Η σύντομη πορεία των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων μετρά μόλις 127 έτη ιστορίας. Αρκετά ξένα ονόματα, όπως του Κουμπερτέν, ακούγονται σε ολόκληρη την υφήλιο για την εδραίωση των Αγώνων αυτών, αλλά συχνά ξεχνιέται το όνομα των δύο σημαντικότερων προσώπων που δώσανε πνοή και χρήμα στην εκπόνηση του μεγάλου τούτου έργου. Εκείνα τα δύο πασίγνωστα Ελληνικά ονόματα που το Γένος τιμά μέχρι και σήμερα ήταν ο Ευάγγελος Ζάππας και ο Γεώργιος Αβέρωφ. Το πιο σημαντικό που αξίζει να ειπωθεί είναι πως οι Ολυμπιακοί Αγώνες δεν ξεκίνησαν το 1896 στην Αθήνα, αλλά το 1859 και πήραν το όνομα Ζάππειες Ολυμπιάδες.

Για αρχή, μια σύντομη ιστορική αναδρομή θα βοηθήσει στην κατανόηση του μεγαλείου που άφησε στον Ελληνισμό και τον Παγκόσμιο αθλητισμό ο Ευάγγελος Ζάππας και ο Γεώργιος Αβέρωφ. Οι Ιεροί Πανελλήνιοι Αγώνες σταμάτησαν το 393 μ.Χ. στην Ολυμπία έπειτα από εντολή του Αυτοκράτορα Θεοδόσιου, ενώ στο λίκνο του Ελληνικού πολιτισμού προς Ανατολάς, την Αντιόχεια, διατηρήθηκαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες λόγω ενός συμβολαίου που είχε υπογραφθεί για μερικά δεκάδες χρόνια ακόμα. Για παραπάνω από χίλια έτη διακόπτονται οι αγώνες ώσπου να εμφανιστεί το αθλητικό κίνημα του 18^ου και 19^ου αιώνα σε Παγκόσμιο επίπεδο.

Οι δύο Εθνικοί Ευεργέτες αποκτώντας τόνους χρημάτων από τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες στο εξωτερικό στρέφονται στην αμέτρητη στήριξη του Ελληνικού Αθλητισμού και την διάδοση του πολιτισμού του Γένους. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, ο Ευάγγελος Ζάππας αναβίωσε τα Ολύμπια για πρώτη φορά το 1859, ενώ είχε προτείνει 3 χρόνια νωρίτερα το σχέδιο του στον Όθωνα. Συγκεκριμένα, πρόσφερε υπέρογκα κέρδη από τις επιχειρήσεις του για τον σκοπό αυτό. Δυστυχώς, ο Ελληνισμός θρήνησε τον χαμό του το 1865 αφήνοντας πίσω του μια παρακαταθήκη του Ολυμπισμού, κιβώτια με χρήματα και έναν Εθνικό σκοπό. Ο αδερφός του Κωνσταντίνος Ζάππας ορίστηκε υπεύθυνος για την δημιουργία του Ζάππειου Μεγάρου.

Μετέπειτα από τον θάνατο του, θα λάβουν χώρα άλλες δύο Ολυμπιάδες το 1870 και '75, οι οποίες θα στρέψουν την κοινή γνώμη στην δημιουργία διεθνών αγώνων με βάση το Ολυμπιακό κίνημα. Προς τιμήν του Ηπειρώτη από το Κάτω Λάμποβο που συμμετείχε όταν ήταν νεότερος στον Εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του '21, το κτήριο της ξιφασκίας που δημιουργήθηκε με δικά του χρήματα ονομάστηκε «Ζάππειον Μέγαρο» και κοσμεί ως και σήμερα το ιστορικό κέντρο των Αθηνών.

Στη συνέχεια, το έργο του Αλεξανδρινού Γεώργιου Αβέρωφ από το Μέτσοβο έμελλε να συγκλονίσει το Πανελλήνιο. Το 1894 το Διεθνές Συνέδριο για τους Ολυμπιακούς Αγώνες ανέθεσε στην Ελλάδα την διεξαγωγή των πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων το 1896, με Πρόεδρο της Ελληνικής Επιτροπής τον διάδοχο Κωνσταντίνο. Η έλλειψη πόρων και αθλητικών εγκαταστάσεων οδήγησε την εγχώρια Επιτροπή στην αναζήτηση κεφαλαίων για την ανέγερση του Παναθηναϊκού Σταδίου. Εκείνη ήταν η στιγμή που ο Γενικός Γραμματέας της Επιτροπής Τιμολέοντας Φιλήμονας επισκέπτεται το κατώφλι του Ηπειρώτη επιχειρηματία. Ο μεγαλέμπορος των χρυσονημάτων Αβέρωφ αποφάσισε για αυτόν τον ιερό σκοπό να δωρίσει το αμύθητο ποσό του ενός εκατομμυρίου δραχμών (1.000.000), ενώ το ίδιο έτος εγκαινίασε επίσης την Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων και άλλα σημαντικά κτήρια.

Κλείνοντας, οι δύο Πατριωτικές αυτές μορφές της Ηπειρωτικής γης έδωσαν σάρκα και οστά στην θέσπιση του Ελληνικού αθλητισμού και έκαναν πραγματικότητα τα όνειρα ενός ολόκληρου Παγκόσμιου αθλητικού κινήματος που είχε ως κέντρο τον Ελληνισμό. Τα αρχοντικά κτήρια τους κοσμούν μέχρι και σήμερα το κέντρο της Αθήνας και υπενθυμίζουν στις επόμενες γενιές το χρέος τους απέναντι στον Ελληνικό Πολιτισμό και Αθλητισμό.

Βασίλης Κωστάκης
ΣΕΦΑΑ Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης & Sport Management Univerzita Karlova