Στην καρδιά του χωριού Κρυσταλλοπηγή Θεσπρωτίας, στέκει αγέρωχος ένας υπεραιωνόβιος πλάτανος, φιλοξενώντας στο εσωτερικό του ένα μοναδικό προσκύνημα: το εκκλησάκι της Παναγίας Πλατανιώτισσας.

Πρόκειται για ένα ιερό σπήλαιο, λαξευμένο στο κοίλωμα του πανέμορφου δέντρου, που προσελκύει πλήθος πιστών από όλα τα Βαλκάνια. Έλληνες, Σέρβοι, Ρουμάνοι, Βούλγαροι και Αλβανοί φτάνουν στην Κρυσταλλοπηγή, για να προσευχηθούν, να κάνουν το σταυρό τους ή να ανάψουν ένα κερί στην Παναγία.

Η πίστη των κατοίκων στην περιοχή είναι βαθιά ριζωμένη και η φλόγα της θρησκευτικότητας τους οδήγησε στη δημιουργία αυτού του μοναδικού ναού. Στέκει ως μαρτυρία της αστείρευτης ευλάβειας και της ικανότητάς τους να χτίζουν εκκλησάκια σε ασυνήθιστα, μα πανέμορφα μέρη.

Ο "πλάτανος του αράπη", όπως ονομάζεται, μετρά εκατοντάδες χρόνια ζωής και προσφέρει δροσιά και σκιά στους κατοίκους. Η ονομασία του φέρεται να προέρχεται από έναν φύλακα του κάμπου ή από μια μάχη που έλαβε χώρα στην περιοχή.

Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ο πλάτανος έγινε μάρτυρας μίας ηρωικής πράξης. Έλληνες από τη Σέλλιανη έστησαν ενέδρα στο Γερμανικό στρατό κάτω από τα κλαδιά του, αποδεικνύοντας θάρρος και αυτοθυσία.

Χρόνια αργότερα, ο πλάτανος κινδύνευσε ξανά. Μετανάστες που βρήκαν καταφύγιο στο χωριό, άναψαν φωτιά στο εσωτερικό του για να ζεσταθούν, θέτοντας τον σε κίνδυνο.

Ωστόσο, η θέληση των κατοίκων για την προστασία του δέντρου νίκησε. Με αφοσίωση και φροντίδα, κατάφεραν να το αναζωογονήσουν.

Για να τιμήσουν την ανθεκτικότητα και την ιερότητά του, οι κάτοικοι δημιούργησαν ένα εικονοστάσι αφιερωμένο στην Παναγία, το οποίο ονόμασαν "Παναγία Πλατανιώτισσα".

Δίπλα στο εικονοστάσι, κατασκεύασαν και μία βρύση, προσφέροντας δροσιά και γαλήνη στους επισκέπτες.

Σήμερα, ο πλάτανος της Κρυσταλλοπηγής στέκει αγέρωχος, μαρτυρώντας την δύναμη της φύσης, την πίστη των ανθρώπων και την αφοσίωσή τους στην προστασία της κληρονομιάς τους.