Η φυλακή στο Τεπελένι «έχει σημαντικές δομικές ελλείψεις και είναι σχεδόν ακατάλληλη για χρήση ως τιμωρητικό ίδρυμα», και ως εκ τούτου, η Επιτροπή για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων του Συμβουλίου της Ευρώπης συνιστά στις αλβανικές αρχές το κλείσιμό της. Έκθεση που συντάχθηκε μετά από επίσκεψη που πραγματοποίησε αντιπροσωπεία αυτής της Επιτροπής στην Αλβανία τον Μάιο του περασμένου έτους επισημαίνει ότι «τα περιβάλλοντα των φυλακών στο Τεπελένι ήταν υποβαθμισμένα».

Σύμφωνα με το έγγραφο που δημοσιεύθηκε την Παρασκευή, «τα κελιά που βρίσκονταν στο ισόγειο δεν αερίζονταν καλά, πολλά από αυτά ήταν επίσης σε κακή κατάσταση επισκευής. Τα κοινόχρηστα ντους ήταν ερειπωμένα και υπήρχαν πολλά παράπονα από κρατούμενους για ανεπαρκή θέρμανση το χειμώνα. Ένας αριθμός κρατουμένων κρατούνταν σε πολύ στενά περιβάλλοντα, όπου τα κελιά πρόσφεραν λιγότερο από τμ ζωτικού χώρου ανά άτομο». Στην εκτίμηση της Επιτροπής, «η σημερινή κατάσταση σε αυτό το ίδρυμα επηρεάζει σοβαρά την ποιότητα ζωής των κρατουμένων και τις συνθήκες εργασίας του προσωπικού» επισημαίνοντας ότι οι παρεμβάσεις για ουσιαστικές βελτιώσεις θα είχαν πολύ υψηλό κόστος. «Ως εκ τούτου, η Επιτροπή συνιστά να δοθεί υψηλή προτεραιότητα στην απόσυρση από την υπηρεσία αυτής της φυλακής», υπογραμμίζεται στην έκθεση.

Προβληματική κατάσταση εμφανίζεται, σύμφωνα με την έκθεση, και στο τετράγωνο Α της φυλακής 313 των Τιράνων, όπου η Επιτροπή εκφράζει την ανησυχία ότι «παρά τις εγγυήσεις που δόθηκαν από τις αλβανικές αρχές κατά την επίσκεψη το 2018, το παλιό τετράγωνο Α δεν είχε υποστεί σοβαρή ανακαίνιση. Οι συνθήκες κράτησης σε αυτό το κτίριο παρέμειναν εξαιρετικά κακές (σοβαρός συνωστισμός, πολύ περιορισμένη πρόσβαση σε φυσικό φως, κακός αερισμός κελιών, υγροί τοίχοι κ.λπ.) και σε ορισμένες περιπτώσεις θα μπορούσαν να θεωρηθούν απάνθρωπες». Ωστόσο, η αντιπροσωπεία τονίζει ότι έχει λάβει εγγυήσεις ότι η αλβανική κυβέρνηση έχει διαθέσει τα απαραίτητα κονδύλια για την πλήρη ανασυγκρότηση αυτού του Μπλοκ.

Και στα νοσοκομεία όπου νοσηλεύονται κρατούμενοι, η κατάσταση αξιολογείται ως κρίσιμη σε ορισμένες περιπτώσεις. «Παρά τις προφανείς βελτιώσεις που έγιναν στο Νοσοκομείο των Φυλακών Τιράνων, η Επιτροπή συνεχίζει να θεωρεί ότι οι συνθήκες διαβίωσης που προσφέρονται στους ασθενείς παραμένουν ανεπαρκείς», αναφέρεται στην έκθεση. Ομοίως, ένα προσωρινό περιβάλλον, προσαρμοσμένο στη φυλακή της Λέζας, όπου στεγάζονται έγκλειστοι ασθενείς που κρατούνταν στο παρελθόν στο Ειδικό Ίδρυμα Κρατουμένων με Ψυχικές Ασθένειες στο Zahari i Kruja, πάσχει από «συνωστισμό, έλλειψη ιατρικού και θεραπευτικού προσωπικού, ενώ το κτίριο είναι ακατάλληλο». Μια κατάσταση που, σύμφωνα με την έκθεση, «αναιρεί, σχεδόν πλήρως, κάθε θετική συνεισφορά που θα μπορούσε να είχε γίνει, μετά τη μεταφορά το 2021. Ακόμη χειρότερα, εάν ο αριθμός των ασθενών συνεχίσει να αυξάνεται, οι συνθήκες διαβίωσης στην προσωρινή εγκατάσταση θα μπορούσαν εύκολα να υποβαθμιστούν ακόμη περισσότερο, μέχρι μια απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση». Σύμφωνα με το έγγραφο, οι αλβανικές αρχές σκοπεύουν να κατασκευάσουν μια νέα εγκατάσταση που θα συγκεντρώνει όλους τους ασθενείς με προβλήματα υγείας, κυρίως ψυχικά, και για αυτό έχουν υποβάλει αίτηση χρηματοδότησης στο πλαίσιο του Μέσου ΙΙΙ της Προενταξιακής Βοήθειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ένα σημαντικό πρόβλημα, που κληρονομήθηκε με την πάροδο του χρόνου, παραμένει ο συνωστισμός στις φυλακές και στις κρατήσεις. Η Αλβανία εκτιμάται ότι έχει «ένα από τα υψηλότερα επίπεδα φυλάκισης μεταξύ των χωρών-μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης». Ο αριθμός των προφυλακισμένων έχει αυξηθεί κατά 22%, αποτελώντας περισσότερο από το ήμισυ του πληθυσμού των φυλακών. Η επιτροπή σημειώνει ότι αυτό το φαινόμενο «όπως αναγνωρίζεται από τις αρχές, παρέμεινε μια μεγάλη πρόκληση για τη διοίκηση των φυλακών όσον αφορά τη διασφάλιση ικανοποιητικών συνθηκών διαβίωσης σε όλο το σωφρονιστικό σύστημα». Σύμφωνα με την έκθεση, «οι αλβανικές αρχές θα πρέπει να δώσουν υψηλή προτεραιότητα στα μέτρα που έχουν σχεδιαστεί για την αντιμετώπιση του προβλήματος του υπερπληθυσμού των φυλακών στις ρίζες του, προκειμένου να τεθεί τέλος σε αυτό το φαινόμενο μια για πάντα».

Εν τω μεταξύ, η έκθεση έχει θετικά τεκμηριώσει το γεγονός ότι οι κρατούμενοι δεν εμποδίζονται να έχουν πρόσβαση σε δικηγόρο υπεράσπισης, καθώς και η μεταχείριση προσώπων που είχαν τεθεί υπό κράτηση ή αστυνομικά ιδρύματα, εκτός από ορισμένα μεμονωμένα επεισόδια. Ωστόσο, η Επιτροπή εκτιμά ότι «απαιτούνται ακόμη ισχυρές πρόσθετες ενέργειες για την εξάλειψη της κακής συμπεριφοράς της αστυνομίας».