Η αρχαία Αθήνα είχε το δικό της «Σινικό Τείχος» όπως αυτό της Κίνας που ξεκινούσε από το όρος Αιγάλεω και έφτανε στην Πάρνηθα, χτισμένο για να σταματήσει τις επιδρομές κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου (431-404 π.Χ.).

Η μεγάλη πέτρινη κατασκευή μήκους 4,5 χιλιομέτρων (2,8 μίλια) συνδέει τα δύο βουνά για να φράξει το πέρασμα μεταξύ τους. Χτίστηκε πριν από περίπου 2.500 χρόνια, κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου, για να εμποδίσει τους Σπαρτιάτες και τους συμμάχους τους να επιτεθούν στην Αθήνα.

Ήταν το πέρασμα που ο Θουκυδίδης ονόμασε «Κρωπία» και ήταν το κύριο πέρασμα εισβολής που χρησιμοποιούσαν οι πελοποννησιακές δυνάμεις για να επιτεθούν στην Αττική και την Αθήνα. Τον 19ο αιώνα οι ντόπιοι ονόμασαν το τείχος «Δέμα» ή «Δέση» επειδή μοιάζει να «δένει» τα δύο βουνά μαζί.

Οι πέτρινες οχυρώσεις ξεκινούν από τα βορειοανατολικά του Ασπροπύργου και καταλήγουν περίπου 2,5 χιλιόμετρα δυτικά του προαστίου των Άνω Λιοσίων, όπου σχηματίζεται το στενό πέρασμα μεταξύ Αιγάλεω και Πάρνηθας.

Ιστορία του Τείχους Δέμα

Το Μεγάλο Τείχος των Αθηνών είχε μήκος περίπου 4,5 χιλιόμετρα και χτίστηκε για να προστατεύσει το στρατηγικά σημαντικό πέρασμα που οδηγούσε από τις Αχαρνές στο Θριάσιο Πεδίο. Από εκεί οι Σπαρτιάτες, υπό τις διαταγές του βασιλιά Αρχίδαμου, εισέβαλαν στο Αχαρνικό Πεδίο το 431 π.Χ., τον πρώτο χρόνο του Πελοποννησιακού Πολέμου.

Ο τοίχος ήταν κτισμένος από πρόχειρα λαξευμένους πολυγωνικούς ογκόλιθους χωρίς συνδετικό υλικό, με τα κενά να γεμίζουν με μικρότερες πέτρες. Η οχύρωση δεν είναι μια ενιαία κατασκευή, που αποτελείται από πολλαπλά μικρά, αλληλοκαλυπτόμενα τμήματα, αλλά δημιουργούν στενούς διαδρόμους και εισόδους με κεκλιμένες ράμπες πίσω τους για εύκολη πρόσβαση στην επίπεδη κορυφή της. Το πάχος των τοίχων κυμαίνεται μεταξύ 1,5 και 2,8 μέτρων (4,92 έως 9,12 πόδια). Δύο ανοίγματα που φαίνεται να χρησίμευαν ως πύλες βρίσκονται περίπου στο μέσο του μήκους του τοίχους. Η βόρεια οδηγούσε στην Οία και η νότια στο Θριάσιο Πεδίο. Ίσως υπήρχε μια τρίτη πύλη. Σε απόσταση 225 μέτρων ανατολικά του τείχους έχει εντοπιστεί ένα Οπίσθιο Τείχος, ένα χαμηλό φράγμα από πηλό μήκους περίπου 120 μέτρων, το οποίο εκτείνεται παράλληλα με το κύριο τοίχος.

Το συνολικό του μήκος έχει υπολογιστεί στα 200 μέτρα. Στόχευε να αποκλείσει εχθρικά στρατεύματα προς την πεδιάδα των Άνω Λιοσίων, η ανατολική πλευρά της οποίας είναι αποκλεισμένη. Το Πίσω Τείχος κατασκευάστηκε, κατά πάσα πιθανότητα, ταυτόχρονα με το Δέμα ή λίγο αργότερα.

Ωστόσο, οι δύο οχυρώσεις φαίνεται να αποτελούν μέρος του ίδιου οικοδομικού σχεδίου, καθώς το Οπίσθιο Τείχος ενισχύει το Δέμα στο σημείο όπου το τελευταίο είναι πιο εύκολα προσβάσιμο, άρα και ευάλωτο, λόγω της ομαλότητας του εδάφους.

Ανοικοδόμηση του «Μεγάλου Τείχους» της Αθήνας

Αν και η χρονολόγηση της ανοικοδόμησης του Τείχους της Αθήνας είναι αρκετά προβληματική λόγω της έλλειψης στοιχείων, οι περισσότεροι αρχαιολόγοι την τοποθετούν στον 4ο αιώνα π.Χ.

Μάλιστα, το συνδέουν με τον Βοιωτικό Πόλεμο (378-377 π.Χ.) θεωρώντας ότι χτίστηκε για να λειτουργεί ως προπύργιο ενός μεγάλου στρατού, τον οποίο θα υπερασπίζονταν πολυάριθμοι οπλίτες, ιππείς και πελταστές. Πολλοί ιστορικοί τονίζουν ότι Το Τείχος δεν χτίστηκε για να αναχαιτίσει τους εχθρούς που κινούνταν προς την πόλη της Αθήνας, αλλά για να τους καθυστερήσει. Έτσι, ο αθηναϊκός στρατός, πληροφορούμενος για την προέλαση του εχθρού, θα προλάβαινε τους επιτιθέμενους πριν φτάσουν στην πόλη. Επιπλέον, το Δέμα δεν θα επέτρεπε να περάσει μεγάλος στρατός σε πλήρη διάταξη, διευκολύνοντας έτσι τις δολιοφθορές, ειδικά στην οπισθοφυλακή.

Μέχρι στιγμής δεν έχουν γίνει προσπάθειες εκ μέρους του Υπουργείου Πολιτισμού ή άλλων φορέων για την αποκατάσταση και ανάδειξη του χώρου του Τείχους της Αττικής.

Σήμερα από αυτό το πέρασμα διέρχεται σιδηροδρομική γραμμή και αυτοκινητόδρομος που συνδέει τα βόρεια προάστια της Αθήνας με το Θριάσιο Πεδίο.

Δείτε το βίντεο: