Από τη Δευτέρα οι αρχές του Κοσσυφοπεδίου θα απαιτούν προσωρινές ταυτότητες αντί διαβατηρίου από τους Σέρβους ανεβάζοντας για πολλοστή φορά την ένταση στην εύφλεκτη περιοχή .

Είτε το πει κάποιος με τους στίχους του Διονύση Σαββόπουλου από τον «Μπάλο» («Εδώ είναι Βαλκάνια, δεν είναι παίξε-γέλασε…») είτε επικαλεστεί την κοινοτυπία των διεθνών αναλυτών να παρομοιάζουν τα Βαλκάνια με επικίνδυνη «μπαρουταποθήκη», η ουσία δεν αλλάζει: η Χερσόνησος του Αίμου αποτελεί μια πολυσύνθετη γεωπολιτική «κατασκευή» η οποία γεννά περισσότερες έριδες από όσες μπορεί να καταναλώσει.

«Αν ξαναγίνει πόλεμος στην Ευρώπη, θα ξεκινήσει από κάποια ανοησία στα Βαλκάνια» έλεγε εν είδη μάντη ο πρώτος καγκελάριος της γερμανικής αυτοκρατορίας στο δεύτερο μισό το 18ου αιώνα Όττο Φον Μπίσμαρκ. Έπεσε μέσα όταν τη δεκαετία του ’90 η Γιουγκοσλαβία τυλίχτηκε στις φλόγες του πολέμου και έκτοτε παρά τα διαλλείματα –επίπλαστης μάλλον– ειρήνης τα εθνοτικά ζητήματα εξακολουθούσαν να γεννούν σπίθες αντιπαράθεσης.

Γράφαμε, για παράδειγμα, στα προηγούμενα φύλλα της η «Α» για το πώς κονταροχτυπήθηκαν Βουλγαρία και Βόρεια Μακεδονία με φόντο το θέμα της γλώσσας και τον μειονοτήτων, που είχαν οδηγήσει στο βέτο της Σόφιας και στις αντίστοιχες διαδηλώσεις διαμαρτυρίας στα Σκόπια ώσπου να επέλθει ο συμβιβασμός και να ξεκλειδώσουν οι διαδικασίες ένταξης της Β. Μακεδονία και της Αλβανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Μένει να φανεί αν ο συγχωρεμένος ο Μπίσμαρκ γίνει μετά θάνατον για δεύτερη φορά Κασσάνδρα καθώς το ψυχροπολεμικό επίκεντρο μετατοπίζεται πλέον βορειοδυτικά της Βουλγαρίας και της Β. Μακεδονία. Κι αυτό δεν είναι άλλο από το Κόσοβο όπου σοβεί μια άλλη έχθρα η οποία δεν λέει να καταλαγιάσει.

Από τις μαύρες ημέρες του πολέμου –αν όχι νωρίτερα– του 1998-1999 όπου Σέρβοι και Κοσοβάροι πολέμησαν για 15 ματωμένους μήνες ως την κήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσόβου τον Φεβρουάριο του 2008, η περίοδος που έχει μεσολαβήσει χαρακτηρίζεται από ένταση και διενέξεις άλλοτε λιγότερο κι άλλοτε περισσότερο σοβαρές.

Το δε επόμενο επεισόδιο αυτού της εχθρικής αντιπαράθεσης θα το δούμε να εξελίσσεται από τη Δευτέρα. Αιτία; Η απόφαση των αρχών του Κοσσυφοπεδίου να απαιτούν από την 1η Αυγούστου την επίδειξη προσωρινών ταυτοτήτων από όσους Σέρβους θέλουν να ταξιδέψουν στη χώρα τους.

Σημειώνεται ότι η κίνηση της κυβέρνησης του Κοσόβου της οποίας προεδρεύει ο πρωθυπουργός Άλμπιν Κούρτι αποτελεί κατ’ ουσία αντίποινα στο αντίστοιχο μέτρο της Σερβίας να ζητά από τους πολίτες του Κοσσυφοπεδίου να προσκομίσουν προσωρινή ταυτότητα για την επίσκεψή τους στη Σερβία, δεδομένου ότι το Βελιγράδι δεν αναγνωρίζει την ανεξαρτησία του Κοσόβου, θεωρώντας το ακόμη σερβική επαρχία.

Η κυβέρνηση Κούρτι είχε κάνει γνωστό ότι το μέτρο των προσωρινών ταυτοτήτων για τους Σέρβους θα εφαρμοζόταν από τον Ιούνιο, αλλά έστω και με καθυστέρηση 2 μηνών το νέο καθεστώς των συνοριακών διελεύσεων των γειτόνων προβλέπει ότι οι Σέρβοι που θα θελήσουν να ταξιδεύσουν στο Κοσσυφοπέδιο, θα υποχρεούνται να λάβουν ένα προσωρινό έγγραφο ταυτοπροσωπίας, το οποίο θα έχει ισχύ 90 ημερών και θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τους Σέρβους ταξιδιώτες σε κυβερνητικά ιδρύματα του Κοσόβου.

Στο άκουσμα της παραπάνω είδησης η σερβική ηγεσία άρχισε να βγάζει καπνούς από τα αυτιά, με τον πρόεδρο της χώρας Αλεξάνταρ Βούτσιτς να φτάνει στο σημείο να ισχυριστεί ότι ο πρωθυπουργός της γείτονος Άλμπιν Κούρτι προπαρασκευάζει επιθετικές ενέργειες κατά των Σέρβων στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο.

Αποδείξεις για τους προεδρικούς ισχυρισμούς δεν παρουσιάστηκαν ωστόσο το σκεπτικό Βούτσιτς «πατάει» στο σκεπτικό ότι στο βόρειο τμήμα του Κοσόβου κατοικεί έντονο σερβικό στοιχείο οι εκπρόσωποι του οποίου αρνούνταν μέχρι το 2013 να αναγνωρίσουν την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου. Μάλιστα το 2013 είναι η χρονιά που Σερβία και Κόσοβο συνήψαν συμφωνία στις Βρυξέλλες που καταρτίστηκε υπό την αιγίδα της Ε.Ε. και στην οποία μεταξύ άλλων προβλεπόταν η παραχώρηση ενός ορισμένου βαθμού αυτονομίας στους Σέρβους του βορείου Κοσόβου, που όμως θα υπάγονταν στη δικαιοδοσία της Πρίστινα.

Εκείνη η συμφωνία δεν στάθηκε, πάντως, αρκετή να αποτρέψει την επόμενη σπίθα που έβαλε φωτιά στο βόρειο Κόσοβο, καθώς τον Σεπτέμβρη του 2021 ξέσπασε στην περιοχή νέα κρίση. Αφορμή ήταν οι σερβικές πινακίδες κυκλοφορίας των οχημάτων και χρειάστηκε ξανά η ευρωπαϊκή διαμεσολάβηση για να σβηστεί η φωτιά.

Έχει τη σημασία του να υπογραμμιστεί ότι όπως και με τις προσωρινές ταυτότητες έτσι και στην «κρίση των πινακίδων» είχε βάλει το χεράκι ο Κοσοβάρος πρωθυπουργός Άλμπιν Κούρτι με την κυβέρνησή του να απαιτεί το 2021 από τους ιδιοκτήτες-οδηγούς αυτοκινήτων που «φορούσαν» σερβικές πινακίδες κυκλοφορίας να αποκτήσουν άδειες κυκλοφορίας του Κοσσυφοπεδίου.

Το ζήτημα των πινακίδων κυκλοφορίας απορρέει από διμερή συμφωνία Σερβίας-Κοσόβου που υπογράφηκε το 2011 και η οποία προέβλεπε ότι τα αυτοκίνητα έκαστης χώρας θα μπορούν να χρησιμοποιούν τις εθνικές πινακίδες κυκλοφορίας τους ακόμη κι αν βρίσκονται στην επικράτεια της άλλης.

Έτσι όταν ο Κούρτι επιχείρησε να ανατρέψει το παραπάνω status quo αυτό θεωρήθηκε casus belli από τη Σερβία, η οποία έστειλε στρατεύματα στα σύνορά της με το Κοσσυφοπέδιο και υποδαύλισε τις διαμαρτυρίες των Σέρβων του Κοσόβου.

Θα αντιδράσει, άραγε, το Βελιγράδι με τον ίδιο πολεμοχαρή τρόπο όταν η Πρίστινα ζητήσει από τους Σέρβους ταξιδιώτες να αντικαταστήσουν το διαβατήριό τους με προσωρινή κοσοβάρικη ταυτότητα; Άγνωστο!!! Το μόνο σίγουρο είναι ότι για περισσότερο από 10 χρόνια οι διερευνητικές επαφές και οι αντιπροσωπίες των διαπραγματευτών που υπό την αιγίδα της Ε.Ε. επιδιώκουν να πετύχουν την εξομάλυνση των σχέσεων Σερβίας-Κοσόβου αποβαίνουν στην ουσία άκαρπες.

Λίγη σημασία έχει το ποιος ήρξατο χειρών αδίκων ή σε ποιον πέφτει το ανάθεμα της αδιαλλαξίας. Ειδικά τώρα, που εν μέσω πολέμου στην Ουκρανία και αναθεωρητισμών στο Αιγαίο, το Βελιγράδι και η Πρίστινα παίζουν με τη φωτιά αδιαφορώντας για τις φλόγες που μπορεί να ανάψουν και οι οποίες δεν θα περιοριστούν στα… ξερά, αλλά θα «λαμπαδιάσουν» και τα χλωρά της ευρύτερης εξαιρετικά εύφλεκτης περιοχής.

apospi.gr, Νίκος Τσαγκατάκης