Η αλβανική κτηνοτροφία βρίσκεται σε σημείο που, αν δεν επιδοτηθεί και δεν απαλλαγεί από φόρους, τείνει προς τον αφανισμό. Η περσινή αύξηση της τιμής κατά 25% έχει κάνει το γάλα και τα υποπροϊόντα του ανέγγιχτα στα ράφια της αγοράς αυτές τις μέρες του Ιανουαρίου που απουσιάζουν και οι τουρίστες.

Τα εργοστάσια υποστηρίζουν ότι η πτώση της ζήτησης στις αγορές λιανικής έχει δημιουργήσει αποθέματα, φαινόμενο που αυξάνει την πίεση στους κτηνοτρόφους να μειώσουν την τιμή του γάλακτος.

Ένα κιλό αγελαδινού γάλακτος από το αγρόκτημα στην αλβανική αγορά πωλείται επί του παρόντος προς 50-90 λεκ το κιλό ανάλογα με την περιοχή και τον τύπο της φάρμας, ενώ στην ΕΕ, η μέση τιμή ενός κιλού γάλακτος στο αγρόκτημα είναι 35- 45 σεντς.

Παραγωγοί και κτηνοτρόφοι υποστηρίζουν ότι το κόστος στην κτηνοτροφική αλυσίδα είναι υψηλό, καθώς το κράτος δεν επιδοτεί τον κλάδο. Με την κατάργηση της απαλλαγής από τον ΦΠΑ, που επανέρχεται για άλλη μια φορά στο επίπεδο του 20%, η κατάσταση επιδεινώθηκε περαιτέρω. Η τιμή του γάλακτος είναι επί του παρόντος 40% έως 80% υψηλότερη από ό,τι στην ΕΕ και την περιοχή.

Στην Αλβανία, πέρυσι, οι κτηνοτρόφοι που είχαν περισσότερες από 10 αγελάδες έλαβαν 98 ευρώ το κεφάλι σε δύο δόσεις.

Ενώ στη Σερβία μετά την απεργία των κτηνοτρόφων, πέρυσι, η επιδότηση για μια αγελάδα γαλακτοπαραγωγής είναι 365 ευρώ και για κάθε λίτρο ο κτηνοτρόφος παίρνει πίσω 0,16 λεπτά.

Αυτή η διαφορά στις τιμές οδηγεί τα αλβανικά εργοστάσια να εισάγουν γάλα από το εξωτερικό, πράγμα που σημαίνει ότι αποτελεί πολλαπλή πίεση για τους κτηνοτρόφους που ήδη υποφέρουν από το υψηλό κόστος πρώτων υλών, την έλλειψη εργατικού δυναμικού και την εγκατάλειψη της υπαίθρου.

Η Αλβανία δεν έχει σταθερά κατανεμημένη κατανάλωση κατά τους μήνες του έτους. Πέρυσι υπήρχε ασυνήθιστη ζήτηση το τρίμηνο του καλοκαιριού, λόγω της μεγάλης τουριστικής ροής.

Πέρυσι, την άνοιξη, το πρόβειο κεφαλοτύρι έφτασε τα 1.500 λεκ το κιλό, από 1.350 πριν, ενώ αυτή τη στιγμή διατίθεται με έκπτωση στις αγορές στα 1.200 λεκ το κιλό.

Σε αυτή την περίοδο η τιμή έχει πέσει, αφού υπάρχει μόνο ο μόνιμος πληθυσμός στη χώρα, ο οποίος μειώνεται, σε σχέση με πριν από 10 χρόνια λόγω της υψηλής μετανάστευσης. Σύμφωνα με το INSTAT, από το 2011-2022, περισσότεροι από 500.000 άνθρωποι μετανάστευσαν.

Οι μεταποιητές ζύμης και οι εισαγωγείς ζάχαρης έχουν κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου ότι η κατανάλωση στη χώρα έχει μειωθεί ως αποτέλεσμα των υψηλών επιπέδων μετανάστευσης των νέων, οι οποίοι είναι και μεγάλοι καταναλωτές αυτών των προϊόντων.

Η Ένωση Μεταποιητών Γάλακτος υποστηρίζει ότι η πρώτη ύλη στον τομέα της μεταποίησης γάλακτος, δηλαδή το φρέσκο γάλα που αγοράζεται από τους κτηνοτρόφους, πρέπει να έχει ίση τιμή ή πολύ κοντά στην τιμή του γάλακτος που παράγουν οι γεωργοί της περιοχής ή της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Μόνο έτσι, σύμφωνα με τον Σύλλογο, μπορεί να προβληθεί και η ανάπτυξη του κλάδου της επεξεργασίας γάλακτος στη χώρα.

Εάν στην Αλβανία οι μεταποιητικές εταιρείες συνεχίσουν να λειτουργούν με πολύ υψηλό κόστος, τότε θα είναι αδύνατο να ανταπεξέλθουν στη συνεχή πίεση των εισαγόμενων προϊόντων. Το κόστος του κλάδου είναι πολύ υψηλό και για ορισμένους φορείς, ακόμη και δυσβάσταχτο.

Οι στρεβλώσεις στην αγορά και η υπερβολική κατανάλωση βλάπτουν τους αγρότες. Οι Αλβανοί κτηνοτρόφοι δεν έχουν αποθηκευτικές δυνατότητες, δεν έχουν τη δυνατότητα να επωμιστούν τα έξοδα μεταφοράς, δεν εκπροσωπούνται από συνδικάτα και είναι «θύματα» μεταβολών τιμών, ανάλογα με τις ανάγκες της αγοράς.

Σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αυτές οι διακυμάνσεις εξαλείφονται με επιδοτήσεις. Σε όλες τις γειτονικές χώρες, οι επιδοτήσεις στους κτηνοτρόφους αυξήθηκαν περαιτέρω μετά το κόστος που δημιούργησε ο πόλεμος στην Ουκρανία, αυξάνοντας περαιτέρω τον ανταγωνισμό με την Αλβανία.

Πέρυσι οι εισαγωγές γαλακτοκομικών ήταν 31 χιλιάδες τόνοι, με 11% αύξηση σε ποσότητα σε σχέση με το 2022 και πάνω από 100% σε σχέση με το 2015. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του τελωνείου, 1 λίτρο νωπό γάλα με 3,5% λιπαρά, εισάγεται σε τιμές αναφοράς το πολύ 55 λεπτά, ενώ 1 λίτρο αγελαδινού γάλακτος στη χώρα κοστίζει 50-90 λεκ ανάλογα με τις φάρμες και τις περιοχές.

Σε κάθε περίπτωση το γάλα από αλβανικές φάρμες αντισταθμίζεται από τις εισαγωγές γαλακτοκομικών προϊόντων από το εξωτερικό, που έρχονται σε φθηνότερες τιμές. Το 2022, το γάλα που παράγεται στη χώρα ήταν 15% χαμηλότερο από το 2105, καθώς ο αριθμός των βοοειδών την ίδια περίοδο μειώθηκε κατά 40% και του δικού μου κατά 26%.Πέρυσι μειώθηκε ο αριθμός των κεφαλών σε όλες τις κατηγορίες βοοειδών γαλακτοπαραγωγής. Ο αριθμός των βοοειδών μειώθηκε σχεδόν κατά 12% σε σχέση με το 2021, των προβάτων κατά 2,7% και των αιγών κατά 6%.

Η μεγαλύτερη πτώση των ζώων σε στάβλους πέρυσι σημειώνεται στο Φίερι, με συρρίκνωση 34%. Ο νομός με τον μεγαλύτερο αριθμό βοοειδών, με περίπου 12% του συνόλου, υπέστη επίσης την ισχυρότερη συρρίκνωση.

Το INSTAT ανέφερε ότι στο Φίερι υπήρχαν περίπου 39.000 κεφάλια πέρυσι, από πάνω από 58.000 το 2021. Το 2022 ήταν 20.000 λιγότερα. Η δεύτερη περιφέρεια με τη μεγαλύτερη μείωση στον αριθμό των αρχηγών ήταν τα Τίρανα, με ετήσια μείωση 27% το 2022.

Η κτηνοτροφία αντιμετωπίζει ανταγωνισμό στον αγροτικό τομέα. Σε πεδινές περιοχές, οι κτηνοτρόφοι υπερτερούν του ανταγωνισμού από τα θερμοκήπια. Για 1 στρέμμα θερμοκηπίου το εισόδημα φτάνει κατά μέσο όρο τις 40 χιλιάδες ευρώ ετησίως, ενώ για μια αγελάδα χρειάζεται ένα στρέμμα και κερδίζονται 1000 ευρώ τον χρόνο.