Κανείς δεν θα πίστευε ότι η Μεταρρύθμιση στη Δικαιοσύνη στην Αλβανία (Vetting) θα έφτανε στο σημείο να μην «συγκινεί» πλέον ούτε το Στρασβούργο, καθώς κατακρίνει την αλβανική δικαιοσύνη η οποία είναι τρομερά αργή στην εκδίκαση υποθέσεων.

Ο αριθμός των φακέλων που έχουν περάσει τις προθεσμίες εκδίκασης στο Διοικητικό Εφετείο, έως το τέλος του 2022, όπως δημοσιεύεται στην ετήσια έκθεση του Ανώτατου Δικαστικού Συμβουλίου (KLGJ). Αναφερόμενοι στην έκθεση του KLGJ, το απόθεμα των μη αναθεωρημένων φακέλων στο Διοικητικό Εφετείο έως το τέλος του 2022 είναι 21.166 εκκρεμείς υποθέσεις. Το απόθεμα αυξήθηκε κατά 15% σε σύγκριση με το 2021.

Το 83% των εκκρεμών φακέλων είναι άνω των 12 μηνών, επομένως έχουν παρέλθει οι εύλογες δοκιμαστικές περίοδοι αναθεώρησης. Το KLGJ τονίζει ότι ο χρόνος που απαιτείται για την διευθέτηση όλων των υποθέσεων από το δικαστήριο εκφρασμένος σε ημέρες (δείκτης DT) είναι περίπου 24 χρόνια. «Ο δείκτης αυτός δείχνει ξεκάθαρα την προβληματική κατάσταση του Διοικητικού Εφετείου», αναφέρει η έκθεση.

Υπό τις συνθήκες λειτουργίας των δικαστών (13 δικαστές συνολικά) για την εκκαθάριση του αποθέματος του 2021 των 18.415 φακέλων και με το ποσοστό αποτελεσματικότητας του 2022 (159,5 υποθέσεις ανά δικαστή), το KLGJ υπολογίζει ότι θα χρειαστούν 9 χρόνια για την εξέτασή τους.

Τώρα το Διοικητικό Εφετείο εξετάζει τις υποθέσεις του 2014, άρα έχουν περάσει 9 χρόνια από την άσκηση της προσφυγής. Αυτά τα 9 χρόνια για έναν υπάλληλο της κρατικής διοίκησης μεταφράζονται σε 9 χρόνια ότι το κράτος πρέπει να πληρώσει τον μισθό και την κοινωνική ασφάλιση του άδικα απολυμένου υπαλλήλου και ταυτόχρονα να πληρώσει τον μισθό του υπαλλήλου που αντικατέστησε.

Οι περισσότεροι φάκελοι έχουν μείνει ανεξέταστοι στο Εφετείο. Πολύ λίγοι από αυτούς φτάνουν στο Ανώτατο Δικαστήριο. Οι προσφυγές για ανώτερη εκδίκαση μπορούν να διαρκέσουν από 3 έως 12 χρόνια.

Το 2022, το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο αποφάσισε ότι τα δικαστήρια θα πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στα θέματα των εργασιακών σχέσεων και των συντάξεων. Υπήρξαν λοιπόν προσπάθειες από το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο να προχωρήσουν οι προθεσμίες των δικαστηρίων, αλλά αυτή η πρακτική δεν εφαρμόζεται. Το απόθεμα των μη επανεξετασθέντων φακέλων έως τις 12 Φεβρουαρίου 2021 ήταν 36.609 υποθέσεις.

Το 2016, η Αλβανία προχώρησε σε εκτεταμένες μεταρρυθμίσεις στο δικαστικό σύστημα, οι οποίες επέφεραν αλλαγές στο Σύνταγμα και την έναρξη ισχύος ορισμένων σημαντικών καταστατικών, μεταξύ άλλων, σχετικά με την επαναξιολόγηση όλων των εν ενεργεία δικαστών και εισαγγελέων (άλλως γνωστές ως η διαδικασία ελέγχου για δικαστές και εισαγγελείς), η οργάνωση του δικαστικού σώματος, συμπεριλαμβανομένης της οργάνωσης του Ανωτάτου Δικαστηρίου και η δημιουργία νέων οργάνων διοίκησης στο σύστημα δικαιοσύνης.

Από τον Ιούλιο του 2018 έως τον Μάιο του 2019, ως αποτέλεσμα της διαδικασίας ελέγχου που διενεργήθηκε για τους δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου, 7 από τους υπόλοιπους 9 δικαστές απολύθηκαν.

Έτσι, από τις 31 Ιουλίου έως τις 11 Δεκεμβρίου 2018, το Ανώτατο Δικαστήριο αποτελούνταν από 4 δικαστές, οι οποίοι μπορούσαν να εξετάσουν ορισμένα είδη φακέλων, από τις 12 Δεκεμβρίου 2018 έως τις 21 Μαΐου 2019, αποτελούνταν από 3 δικαστές.

Μόνο 2 δικαστές επιβεβαιώθηκαν στη θέση τους αφού πέρασαν επιτυχώς τη διαδικασία ελέγχου. Τον Δεκέμβριο του 2018, ένας από τους δύο επιβεβαιωμένους δικαστές εξελέγη ως εκπρόσωπος στο Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο, ένα νέο διοικητικό όργανο υπεύθυνο για τη διαχείριση του δικαστικού σώματος, οπότε η θητεία του στο Ανώτατο Δικαστήριο ανεστάλη. Από τις 30 Ιουλίου 2021, 9 δικαστές από τους υποτιθέμενους συνολικά 19 δικαστές υπηρέτησαν στο Ανώτατο Δικαστήριο.

Το οικονομικό κόστος

Ο Ανώτατος Κρατικός Έλεγχος (KLSH), στην έκθεση επιδόσεων για το 2022, σημειώνει ότι από τις 428 καταγγελίες που υποβλήθηκαν από πολίτες, οι 365 αφορούν κυρίως το θέμα της εγγραφής ακινήτων, των δημοσίων συμβάσεων, των απολύσεων κ.λπ.

O KLSH τονίζει ότι το οικονομικό κόστος από τις δαπάνες οριστικών αποφάσεων για άδικες απολύσεις σε 3 κρατικούς φορείς, όπως: Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας (ΜΑΣ), Alpetrol και KESH (Εταιρεία Παροχής Ηλεκτρικής Ενέργειας), είναι περίπου 3,2 εκατ. ευρώ.

Συγκεκριμένα, στην Alpetrol, οι δαπάνες ύψους 2,9 εκατ. ευρώ αφορούν την εκτέλεση δικαστικών αποφάσεων για απολύσεις εργαζομένων κατά παράβαση του ισχύοντος κανονιστικού πλαισίου, για ημερομίσθια με αξία μεγαλύτερη από τα επιτρεπόμενα όρια καθώς και άτομα που απασχολούνται στη δομή που έχει εγκρίνει το Εποπτικό Συμβούλιο, τα οποία έχουν θεωρηθεί ως αρνητική οικονομική επίπτωση.

Έχουν δημιουργηθεί ληξιπρόθεσμες οφειλές στο Υπουργείο Παιδείας για την περίοδο Σεπτεμβρίου 2020-Σεπτεμβρίου 2021, ύψους 109 χιλιάδων ευρώ για άδικες απολύσεις.

Ενώ η KESH, σύμφωνα με την έκθεση της KLSH, έχει προβεί σε πληρωμές δικαστικών αποφάσεων για καταγγελία συμβάσεων εργασίας, μη τηρώντας τις νόμιμες προθεσμίες και χωρίς εύλογη αιτιολογία, με αρνητικό οικονομικό αποτέλεσμα για την αξία περίπου 150 χιλ. ευρώ.

Συνολικά, μέχρι το τέλος του 2022 περιμένουν να εξεταστούν στο Διοικητικό Εφετείο 21.166 φάκελοι. Σύμφωνα με τα στοιχεία, προκύπτει ότι το 13% της μετοχής είναι υποθέσεις που περιμένουν να κριθούν για περισσότερα από 5 χρόνια. Το 35% του συνολικού αποθέματος περιμένει να επανεξεταστεί εδώ και 3-5 χρόνια.