"…26 Φεβρουαρίου 1967. Τέλεσα σήμερα την τελευταία Θεία Λειτουργία. Αμέσως μετά παρέδωσα τα κλειδιά του ναού στην οργάνωση νεολαίας του χωριού…". Το ημερολόγιο του ιερέα Μιχάλη Μπάρκα, από το χωριό Δόβριστα του Αργυροκάστρου, που παρέδωσαν το 1998 στον Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο τα παιδιά του, αφού ο ίδιος δεν ζει πλέον, δεν ήταν ένα συνηθισμένο τετράδιο. Ηταν το ευαγγέλιο της εκκλησίας των Ταξιαρχών όπου ο παπα-Μιχάλης ιερουργούσε μέχρις ότου το καθεστώς Χότζα την κλείσει και τη μετατρέψει σε αποθήκη. Εκεί πρόλαβε και κατέγραψε τις τελευταίες του ώρες ως ιερέα.

Ο Χρήστος Βάρφης γεννήθηκε τὸ 1789 στὴν Χειμάρρα.

Οι Βορειοηπειρώτες στον πανελλήνιο ξεσηκωμό του ’21 δεν έμειναν αμέτοχοι. Αρκετοί ήταν αυτοί από τις περιοχές της Χειμάρας, του Αργυροκάστρου, της Μοσχόπολης, της Πρεμετής, που είχαν μυηθεί στα σχέδια της Φιλικής Εταιρείας.

Οι εξισλαμισμοί και το παιδομάζωμα συνεχίζονται μέχρι τον ύστερο 18ο αιώνα στη δυτική Ελλάδα, την Ήπειρο και την Αλβανία και ο Κοσμάς Αιτωλός θα αναδειχθεί στον πρωτεργάτη της πάλης ενάντιά τους. Πρόδρομος και πνευματικός μέντοράς του, σχετικά άγνωστος στο ευρύτερο κοινό, υπήρξε ο Βορειοηπειρώτης ιερομόναχος από τη Μοσχόπολη, Νεκτάριος Τέρπος (γεννήθηκε μεταξύ 1675 και 1690 και απεβίωσε μεταξύ 1740 και 1741), τόσο με τη δράση του όσο και με τα βιβλία του. Ανάμεσά τους το Βιβλιάριον, καλούμενον Πίστις, το οποίο γνώρισε 12 εκδόσεις, μεταξύ 1732 και 1818.*

Ο αήττητος ηγεμόνας - Η ζωή και οι αγώνες του Γ. Καστριώτη - Ο δικέφαλος αετός - Οι βιογραφίες του Γ. Καστριώτη - Οι διάφορες απόψεις για την καταγωγή του

Οι Τσάμηδες, Σπαχήδες τού Μπενίτο

Το ίδιο απόγευμα, λίγες ώρες μετά την επίδοση τού Ιταλικού τελεσιγράφου και την έναρξη των εχθροπραξιών, δυο Αλβανικά Τάγματα Τσάμηδων εισέβαλον στην Θεσπρωτία κατά διαταγή τού Ντούτσε. Επί κεφαλής των Τσάμικων αυτών ταγμάτων ήσαν οι Τσάμηδες Σπαχήδες τού Μουσσολίνι: α) Αζίζ Τσάμης από την Ριάναρη-Κονισπόλεως-Τσαμουριάς, β) Σκενδέρ Τσιάμης, από το Μαλούνιον Φιλιατών, χριστιανός εξωμότης, όργανο τού ομαίμονός του αρχιπράκτορος των Ιταλών Χασάν Πιλάφη και μοίραρχος τής Αλβανικής Χωροφυλακής, γ) Μπράχο Τσαπούνη, από την Λιόψα Φιλιατών, δ) Τζελάλ Τσαπούνη, συγγενής και συμπολίτης τού προηγουμένου, ε) Τζέλιο Ελμάζ και στ) Ζεϊνέλ Ισμαήλ, και αυτοί από την Λιόψα Φιλιατών.

Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς