Στα χρόνια της Κατοχής, ο Νικόλαος Β. Πατσέλης, έγραψε μια μελέτη 180 περίπου σελίδων, με τίτλο «Η ΒΟΡΕΙΟΣ ΗΠΕΙΡΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΦΥΣΙΚΑ ΤΗΣ ΣΥΝΟΡΑ». Μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, έθεσε το πόνημά του στη διάθεση της Κεντρικής Επιτροπής Ελληνικών Δικαίων για να το αξιοποιήσει κατάλληλα.
Η Ήπειρος ήταν μία από τις περιοχές που έμεινε έξω από τα σύνορα του νέου ελληνικού κράτους το 1830. Ωστόσο οι Ηπειρώτες δεν έμειναν αδρανείς. Το 1854 κατά τη διάρκεια του Κριμαϊκού Πολέμου στην Ήπειρο ξέσπασαν εξεγέρσεις που επεκτάθηκαν και στη γειτονική Θεσσαλία. Παρά τις αρχικές τους επιτυχίες οι επαναστάτες ηττήθηκαν στο Πέτα και η προσπάθειά τους είχε άδοξο τέλος.
Η Άρτα της νότιας Ηπείρου, απελευθερώθηκε στις 23 - 24 Ιουνίου του 1881. Οι συμφωνίες του Βερολίνου και αργότερα της Κωνσταντινούπολης, υποχρεώνουν τις οθωμανικές αρχές να αποχωρήσουν από τη νότια Ήπειρο και να παραδώσουν την περιοχή στο ελλαδικό κράτος.