Των αντρειωμένων τ΄άρματα δεν πρέπει να πουλιούνται
μον΄ πρέπει να γυαλίζονται, στον τοίχο να κρεμιούνται
να τα θωρούν κι οι άλλοι νιοί, τσ' αντρείους να θυμούνται
κι' αυτοί να κάνουν άρματα.
Ριζίτικο τραγούδι

Στην επαρχία της Χιμάρας τα παραδοσιακά σπίτια είναι μικρά φρούρια, με πολεμίστρες τόσο μέσα σε αυτά όσο και στους αυλότοιχους. Το σχήμα των σπιτιών είναι παραλληλόγραμμο με (κυρίως) δίριχτες σκεπές, όπως σε όλα τα μέρη που βρέχονται από το Ιόνιο. Από την μια στενή πλευρά είναι η εστία – το τζάκι (παλαιότερα ήταν και στη μέση) και από την απέναντι πλευρά ήταν τα όπλα:

«την αντίθετον, κρέμανται τα όπλα, πατρώα κληρονομιά, διαφόρων συστημάτων, από του ιστορικού καρυοφυλλίου μέχρι των νεωτάτων, επάργυρα τα πλείστα και στίλβοντα εκ καθαριότητος, και διαφόρων ειδών αγχέμαχα όπλα άτινα είναι κόσμος των ανδρών επί το επιδεικτικώτερον διατιθέμενα εν τω διαχρύσω σελάχιο».

Υιός Δημητριάδη

Η κάθε οικογένεια φύλαγε όλα τα όπλα των «παλαίων», αλλά και τα δικά της. Από τα «αγχέμαχα» δηλαδή αυτά που χρησιμοποιούνταν για μάχη από μικρή απόσταση, έως τα «εκηβόλα» που χρησιμοποιούνται για τις μεγάλες αποστάσεις και από τα παλιά «καρρυοφίλια» έως τα «σύγχρονα». Όλα τους καθαρά και γυαλισμένα, καθώς αυτά νίκησαν, προστάτεψαν ή ακόμα και έχασαν έντιμα έναν αγώνα.

Σημείωση: το εντός εισαγωγικών απόσπασμα ανήκει σε έρευνα του υιού Δημητριάδη για τη Χιμάρα

Κώστας Δημητρόπουλος