Το Κρεμλίνο δήλωσε την Τετάρτη 30/8 πως η συντριβή του αεροπλάνου που είχε ως αποτέλεσμα να σκοτωθεί ο επικεφαλής του μισθοφορικού στρατού Βάγκνερ, Γεβγκένι Πριγκόζιν, και εννέα άλλοι άνθρωποι την περασμένη εβδομάδα δεν αποκλείεται να προκλήθηκε από πρόθεση.

Με την παραδοχή αυτή, ο Πριγκόζιν εντάσσεται πλέον στη διαρκώς αυξανόμενη λίστα των εχθρών του προέδρου Πούτιν που πέθαναν υπό μυστηριώδεις συνθήκες.

Μερικές φορές οι δολοφονίες αυτών που τολμούν να αμφισβητήσουν το Κρεμλίνο πραγματοποιούνται διακριτικά, κι άλλες φορές ανοιχτά, για να στείλουν ένα μήνυμα στους αντιφρονούντες. Και παρόλο που οι στοχευμένες κρατικές δολοφονίες ξεκίνησαν πριν την άνοδο του στην εξουσία το 2000, αυτό που έκανε ο Πούτιν ήταν να τις μετατρέψει σε βιομηχανική κλίμακα.

Δηλητηριάσεις, πυροβολισμοί, αεροπορικά δυστυχήματα, πτώσεις από το παράθυρο

Από τις πολλές δολοφονίες ξεχωρίζει αυτή του Alexander Litvinenko, ενός πρώην πράκτορα της KGB, ο οποίος πέθανε το Νοέμβριο του 2006. Τρεις βδομάδες νωρίτερα είχε καταναλώσει πράσινο τσάι γεμάτο με πολώνιο-210, ένα σπάνιο και θανατηφόρο ραδιενεργό ισότοπο, σε ξενοδοχείο στην καρδιά της συνοικίας Mayfair του Λονδίνου. Ο Litvinenko ήταν πολύ επικριτικός με τον Πούτιν, κατηγορώντας τον, μεταξύ άλλων, ότι ανατίναξε μια πολυκατοικία και διέταξε τη δολοφονία της δημοσιογράφου Anna Politkovskaya. Βρετανική έρευνα διαπίστωσε ότι ο Litvinenko δηλητηριάστηκε από τους πράκτορες της FSB Andrei Lugovoi και Dmitry Kovtun, οι οποίοι ενεργούσαν με εντολές που είχαν «πιθανώς εγκριθεί από τον κ. Patrushev και επίσης από τον πρόεδρο Putin». O Lugovoi μάλιστα, ανταμείφθηκε με το να γίνει μέλος του κοινοβουλίου.

Το Λονδίνο και τα περίχωρά του έγιναν τακτικές τοποθεσίες για δολοφονίες. Ο Alexander Perepilichny αναζήτησε καταφύγιο στη Βρετανία το 2009, αφού βοήθησε μια ελβετική έρευνα για ένα ρωσικό πρόγραμμα ξεπλύματος βρώμικου χρήματος. Τρία χρόνια αργότερα, βρέθηκε νεκρός κοντά στο σπίτι του σε μια περιφραγμένη κατοικία στο Weybridge του Surrey, αφού είχε βγει για τζόκινγκ. Παρόλο που επίσημα δεν καταγράφηκε κανένα ύποπτο στοιχείο από τον ιατροδικαστή, ο θάνατός του εγείρει ερωτηματικά, κυρίως επειδή δεν είχε γνωστά προβλήματα υγείας.

Εξίσου περίεργος ήταν και ο θάνατος του Boris Berezovsky. Ο Ρώσος ολιγάρχης έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην πολιτική άνοδο του Πούτιν, πείθοντας την οικογένεια του άρρωστου προέδρου, Μπόρις Γέλτσιν, ότι είχε καταλήξει σε έναν άνθρωπο που θα μπορούσε να διευθύνει τη χώρα για λογαριασμό της ελίτ. Στη συνέχεια όμως εκδιώχθηκε από τον προστατευόμενό του στην Βρετανία, από όπου και ασκούσε δριμεία αντιπολίτευση. Τον Μάρτιο του 2013, το σώμα του βρέθηκε σε ένα κλειδωμένο μπάνιο της έπαυλής του στο Berkshire, με μια θηλιά γύρω από το λαιμό του. Ο ιατροδικαστής δεν μπορούσε να εξηγήσει πώς πέθανε. Η βρετανική αστυνομία είχε, σε πολλές περιπτώσεις, ερευνήσει υποτιθέμενες απόπειρες δολοφονίας εναντίον του.

Τον Φεβρουάριο του 2015, σε μια από τις πιο θρασείες πολιτικές εκτελέσεις της εποχής του Πούτιν, ο Boris Nemtsov πυροβολήθηκε τέσσερις φορές στην πλάτη λίγα μέτρα μακριά από το Κρεμλίνο καθώς επέστρεφε στο σπίτι από ένα εστιατόριο. Πρώην περιφερειάρχης και αντιπρόεδρος της κυβέρνησης υπό τον Γέλτσιν, ο Nemtsov είχε γίνει εξέχουσα προσωπικότητα της αντιπολίτευσης, κατηγορώντας τον Πούτιν ότι πληρώθηκε από τους ολιγάρχες. Ο Πούτιν ανέλαβε την «προσωπική ευθύνη» της έρευνας, στην οποία φυλακίστηκαν πέντε άνδρες από τον Βόρειο Καύκασο.

Η δολοφονία της ερευνήτριας δημοσιογράφου, Anna Politkovskaya, προκάλεσε τεράστια κατακραυγή. Στο βιβλίο της κατηγόρησε τον Πούτιν ότι μετέτρεψε τη χώρα του σε αστυνομικό κράτος. Πυροβολήθηκε το 2006 από πληρωμένους δολοφόνους στο ασανσέρ έξω από το διαμέρισμά της. Πέντε άντρες καταδικάστηκαν για τη δολοφονία της, αλλά ο δικαστής διαπίστωσε ότι επρόκειτο για δολοφονία κατά παραγγελία, με 150.000 δολάρια που πλήρωσε «άγνωστο άτομο».

Η Natalia Estemirova, δασκάλα και επικεφαλής της ομάδας ανθρωπίνων δικαιωμάτων Memorial στην Τσετσενία, απήχθη το 2009 έξω από το σπίτι της και αργότερα βρέθηκε σε κοντινό δάσος με τραύματα από πυροβολισμούς στο κεφάλι της. Κανείς δεν έχει καταδικαστεί για τη δολοφονία της.

Με τον ίδιο τρόπο πέθανε το 2009 κοντά στο Κρεμλίνο και ο δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων Stanislav Markelov που εκπροσώπησε την Politkovskaya και άλλους δημοσιογράφους που είχαν ασκήσει κριτική στον Πούτιν. Η δημοσιογράφος Anastasia Baburova, που περπατούσε μαζί του, πυροβολήθηκε επίσης όταν προσπάθησε να τον βοηθήσει.

Ο Sergei Yushenkov ήταν ένας Ρώσος πολιτικός που προσπαθούσε να αποδείξει ότι το ρωσικό κράτος βρισκόταν πίσω από τον βομβαρδισμό μιας πολυκατοικίας. Σκοτώθηκε το 2003 σε μια δολοφονία με έναν μόνο πυροβολισμό στο στήθος λίγες ώρες αφότου η πολιτική του οργάνωση, η Φιλελεύθερη Ρωσία, αναγνωρίστηκε από το υπουργείο Δικαιοσύνης ως κόμμα.

Ο Artyom Borovik, ένας από τους πιο χαρισματικούς και δημοφιλείς δημοσιογράφους της Ρωσίας, είχε ενοχλήσει πολλούς με την τηλεοπτική εκπομπή του Top Secret. To αεροπλάνο του συνετρίβη μόλις δύο μήνες μετά την έναρξη της θητείας του Πούτιν.

Στα μετέπειτα χρόνια, η πτώση από τα παράθυρα έγινε μια πιο δημοφιλής πρακτική. Τον Δεκέμβριο του 2020, ένας επιστήμονας που συμμετείχε στην ανάπτυξη ενός εμβολίου κατά του Covid, ο Alexander Kagansky, έπεσε από το πολυώροφο διαμέρισμά του στην Αγία Πετρούπολη. Σύμφωνα με την αστυνομική εκδοχή, αυτομαχαιρώθηκε και στη συνέχεια πήδηξε.

Τον Αύγουστο του 2022, παρόμοιο τέλος είχε ο Dan Rapoport, ένας Λετονοαμερικανός τραπεζίτης και επικριτής του Πούτιν στην Ουάσιγκτον DC. Ο Rapoport καταδίκασε δημόσια τον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πολλές φορές και τόνισε την υποστήριξή του στην Ουκρανία.

Ο πρόεδρος της Lukoil Ravil Maganov είχε επίσης ασκήσει ανοιχτά κριτική για την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ανέφερε το CNBC. Λίγο μετά την έναρξη του πολέμου, η εταιρεία πετρελαίου ζήτησε «τον συντομότερο τερματισμό της ένοπλης σύγκρουσης», σύμφωνα με την έκθεση. Ο Μαγκάνοφ, παρόμοιος με τον Αντόφ, πέθανε πέφτοντας από το παράθυρο ενός νοσοκομείου της Μόσχας τον Σεπτέμβριο του 2022.

Τον Δεκέμβριο του 2022, ο Ρώσος μεγιστάνας Pavel Antof φέρεται να έπεσε από ένα παράθυρο ξενοδοχείου στη Rayagada της Ινδίας, 25 Δεκεμβρίου μετά τα 65α γενέθλιά του. Ο πολιτικός και εκατομμυριούχος είχε επικρίνει τον πόλεμο του Πούτιν με την Ουκρανία στο WhatsApp μετά από μια πυραυλική επίθεση στο Κίεβο, αλλά γρήγορα διέγραψε το μήνυμα και ισχυρίστηκε ότι το έγραψε κάποιος άλλος, ανέφερε το BBC.

Το μακρύ κατάλογο των ύποπτων θανάτων συμπληρώνει ο Sergei Magnitsky, ο οποίος πέθανε στη φυλακή το 2009 από καρδιακή προσβολή αφού του αρνήθηκαν τη θεραπεία. Συνεργαζόταν με τον εξόριστο Αμερικανό επιχειρηματία, Bill Browder, για την αποκάλυψη της διαφθοράς ανώτατου επιπέδου. Ο νόμος Magnitsky, που εισήχθη σε πολλές χώρες, είναι πλέον ο όρος που χρησιμοποιείται για την απαγόρευση των Ρώσων που εμπλέκονται στην κρατική εγκληματικότητα.

Οι αποτυχημένες απόπειρες

Μόνο σπάνια οι απόπειρες αποτυγχάνουν. Και όταν συμβαίνει αυτό, εκείνοι που ευθύνονται για το φιάσκο επιπλήττονται δημόσια.

Ο Viktor Yushchenko, ηγέτης της ουκρανικής αντιπολίτευσης, δηλητηριάστηκε κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας για τις προεδρικές εκλογές του 2004, στις οποίες έθεσε υποψηφιότητα με ένα φιλοδυτικό δελτίο εναντίον του υποστηρικτή της Μόσχας, Viktor Yanukovych. Δηλητηριάστηκε ενώ έτρωγε δείπνο. Το πρόσωπο και το σώμα του παραμορφώθηκαν – αλλά επέζησε. Η τελική νίκη του σε αυτές τις εκλογές, εν μέσω διαδηλώσεων στους δρόμους που αποτελούσαν μέρος της «Πορτοκαλί Επανάστασης», ήταν ένα από τα πιο δραματικά βήματα προς την ουκρανική κυριαρχία.

Ο Sergei Skripal, πρώην αξιωματικός της στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών GRU που έγινε διπλός Βρετανός πράκτορας, και η κόρη του Γιούλια, δηλητηριάστηκαν με τον νευροτοξικό παράγοντα νόβιτσοκ τον Μάρτιο του 2018 στην Αγγλία και επέζησαν ως εκ θαύματος.

Από δηλητηρίαση με νόβιτσοκ κινδύνεψε να πεθάνει και ο Alexei Navalny, τον Αύγουστο του 2020, κατά τη διάρκεια πτήσης στην οποία επέβαινε από τη Σιβηρία στη Μόσχα. Περίπου για μία δεκαετία ο Navalny διερευνούσε την κρατική διαφθορά και αποκάλυπτε τα στοιχεία στα vlog και blog του με τρόπο πολλές φορές ειρωνικό, προκαλώντας έτσι την ενόχληση της ρωσικής ηγεσίας. Ο Navalny νοσηλεύθηκε για ένα διάστημα στη Γερμανία και αφού ανάρρωσε, τον Ιανουάριο του 2021, επέστρεψε στη Ρωσία. Κατά την επιστροφή του συνελήφθη και έκτοτε παραμένει φυλακισμένος.

Ο Vladimir Kara-Murza, ακτιβιστής της αντιπολίτευσης με κοινή ρωσο-βρετανική υπηκοότητα, έπεσε θύμα δύο αποτυχημένων προσπαθειών δηλητηρίασης το 2015 και το 2017. Ένα γερμανικό εργαστήριο αργότερα βρήκε υψηλά επίπεδα υδραργύρου, χαλκού, μαγγανίου και ψευδαργύρου στα όργανά του. Αφού ανάρρωσε, συνέχισε το έργο του, για το οποίο καταδικάστηκε σε 25ετή ποινή φυλάκισης τον Μάρτιο του 2023.

Ποιος θα είναι ο επόμενος;

Ο στρατηγός Sergey Surovikin, ο οποίος απολάμβανε της υποστήριξης του Πριγκόζιν, θα μπορούσε να είναι ο επόμενος «στόχος» του Πούτιν. Ο Surovikin ήταν ο Ανώτατος Διοικητής των Ρωσικών Αεροδιαστημικών Δυνάμεων μέχρι που απολύθηκε την ίδια μέρα που ο Πριγκόζιν σκοτώθηκε σε αεροπορικό δυστύχημα με άλλους εννέα.

Ο Surovikin είχε ήδη πάρει άδεια και κανείς δεν τον είχε δει μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα της Βάγκνερ, αλλά τώρα έχει απολυθεί από τη δουλειά του και θα μπορούσε, σύμφωνα με τον προπαγανδιστή Vladimir Solovyov, να πεθάνει από «καρδιακή προσβολή» ανά πάσα στιγμή.

Μιλώντας στο πρόγραμμα της κρατικής τηλεόρασης, ο κ. Solovyov ισχυρίστηκε: «Θα πω ακόμη περισσότερα, αν – Θεός φυλάξοι- είναι να πεθάνει ο Surovikin από καρδιακή προσβολή».

Πηγές: Independent, Insider, Daily Star, Ertnews