χειμάρρας'', εκείνη την εποχή, αποτελούνταν από 50 χωριά, και ήταν το επίκεντρο πλήθους εξεγέρσεων εναντίον των οθωμανών, με πιο χαρακτηριστικές εκείνες των ετών 1481, 1488, 1494-1509, 1537, 1571, 1595, 1690 και 1713.

Ο Αλή Πασάς ήταν ο μοναδικός που μπόρεσε να υποτάξει τη Χειμάρρα - και τα γύρω χωριά της - το 1797. Λίγο αργότερα – στα 1812 – ο Μπάυρον έγραψε:

«Οι χειμαρριώτες δεν συγχωρούν ούτε τον φίλο τους, πως μπορούν να αφήσουν ζωντανό τον εχθρό τους;».

Είναι μια από τις είκοσι λιθογραφίες που επέλεξε ο E.L. για την εικονογράφηση του έργου του ''Journals...'', το 1851. Ένας χειμαρριώτης κάθεται στην άκρη ενός βράχου και απολαμβάνει το ηλιοβασίλεμα του Ιονίου. Στο βάθος η Κέρκυρα. Αριστερά τα βουνά και στην κορυφή η πόλη της Χειμάρρας. Παρά τις κακουχίες που πέρασε εκεί ο E. Lear, γοητεύτηκε από την άγρια ομορφιά της περιοχής και την παρθένα φύση της: «Επισκέφτηκα...», γράφει, «...έναν τόπο που κανένας άγγλος δεν τον είχε επισκεφτεί μέχρι σήμερα. [...]

Η Χειμάρρα συνδυάζει δύο ανόμοια πράγματα, το φωτεινό γαλάζιο της θάλασσας από τη μια πλευρά και το απόκρημνο βουνό – τοίχο, από την άλλη. Γι' αυτό είναι ελκυστική και πολύ ενδιαφέρουσα».

Δυο μόλις βράδια έμεινε ο E.L. στη Χειμάρρα, όμως γράφει πολλά ''χαριτωμένα'' στο ημερολόγιό του: «Δυο μόνον ώρες κοιμήθηκα – με το σακκίδιό μου για μαξιλάρι – γιατί δέχτηκα επίθεση από μια στρατιά από ψύλλους, που με τρέλαναν στον πόνο, ενώ δέκα γάτες νιαούριζαν δίπλα μου. Ήταν μια νύχτα πόνου. Αυτό είναι το τίμημα της γραφικότητας. Αλλά κανείς δεν έρχεται στα Ακροκεραύνια για φαγητό, ύπνο ή καθαριότητα». Και συνεχίζει: «Πριν από το φως της ημέρας, ανυπομονώντας να δω τον λαμπερό ήλιο – μετά την τιμωρία της νύχτας – έτρεξα στην πόρτα. Αλλά πριν κάνω τρία βήματα, ένιωσα ένα χέρι στο γιακά μου να με τραβάει βίαια, προς τα πίσω. Ήταν ο οικοδεσπότης μου, που με έσωσε από μια επίθεση τριάντα τεράστιων σκυλιών, που ξεπήδησαν από τις πιο απομονωμένες γωνιές και θα με είχαν κάνει ''breakfast'', αν δεν είχα τόσο ανέλπιστα διασωθεί. Σίγουρα τα σκυλιά της Χειμάρρας είναι τα πιο τρομερά θηρία που έχω δει μέχρι τώρα...».

Την εποχή που ο Lear επισκέφτηκε τη Χειμάρρα, ο οικισμός περιοριζόταν στην κορυφή του οχυρού λόφου, γύρω ή μέσα στο Κάστρο (διακρίνεται με εξαιρετική πιστότητα στο ανωτέρω σχέδιο). Σήμερα ιδιαίτερα μετά το 1990 – έχει επεκταθεί στην παραθαλάσσια ζώνη, όπου έχει μεταφερθεί και το κέντρο της πόλης. Η Χειμάρρα διαθέτει μια από τις ομορφότερες παραλίες.

*Απόσπασμα από το έργο «Ο Lear στη Βόρειο Ήπειρο»