Ο δείκτης δημοκρατίας για την Αλβανία, σύμφωνα με έκθεση του Freedom House, είναι 46/100. Σύμφωνα με την έκθεση, το 2022 η δημοκρατία της Αλβανίας αντιμετώπισε πολλές προκλήσεις, ιδιαίτερα κατά τις τοπικές ειδικές εκλογές του Μαρτίου σε έξι δήμους, καθώς και εσωτερικές αναδιοργανώσεις πολιτικών κομμάτων και διακομματική συνεργασία για την εκλογή του Προέδρου Bajram Begaj.
Οι περισσότεροι Αλβανοί πολιτικοί ηγέτες παρέμειναν εχθρικοί προς τις φιλελεύθερες δημοκρατικές αξίες και έχουν δείξει ελάχιστη εκτίμηση για το γιατί η ισότητα βάσει του νόμου και η υποταγή στο κράτος δικαίου είναι σημαντικές δημοκρατικές αξίες. Τα περισσότερα πολιτικά κόμματα κυριαρχούνται από «σιδερένιους» ηγέτες και αυτή η έλλειψη εσωκομματικής δημοκρατίας φάνηκε στον τρόπο με τον οποίο επιλέχθηκαν οι υποψήφιοι για τις δημοτικές ειδικές εκλογές, οι αρχηγοί των τοπικών κομματικών παραρτημάτων και στις επερχόμενες τακτικές τοπικές εκλογές τον Μάιο του 2023.Στις 6 Μαρτίου, η Αλβανία διεξήγαγε έκτακτες δημοτικές εκλογές για την κάλυψη των κενών θέσεων που δημιουργήθηκαν στους δήμους Shkoder, Vorë και Lushnjë, μετά την απαλλαγή των εν ενεργεία δημάρχων για παραβίαση του νόμου για την ακεραιότητα των εκλεγμένων αξιωματούχων. Κοινώς γνωστός ως «νόμος αποποινικοποίησης», απαγορεύει στους καταδικασθέντες να κατέχουν δημόσια αξιώματα. Επιπλέον, οι δήμαρχοι Δυρραχίου και του Diber παραιτήθηκαν και ο δήμαρχος Rrogozhinë πέθανε, αφήνοντας έξι κενές θέσεις συνολικά. Το κυβερνών Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS), υπό την ηγεσία του Έντι Ράμα, κέρδισε σε πέντε δήμους. Σε έναν συνασπισμό με κόμματα της αντιπολίτευσης, μια φατρία του Δημοκρατικού Κόμματος (PD), εγγεγραμμένη ως «Σπίτι της Ελευθερίας» (Shtëpia e Lirisë), κέρδισε στη Σκόδρα.
Ωστόσο, οι θητείες για τους νέους δημάρχους διαρκούν μόνο ένα χρόνο αφού οι τακτικές τοπικές εκλογές έχουν προγραμματιστεί για τις 14 Μαΐου 2023. Ο Σαλί Μπερίσα είχε παραιτηθεί προηγουμένως από αρχηγός του PD μετά την ήττα σε βουλευτικές εκλογές το 2013, αλλά οι έκτακτες εκλογές του επέτρεψαν να σχεδιάσει μια επιστροφή , αναγκάζοντας τον Λουλζίμ Μπάσα να αποχωρήσει μετά από εννέα χρόνια στο τιμόνι του PD. Ο Μπερίσα ανέλαβε και πάλι το PD τον Μάιο, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ των αντίστοιχων κομματικών φατριών του Μπερίσα και του Μπάσα. Αυτές οι έντονα πολιτικοποιημένες εσωτερικές διαιρέσεις κυριάρχησαν στην πολιτική σκηνή της Αλβανίας το 2022. Ο δημόσιος λόγος και τα μέσα ενημέρωσης εστίασαν περισσότερο στην εσωτερική δυναμική του PD παρά στα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα και στην ανάγκη να λογοδοτήσει η κυβέρνηση του Ράμα.
Κατά τη διάρκεια του έτους, αρκετοί πολιτικοί ρεπόρτερ αντιμετώπισαν λεκτική κακοποίηση, απαγορεύσεις συνεντεύξεων τύπου, εκφοβισμό, βαριά πρόστιμα, ακόμη και μηνύσεις. Ειδικότερα, κατατέθηκε μήνυση για συκοφαντική δυσφήμιση κατά του Isa Myzyraj αφού κατήγγειλε ανεξήγητα περιουσιακά στοιχεία της πρώην ανώτατης εισαγγελέα Elizabeta Imeraj. Ο Elvis Hila απειλήθηκε για τη δημοσίευση ειδήσεων για πλαστά δικαστικά έγγραφα στη Lezha, και αυτός και η σύζυγός του δέχθηκαν σωματική επίθεση μια μέρα αφότου έκαναν το ρεπορτάζ.
Τα περισσότερα μέσα ενημέρωσης στην Αλβανία ανήκουν σε επιχειρηματίες με στενούς δεσμούς με πολιτικούς ή/και δίκτυα οργανωμένου εγκλήματος και χρησιμεύουν ως φερέφωνα αυτών των συμφερόντων. Το 2022, οι τηλεοπτικές εκπομπές στρέφονται ολοένα και περισσότερο προς το ρεπορτάζ ειδήσεων, καθιστώντας το κύριο όχημα για παραπληροφόρηση που τροφοδοτείται από πολιτικά συμφέροντα και σχέσεις ιδιοκτητών και όχι από γεγονότα. Αυτό το σοβαρό πρόβλημα δεν έχει ακόμη αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά στην Αλβανία.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) ξεκίνησε ενταξιακές συνομιλίες με την Αλβανία τον Ιούλιο του 2022, που χαρακτηρίστηκε από την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ως «ιστορική στιγμή» και η Αλβανία φιλοξένησε την πρώτη Σύνοδο Κορυφής ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων εκτός των κρατών μελών της ΕΕ τον Δεκέμβριο. Και οι δύο περιπτώσεις αντιπροσώπευαν σημαντικές επιτυχίες στην εξωτερική πολιτική για την Αλβανία. Ωστόσο, παρά την πρόοδο που σημειώθηκε από την πτώση του κομμουνισμού —συμπεριλαμβανομένης καταδίκης υψηλόβαθμων αξιωματούχων για κατάχρηση εξουσίας και διαφθορά το 2022, χάρη στη δέσμευση της Ειδικής Δομής κατά της Διαφθοράς και του Οργανωμένου Εγκλήματος (SPAK)—πολλοί δημόσιοι φορείς παραμένουν δυσλειτουργικοί λόγω της εκτεταμένης διαφθοράς και της κουλτούρας της ατιμωρησίας, υπονομεύοντας τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου.
Ενώ η Αλβανία γενικά συμμορφώνεται με τα διεθνή μέσα για τα ανθρώπινα δικαιώματα, η χώρα εξακολουθεί να αποτυγχάνει να προασπίσει τα θεμελιώδη δικαιώματα ως κρίσιμες αξίες που στηρίζουν μια φιλελεύθερη δημοκρατική κοινωνία.
Σχόλια