Στη διάρκεια των τεσσάρων αιώνων της οθωμανικής κυριαρχίας στα Βαλκάνια, πολλοί Έλληνες αλλά και άλλοι πολεμιστές από τα Βαλκάνια, βρήκαν καταφύγιο και υπηρέτησαν σε μεγάλους αριθμούς στις γειτονικές χριστιανικές δυνάμεις. Για παράδειγμα, μονάδες Ελλήνων και Χριστιανών Αλβανών υπηρέτησαν τη Βενετία και την Ισπανία στα Βαλκάνια και την Ιταλία, λίγο μετά την πτώση του Βυζαντίου.
Το κύμα, που ξαπλώνεται στου Πελάου την Αγκάλη,
Στρίψτε τις πλώρες άφοβα, θαλασσοπόροι ξένοι,
θάλασσα μες το Πάνορμο, θυμός αναίμου σβαίνει,
κι' αυτό όπου στο μέτωπο μου βλέπετε σαν άστρο,
είναι τη νίκης τρόπαιον, αστραποβόλον κάστρο.
Νυφάδες Χιμαριώτισσες τ' αναστησαν με ζήλο,
άφιλο προς τους άφιλους, και προς τους φίλους φίλος.
Με γνώρισε ο Φαέθοντας μ' είχε παλιούθ' ο Πύρρος,
Αλής ο πρώτος με κρατεί Τεπελενιώτης ήρως,
αφέντης πληρεξούσιος στης Ήπειρου τα μέρη,
και στρατηγός ασύγκριτος με το σπαθί στο χέρι.
Πέντε μυριάδες στράτευμα κρατεί στον ορισμό του,
άγρυπνα πάντα κι άφοβα ενάντια στο εχθρό του,
στα Γιάννενα αναπαύεται το άνδρειο το λιοντάρι,
της Αθηνάς το γέννημα, τ' ανάθρεμμα του Άρη.
Πολλά τα ερωτηματικά για την αντικειμενικότητα της διαδικασίας!
Ολοκληρώνεται η απογραφή στην Αλβανία και η στατιστική αρχή της γειτονικής χώρας υποστηρίζει ότι στην πόλη και στην περιφέρεια των Αγίων Σαράντα το ποσοστό Ελλήνων που απογράφηκαν αγγίζει το 100%. Αυτό δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να συμβαίνει για δύο λόγους. Πρώτον, διότι πολλοί Βορειοηπειρώτες, όλοι σχεδόν, που ζουν και εργάζονται στην Ελλάδα, δεν ταξίδεψαν στην Αλβανία, για να απογραφούν.
Ο τότε πρεσβευτής της Ιταλίας στην Ελλάδα Γκράτσι στο βιβλίο του «Η αρχή του τέλους» γράφει για τη δραματική συνάντηση που είχε με τον Μεταξά την 3η πρωινή της 28ης Οκτωβρίου:
«…Η συνείδησίς μου με επίεζε ότι την στιγμήν αυτήν εγενόμην συνένοχος μιας ατιμίας. Είδα επί τέλους να ανάβη το φως και τον Μεταξά να κατεβαίνη. Με εγνώρισε και διέταξε τον σκοπόν να με αφήση να περάσω.
Δίχως σχόλια...
