Η αρχαία αυτή εκκλησία, που έχει οκταγωνικό σχήμα με επεκτάσεις σε σχήμα σταυρού, εκτιμάται ότι έχει ηλικία άνω των 1.600 ετών, καθιστώντας την μία από τις πρώτες χριστιανικές εκκλησίες που έχουν βρεθεί ποτέ.
Ο Achim Lichtenberger, αρχαιολόγος από το Πανεπιστήμιο του Μύνστερ στη Γερμανία, χαρακτήρισε την εκκλησία του 4ου αιώνα ως ένα εξαιρετικό εύρημα που προσφέρει σημαντικά στοιχεία για την πρώιμη ιστορία του Χριστιανισμού στην Αρμενία.
Οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Μύνστερ και την Εθνική Ακαδημία Επιστημών της Αρμενίας ανακάλυψαν την εκκλησία το 2023 και επέστρεψαν το 2024 για περαιτέρω μελέτη και ανασκαφές. Η εκκλησία βρίσκεται στην αρχαία πόλη Αρταξάτα, που υπήρξε πρωτεύουσα της Αρμενίας για περίπου 600 χρόνια.
Στις αρχές του 4ου αιώνα, η Αρμενία κυβερνιόταν από τον βασιλιά Τιριδάτη Γ', ο οποίος είχε εκπαιδευτεί στη Ρώμη. Σύμφωνα με την παράδοση, γύρω στο 300 μ.Χ., ο Άγιος Γρηγόριος ο Φωτιστής μετέστρεψε τον βασιλιά στον Χριστιανισμό. Ως αποτέλεσμα, ο Τιριδάτης καθιέρωσε τον Χριστιανισμό ως επίσημη θρησκεία της Αρμενίας, καθιστώντας την το πρώτο χριστιανικό κράτος στον κόσμο, πολύ πριν η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία υιοθετήσει τη θρησκεία το 380 μ.Χ.
Η οκταγωνική αυτή εκκλησία έχει διάμετρο σχεδόν 30 μέτρα, με απλό δάπεδο από κονίαμα και κεραμικά πλακίδια. Το οκτάγωνο έχει ιδιαίτερη σημασία στη χριστιανική συμβολική, καθώς αναπαριστά τις οκτώ ημέρες από την είσοδο του Ιησού στα Ιεροσόλυμα μέχρι την Ανάστασή Του, συμβολίζοντας την ανανέωση και το νέο ξεκίνημα.
Ο Mkrtich H. Zardaryan από την Εθνική Ακαδημία Επιστημών της Αρμενίας ανέφερε ότι, παρόλο που οκταγωνικές εκκλησίες δεν είχαν εντοπιστεί μέχρι τώρα στην Αρμενία, είναι γνωστές στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου εμφανίστηκαν για πρώτη φορά τον 4ο αιώνα μ.Χ.
Οι ερευνητές βρήκαν ξύλινες πλατφόρμες στα σταυροειδή τμήματα της εκκλησίας, που χρονολογούνται γύρω στο 350 μ.Χ. με τη μέθοδο της ραδιοχρονολόγησης, καθώς και κομμάτια μαρμάρου, υποδεικνύοντας ότι η εκκλησία κάποτε ήταν διακοσμημένη με πολυτελή υλικά που πιθανώς εισήχθησαν από τη Μεσόγειο.
Αυτό το εύρημα προσθέτει ένα ακόμη μνημείο στον μικρό αριθμό που αντιπροσωπεύει τον πρώιμο Χριστιανισμό στην Αρμενία. Κοντά βρίσκεται το μεσαιωνικό μοναστήρι Khor Virap, που χτίστηκε τον 7ο αιώνα, και περίπου 20 μίλια βόρεια βρίσκεται ο Καθεδρικός Ναός του Etchmiadzin, που θεωρείται ο παλαιότερος στον κόσμο και περιλαμβάνεται στη λίστα της UNESCO.
Ωστόσο, όπως σημειώνει ο Lichtenberger, δεν υπάρχουν ακόμα αδιάσειστα αρχαιολογικά στοιχεία που να επιβεβαιώνουν την ακριβή ηλικία του Καθεδρικού Ναού του Etchmiadzin.
Σχόλια