Όταν το κοινοβούλιο ενέκρινε το νόμο για τις στρατηγικές επενδύσεις το 2015, η κυβέρνηση καυχιόταν ότι θα απορροφούσε ξένους επενδυτές στην Αλβανία. Όμως σε αυτά τα εννέα χρόνια, «ευλογημένοι» ως στρατηγικοί επενδυτές είναι κυρίως οι Αλβανοί επιχειρηματίες
Οι ξένοι μπορούν να μετρηθούν στα δάχτυλα του ενός χεριού. Η κυβέρνηση σχεδιάζει να αναβάλει για πέμπτη φορά την προθεσμία του νόμου που εγκρίθηκε ως προσωρινός. Τον Μάιο του 2015, οι σοσιαλιστές μαζί με τον κυβερνητικό σύμμαχό τους, το LSI του Ιλίρ Μέτα (νυν Κόμμα Ελευθερίας), ενέκριναν τον νόμο για τις στρατηγικές επενδύσεις με 73 ψήφους.
«Ο νόμος βασίζεται σε αυτό που ονομάζεται γρήγορη λωρίδα στη διοικητική προσέγγιση των ντόπιων και ξένων επενδυτών», υποστήριξε ο Arben Ahmetaj, τότε υπουργός Οικονομίας.
Το καθεστώς του στρατηγικού επενδυτή δόθηκε σε κάθε έργο στoν τομέα της ενέργειας, των μεταφορών, του τουρισμού και της γεωργίας, για επένδυση 30 εκατ. ευρώ ή 50 εκατ. ευρώ για έργα με ειδική διαδικασία.
«Ένας στρατηγικός επενδυτής που επενδύει πάνω από 50 εκατομμύρια ευρώ σε έναν τομέα σίγουρα θα αντιμετωπίζεται με προτεραιότητα, γιατί η οικονομία χρειάζεται άμεσες επενδύσεις», εξήγησε τότε ο Arben Ahmetaj.Επίσης, με το καθεστώς «Επένδυση/στρατηγικός επενδυτής, ειδική διαδικασία» ωφελήθηκαν και έργα σε τομείς που δεν προσδιορίζονταν στο νόμο, εφόσον η αξία της επένδυσης ήταν 100 εκατ. ευρώ.
Από το 2016 έως το 2023, υπάρχουν 88 έργα που προσπάθησαν να επωφεληθούν από το καθεστώς της επένδυσης ή του στρατηγικού επενδυτή. Από αυτά, 40 έχουν λάβει το καθεστώς, 14 έργα έχουν απορριφθεί, ενώ 34 βρίσκονται σε φάση αξιολόγησης.
Τα περισσότερα από αυτά τα έργα αφορούν τον τουριστικό τομέα.
Αν και στόχος του νόμου ήταν η απορρόφηση ξένων επενδύσεων, σε οκτώ χρόνια, μόνο οι αλβανικές εταιρείες επωφελήθηκαν, με εξαίρεση τη «Durres Yaht Marina» από τον επενδυτή Mohamed Alabar, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Εγκρίθηκε ως προσωρινό νομικό μέτρο το 2015. Η πρωτοβουλία είχε προθεσμία μέχρι τον Δεκέμβριο του 2018. Έκτοτε όμως, η προθεσμία έχει αναβληθεί αρκετές φορές, με το επιχείρημα ότι το υπουργείο Οικονομικών προτίθεται να συντάξει νέο νόμο.
Για πρώτη φορά αναβλήθηκε η προθεσμία του νόμου με πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου, ενώ άλλες τρεις φορές η αναβολή ήρθε ως πρόταση σοσιαλιστών βουλευτών.
Η τελευταία πρόταση φέρει την υπογραφή του βουλευτή Eduard Shalsi, ταυτόχρονα προέδρου της Επιτροπής Οικονομίας και Οικονομικών.
Οι τροποποιήσεις του νόμου για τις στρατηγικές επενδύσεις που προτείνει ο Shalsi προβλέπουν:«Δεδομένου ότι το ενδιαφέρον των υποκειμένων εξακολουθεί να είναι πολύ υψηλό για αυτό το νομικό πακέτο και η ροή και το απόθεμα ξένων επενδύσεων στη χώρα είναι στα υψηλότερα νούμερα σε σχέση με τα τελευταία 10 χρόνια, προκειμένου να αποφευχθεί η δημιουργία αυτού του νομικού κενού, καθώς και τις συνέπειες που μπορεί να δημιουργηθούν από αυτήν, προβλέπεται η παράταση της προθεσμίας υποβολής αιτημάτων έως την 31η Δεκεμβρίου 2027» γράφει η έκθεση που κατατέθηκε στη βουλή.
Όλες οι αναβολές είχαν ως επιχείρημα τη σύνταξη νέου νόμου για τις επενδύσεις. Όμως η τελευταία αναβολή που πρότεινε ο Σάλσι κατά τέσσερα χρόνια είναι παράδοξη, καθώς έρχεται τρεις μήνες μετά την ανακοίνωση του Υπουργείου Οικονομικών για τη σύνταξη του νέου νομικού πλαισίου.
«Εργαζόμαστε επίσης για τη σύνταξη ενός νέου νομικού πλαισίου για έναν ενιαίο επενδυτικό νόμο, ο οποίος στοχεύει να καταστήσει την Αλβανία ακόμη πιο ελκυστική για τους ξένους επενδυτές, τονώνοντας τις επενδύσεις γενικά και τις επενδύσεις σε τομείς προτεραιότητας», δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών Έρβιν Μέτε σε συνάντηση με την Ένωση Ξένων Επενδυτών στην Αλβανία σχετικά με το επιχειρηματικό κλίμα το 2023.
Η αντιπολίτευση αντιτάχθηκε εξαρχής στον επίμαχο νόμο των στρατηγικών επενδύσεων. Τον Δεκέμβριο του 2022, η η βουλευτής του Δημοκρατικού Κόμματος Jorida Tabaku πρότεινε στη βουλή την αναστολή του νόμου. Όμως η πλειοψηφία το καταψήφισε.
Η Tabaku λέει ότι ο νόμος είναι προσαρμοσμένος στα συμφέροντα μιας μικρής πελατείας και δεν προσφέρει καμία προστιθέμενη αξία στην οικονομία.Το State Department έχει επίσης ενδοιασμούς για την ιδιότητα του στρατηγικού επενδυτή. Το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, στην τελευταία έκθεση για το επενδυτικό κλίμα, τονίζει τη βαθιά διαφορά μεταξύ Αλβανών και ξένων δικαιούχων.
«Η AIDA, ως Γραμματεία του Στρατηγικού Επενδυτικού Συμβουλίου, λειτουργεί ως one-stop-shop για τους ξένους επενδυτές, από την υποβολή της αίτησης έως την απονομή επενδυτικού/στρατηγικού επενδυτή. Παρά την υποστηρικτική νομοθεσία, ελάχιστοι ξένοι επενδυτές έχουν επωφεληθεί από το καθεστώς του «Στρατηγικού Επενδυτή» και σχεδόν όλα τα έργα έχουν ανατεθεί σε εγχώριες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τουριστικό τομέα», υπογραμμίζεται στην έκθεση.
Το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ δηλώνει: «Ξένοι επενδυτές που υποβάλλουν αίτηση για το καθεστώς στρατηγικού επενδυτή αναφέρουν ότι οι απαντήσεις από την AIDA κωλυσιεργούν». Διαβάστε παρακάτω για περισσότερα.
Σχόλια