Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναμένεται να ζητήσει από το Κοσσυφοπέδιο και τη Σερβία να εφαρμόσουν τη συμφωνία για την εξομάλυνση των σχέσεων που επιτεύχθηκε νωρίτερα αυτό το έτος στις Βρυξέλλες και την Οχρίδα, ενώ στοχεύει να τη μετατρέψει σε μέρος του διαπραγματευτικού πλαισίου της Σερβίας για ένταξη στο μπλοκ και στα βήματα του Κοσσυφοπεδίου προς την ένταξη.

Οι υπουργοί ευρωπαϊκών υποθέσεων των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης συζητούν την Τρίτη το πακέτο επέκτασης του μπλοκ και στο πλαίσιο αυτό αναμένεται η έγκριση των συμπερασμάτων, τα οποία θα συζητηθούν αργότερα μέσα στην εβδομάδα στη συνάντηση υψηλού επιπέδου του χωρών - μελών.

Στην ενότητα για το Κοσσυφοπέδιο, κεντρική θέση στο έγγραφο κατέχει η κατάσταση ασφαλείας στους βόρειους δήμους του που κατοικούνται από την πλειοψηφία των Σέρβων και οι συνομιλίες με τη Σερβία.

«Το Συμβούλιο ανησυχεί βαθιά για την κατάσταση στο βόρειο τμήμα του Κοσσυφοπεδίου, συμπεριλαμβανομένης της ασφάλειας. Ορισμένες μονομερείς ενέργειες από το Κοσσυφοπέδιο και τη Σερβία, καθώς και η συλλογική παραίτηση των Σέρβων του Κοσσυφοπεδίου από τους θεσμούς του Κοσσυφοπεδίου και το μποϊκοτάζ των τοπικών εκλογών του Απριλίου στο βορρά έχουν αυξήσει περαιτέρω τις εντάσεις. Το Συμβούλιο καταδικάζει σθεναρά τις βίαιες ενέργειες Σέρβων διαδηλωτών του Κοσσυφοπεδίου κατά πολιτών, στρατευμάτων της KFOR, διωκτικών αρχών και ΜΜΕ στις 29 Μαΐου 2023», αναφέρεται μεταξύ άλλων στο σχέδιο συμπερασμάτων στο οποίο τονίζεται ότι οι νέες τοπικές εκλογές στο βόρειο τμήμα του Κοσσυφοπεδίου θα πρέπει να διεξαχθούν το συντομότερο δυνατό και οι Σέρβοι του Κοσσυφοπεδίου θα πρέπει να συμμετάσχουν χωρίς προϋποθέσεις. Επίσης, οι Σέρβοι του Κοσσυφοπεδίου πρέπει να επιστρέψουν στους θεσμούς που τους εγκατέλειψαν και αυτή η επιστροφή θα πρέπει να διευκολύνεται από το Κοσσυφοπέδιο και να ενθαρρύνεται από τη Σερβία.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση επέβαλε κυρωτικά μέτρα κατά του Κοσσυφοπεδίου μετά τις εντάσεις του Μαΐου, επιδιώκοντας μέτρα για τη μείωση της έντασης. Στο προσχέδιο συμπερασμάτων, αναφέρεται ότι το μπλοκ είναι έτοιμο να άρει τα τιμωρητικά μέτρα εάν «σε περίπτωση περαιτέρω προόδου στην εκπλήρωση των απαιτήσεων», αξιολογώντας ορισμένα από τα βήματα που έλαβε η κυβέρνηση του Κοσσυφοπεδίου που μείωσαν την παρουσία αστυνομικών δυνάμεων στους βόρειους δήμους και ενέκρινε τη νομική βάση για τη διοργάνωση νέων εκλογών.

Το έγγραφο αναφέρει ότι «Το Συμβούλιο επαναλαμβάνει ότι δεν υπάρχει δικαιολογία για τη βία και καταδικάζει σθεναρά τη βίαιη επίθεση κατά της αστυνομίας του Κοσσυφοπεδίου στις 24 Σεπτεμβρίου 2023». Αναφέρεται επίσης ότι το Κοσσυφοπέδιο και η Σερβία θα πρέπει να καταβάλουν συνεχείς προσπάθειες για τη μείωση της έντασης, να απέχουν από μονομερείς και προκλητικές ενέργειες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε εντάσεις και βία και να σταματήσουν την εμπρηστική ρητορική, ενώ προειδοποιούν ότι «η αποτυχία των μερών να μειώσουν την ένταση θα έχει συνέπειες». .

«Το Συμβούλιο αναμένει ότι το Κοσσυφοπέδιο και η Σερβία θα βρουν μια σταθερή λύση για την κατάσταση στο βόρειο τμήμα του Κοσσυφοπεδίου που εγγυάται ασφάλεια και συμμετοχική δημοκρατία για όλους τους πολίτες», αναφέρει το έγγραφο, το οποίο εκφράζει τη λύπη του που τα μέρη δεν τήρησαν τις δεσμεύσεις που ανέλαβαν στο συμφωνία που επιτεύχθηκε τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο στις Βρυξέλλες και την Οχρίδα.

«Το Συμβούλιο ζητά από το Κοσσυφοπέδιο και τη Σερβία να τις εφαρμόσουν πλήρως και χωρίς καθυστέρηση. Αυτό περιλαμβάνει επίσης την ίδρυση του Συνδέσμου δήμων με σερβική πλειοψηφία. Το Συμβούλιο χαιρετίζει την ετοιμότητα του Κοσσυφοπεδίου και της Σερβίας να αποδεχθούν το σχέδιο καταστατικού (της Σύνδεσης) που παρουσίασε ο μεσολαβητής της ΕΕ, πράγμα που σημαίνει ότι η περαιτέρω εργασία πρέπει να γίνει με βάση αυτό», αναφέρει το κείμενο των συμπερασμάτων.

Στο μέρος για τη Σερβία, περιλαμβάνεται η έκκληση να προτείνουν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ο επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής το συντομότερο δυνατό, το αργότερο έως τον Ιανουάριο του 2024, αλλαγή των κριτηρίων του διαπραγματευτικού πλαισίου της Σερβίας για ένταξη στο μπλοκ, ώστε να συμπεριληφθεί η υποχρέωση για την εφαρμογή της Συμφωνίας για την εξομάλυνση των σχέσεων με το Κοσσυφοπέδιο.

Ο Σέρβος Πρόεδρος, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, επανέλαβε πολλές φορές τις τελευταίες ημέρες ότι υπάρχει πιθανότητα η Συμφωνία της Οχρίδας να γίνει μέρος των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.

Η συμφωνία για την οποία συμφώνησαν τα μέρη στις 27 Φεβρουαρίου στις Βρυξέλλες και στις 18 Μαρτίου στην Οχρίδα, απαιτεί σχέσεις καλής γειτονίας μεταξύ Κοσσυφοπεδίου και Σερβίας, αναγνώριση εγγράφων και συμβόλων και σεβασμό της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας του άλλου. Απαιτεί τα μέρη να μην εμποδίζουν το ένα το άλλο στις διαδικασίες ολοκλήρωσης, αλλά δεν απαιτεί αμοιβαία αναγνώριση. Το σχέδιο προβλέπει επίσης την εκπλήρωση όλων των συμφωνιών που είχαν προηγουμένως επιτευχθεί στις συνομιλίες με τη μεσολάβηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ωστόσο, ο Σέρβος πρόεδρος Βούτσιτς επανέλαβε ότι για τη Σερβία είναι απαράδεκτο το Κοσσυφοπέδιο να «ενταχθεί στα Ηνωμένα Έθνη».

Και οι έξι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων φιλοδοξούν την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Την Τετάρτη, οι ηγέτες των χωρών αυτών αναμένεται να συναντηθούν στις Βρυξέλλες με τους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να συζητήσουν την πορεία και τις συνθήκες προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.