Οι χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) συμφώνησαν την Τετάρτη κατά τη διάρκεια συνάντησης των πρεσβευτών στις Βρυξέλλες για κοινή θέση του Συμβουλίου της ΕΕ σχετικά με το σχέδιο των 6 δισεκατομμυρίων για μεταρρυθμίσεις και οικονομική ανάπτυξη για τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων. Το επόμενο βήμα είναι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να εγκρίνει τη θέση του, πιθανώς την επόμενη εβδομάδα, πριν αρχίσουν οι συνομιλίες μεταξύ των τριών βασικών θεσμικών οργάνων της ΕΕ, της Επιτροπής, του Συμβουλίου και του Κοινοβουλίου, για να επισημοποιηθεί τελικά αυτό το σχέδιο.

Στην ανακοίνωση του Συμβουλίου της ΕΕ αναφέρεται ότι σκοπός αυτού του σχεδίου είναι να βοηθήσει τις χώρες της περιοχής των Δυτικών Βαλκανίων στη διαδικασία μεταρρυθμίσεων και οικονομικής ανάπτυξης, ώστε να επιταχύνουν την ένταξή τους στην Ε.Ε.

Σε αυτό το σχέδιο, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει προγραμματίσει να διαθέσει 6 δισεκατομμύρια ευρώ για το Κοσσυφοπέδιο, την Αλβανία, τα Σκόπια, το Μαυροβούνιο, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και τη Σερβία για την περίοδο 2024-2027.

Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης του Κοσσυφοπεδίου, Μπέσνικ Μπισλίμι, το Κοσσυφοπέδιο αναμένεται να επωφεληθεί από 950 εκατομμύρια ευρώ - ταυτόχρονα το μεγαλύτερο ταμείο που έχει διαθέσει ποτέ το μπλοκ για αυτό, σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα.

Το σχέδιο, που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΚ) τον Νοέμβριο του 2023 και τώρα υποστηρίζεται και από το Συμβούλιο, προβλέπει ότι δύο δισεκατομμύρια ευρώ θα είναι μη επιστρεπτέα κεφάλαια, ενώ τα άλλα τέσσερα δισεκατομμύρια θα δοθούν με τη μορφή οικονομικά προσιτού δανείου.

Ωστόσο, το Συμβούλιο σημειώνει ότι οι πληρωμές θα υπόκεινται σε αυστηρά κριτήρια, τα οποία σχετίζονται με μεταρρυθμίσεις στο κράτος δικαίου και σεβασμό των οικονομικών συμφερόντων του μπλοκ.

Στην ανακοίνωση του Συμβουλίου της ΕΕ την Τετάρτη, αναφέρεται ότι «αυξημένη συγκέντρωση αφιερώνεται στην προσαρμογή των εταίρων στις θέσεις της ΕΕ στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής ασφάλειας».

Ωστόσο, στο έγγραφο που ενέκρινε το Συμβούλιο, η προσαρμογή στις θέσεις εξωτερικής πολιτικής του μπλοκ δεν αναφέρεται ρητά ως προαπαιτούμενο.

Δηλώνει με γενικότερο τρόπο ότι «οι δικαιούχοι πρέπει να επιδείξουν αξιόπιστη δέσμευση στις ευρωπαϊκές αξίες, μεταξύ άλλων μέσω της προσαρμογής τους στην κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας του μπλοκ, συμπεριλαμβανομένων περιοριστικών μέτρων».

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρότεινε η προσαρμογή στις θέσεις της ΕΕ στην εξωτερική πολιτική να είναι σαφής προϋπόθεση και ότι αναφέρεται επίσης επίσημα ότι αυτό σημαίνει επίσης υποστήριξη κυρώσεων κατά της Ρωσίας.

Η Σερβία είναι η μόνη χώρα στα Βαλκάνια, η οποία δεν έχει ακόμη προσαρμοστεί στις θέσεις της ΕΕ σχετικά με τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας.

Τόσο το Συμβούλιο, η Επιτροπή όσο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ως ειδική προϋπόθεση για το Κοσσυφοπέδιο και τη Σερβία αναφέρουν την εποικοδομητική δέσμευσή τους για την εξομάλυνση των σχέσεων και την εφαρμογή όλων των υποχρεώσεων από τις συμφωνίες διαλόγου με τη μεσολάβηση της ίδιας της ΕΕ. Η θέση του Συμβουλίου αναφέρει ότι , εάν κάποια χώρα στην περιοχή κριθεί ότι δεν πληροί τις προϋποθέσεις, τότε η χώρα αυτή θα ανασταλεί από την πληρωμή βάσει αυτού του σχεδίου.

Και, εάν η κατάσταση αλλάξει αργότερα και αυτή η χώρα πληροί ξανά τα καθορισμένα κριτήρια, τότε τα κεφάλαια θα ξεκλειδωθούν για αυτήν.

Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, η πρόταση πρέπει να υποβληθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ενώ το Συμβούλιο θα την εγκρίνει εντός μέγιστης προθεσμίας ενός μηνός.