Το 2015, η αλβανική κυβέρνηση συνεργάστηκε με μια γνωστή ελληνική εταιρεία για τη δημιουργία της εθνικής στρατηγικής διοδίων. Μέσα σε έξι μήνες, μελέτησε το εθνικό οδικό δίκτυο και παρέδωσε έκθεση με συστάσεις για το ποιες οδικές αρτηρίες θα έπρεπε να έχουν διόδια και ποια θα ήταν η τιμή που θα μπορούσαν να πληρώνουν οι πολίτες.

Σύμφωνα με την έκθεση, οι χρεώσεις ανά χιλιόμετρο έπρεπε να κυμαίνονται από 0,01 έως 0,035 ευρώ, με το ανώτατο όριο να θεωρείται βιώσιμο για τους πολίτες χωρίς να επιβαρύνει σοβαρά την καθημερινότητά τους. Ωστόσο, η διαφθορά οδήγησε τις συστάσεις στον κάλαθο των αχρήστων. Από τους πρώτους μήνες, όταν μπήκε μπάρα στην οδό Δυρράχιο-Κούκες, η κυβέρνηση ενέκρινε χρέωση 5 ευρώ ανά όχημα. Η συνολική απόσταση της διαδρομής είναι 114,5 χιλιόμετρα, κάτι που σημαίνει ότι το μέσο κόστος ήταν 0,044 ευρώ ανά χιλιόμετρο – δηλαδή 26% υψηλότερο από το προτεινόμενο μέγιστο βιώσιμο όριο.

Και αυτό δεν ήταν το μόνο πρόβλημα. Στην οδό Μιλότ-Μορίνα, η χρέωση δεν βασίζεται στα χιλιόμετρα, αλλά είναι σταθερή. Έτσι, ακόμα και αν κάποιος οδηγήσει μόνο 20 χιλιόμετρα, θα πληρώσει τα ίδια 5 ευρώ. Οι επιπτώσεις αυτής της κατάστασης πλέον δεν κρύβονται, ούτε καν στους ισολογισμούς του παραχωρησιούχου.

Την περασμένη χρονιά, η εταιρεία Albanian Highway Concession συγκέντρωσε 19,6 εκατομμύρια ευρώ από διόδια. Το ποσό αυτό ήταν 20% υψηλότερο από το πιο αισιόδοξο σενάριο της σύμβασης παραχώρησης. Η σύμβαση ορίζει ότι κάθε έσοδο που υπερβαίνει το βασικό προβλεπόμενο ποσό μοιράζεται σε αναλογία 60-40 μεταξύ κυβέρνησης και εταιρείας. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, τα επιπλέον έσοδα ήταν 3,8 εκατομμύρια ευρώ, από τα οποία η κυβέρνηση κέρδισε 2,3 εκατομμύρια. Έτσι, κερδίζει η εταιρεία, κερδίζει και η κυβέρνηση.

Κι όμως, η οδός Δυρράχιο-Κούκες ήταν μόνο η αρχή. Ακολούθησαν άλλες παραχωρήσεις με ακόμα υψηλότερες χρεώσεις. Στον άξονα Thumane- Kashar, η τιμή ανέρχεται σε 0,12 ευρώ ανά χιλιόμετρο. Στον άξονα Μιλότ-Μπαλντρέν, η χρέωση είναι επίσης 0,12 ευρώ ανά χιλιόμετρο – 3,5 φορές υψηλότερη από το βιώσιμο επίπεδο που είχε προτείνει ο διεθνής σύμβουλος το 2015.

Τι συνέβη και οι χρεώσεις τετραπλασιάστηκαν; Πιστεύει ο Έντι Ράμα ότι τα εισοδήματα των Αλβανών έχουν τετραπλασιαστεί από το 2015; Για να συμβεί αυτό, η οικονομική ανάπτυξη θα έπρεπε να φτάνει τουλάχιστον το 40% ετησίως.

Τα εισοδήματα, λοιπόν, δεν έχουν τετραπλασιαστεί για να δικαιολογήσουν τις αυξήσεις. Αυτό που τετραπλασιάστηκε είναι η διαφθορά. Και αυτή καλπάζει. Για παράδειγμα, Αλβανός που ταξιδεύει από τα Τίρανα στο Μπαλντρέν της πόλης Λέζα, πληρώνει 5,6 ευρώ για μία διαδρομή 51,7 χιλιομέτρων. Στην Ελλάδα, κάποιος που ταξιδεύει από την Καστοριά στη Θεσσαλονίκη πληρώνει 3,8 ευρώ για 195 χιλιόμετρα.