Το 2023, η Αλβανία και η Νορβηγία ήταν οι δύο μόνες χώρες που παρήγαγαν περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές σε σχέση με την κατανάλωσή τους, με ποσοστά 105% και 116% αντίστοιχα, σύμφωνα με έκθεση της Eurostat. Στην περίπτωση της Αλβανίας, η υπεροχή αυτή οφείλεται κυρίως στην υδροηλεκτρική ενέργεια. Ωστόσο, η χώρα εμφανίζει πολύ χαμηλή διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στον τομέα των μεταφορών, με μόλις 0,4%.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει φιλόδοξους στόχους για την ενεργειακή μετάβαση, με απώτερο σκοπό την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050. Τα οφέλη από την αύξηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι πολλαπλά, περιλαμβάνοντας τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, τη διαφοροποίηση των ενεργειακών πηγών και τη μείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα. Επιπλέον, η ανάπτυξη των πράσινων τεχνολογιών μπορεί να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας στην ΕΕ, συμβάλλοντας στη μελλοντική «Συμφωνία για τη Βιομηχανία Μηδενικών Ρύπων».

Το ποσοστό της ανανεώσιμης ενέργειας στην ΕΕ αυξήθηκε σημαντικά τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Το 2023, οι ανανεώσιμες πηγές κάλυψαν το 24,5% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας, σχεδόν τριπλάσιο ποσοστό σε σχέση με το 2004 (9,6%). Ο αναθεωρημένος στόχος της ΕΕ για το 2030 ανέρχεται πλέον σε 42,5%, με ενδεχόμενη περαιτέρω αύξηση στο 45%.

Ορισμένες χώρες της ΕΕ ξεχωρίζουν για τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η Σουηδία κατέχει την πρωτοκαθεδρία με 66,4%, ακολουθούμενη από τη Φινλανδία (50,8%) και τη Δανία (44,9%). Στον αντίποδα, τις χαμηλότερες επιδόσεις σημείωσαν το Λουξεμβούργο (11,6%), το Βέλγιο (14,7%) και η Μάλτα (15,1%).

Όσον αφορά την ηλεκτροπαραγωγή, οι κυριότερες πηγές ανανεώσιμης ενέργειας ήταν η αιολική (38,5%) και η υδροηλεκτρική (28,2%), ενώ η ηλιακή ενέργεια είχε το υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης, φτάνοντας το 20,5% το 2023 από μόλις 1% το 2008. Σε απόλυτους αριθμούς, η παραγωγή ηλιακής ενέργειας εκτινάχθηκε από 7,4 TWh το 2008 σε 252,1 TWh το 2023.

Ορισμένες χώρες πέτυχαν εντυπωσιακά ποσοστά ηλεκτροπαραγωγής από ανανεώσιμες πηγές, όπως η Αυστρία (87,8%), η Σουηδία (87,5%) και η Δανία (79,4%). Αντίθετα, χώρες όπως η Μάλτα (10,7%), η Τσεχία (16,4%) και η Ουγγαρία (19,5%) εξακολουθούν να εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από συμβατικές πηγές.

Η χρήση ανανεώσιμης ενέργειας επεκτείνεται και στη θέρμανση και την ψύξη. Το 2023, το 26,2% της ενέργειας που καταναλώθηκε σε αυτούς τους τομείς προήλθε από ανανεώσιμες πηγές, με πρωτοπόρες χώρες τη Σουηδία (67,1%), την Εσθονία (66,7%) και τη Λετονία (61,4%). Στον αντίποδα, η Ιρλανδία (7,9%) και η Ολλανδία (9,6%) καταγράφουν τις χαμηλότερες επιδόσεις.

Στον τομέα των μεταφορών, το ποσοστό της ανανεώσιμης ενέργειας παραμένει χαμηλό, φτάνοντας το 10,8% το 2023, με στόχο 29% έως το 2030. Η Σουηδία (33,6%) και η Φινλανδία (20,6%) ηγούνται στην πράσινη μετάβαση των μεταφορών, ενώ χώρες όπως η Ελλάδα (3,9%) και η Κροατία (0,9%) βρίσκονται στις τελευταίες θέσεις.