Η οργάνωση της ΟΜΟΝΟΙΑΣ ιδρύθηκε τη στιγμή που τα προβλήματα της Εθνικής Ελληνικής Μειονότητας ήταν πο­λύ καυτά. Έπρεπε να σταμα­τήσει η μεγάλη αιμορραγία της φυγής. Έπρεπε να παρθούν μέ­τρα για την γρήγορη επίλυση ο­ρισμένων προβλημάτων. Και η «ΟΜΟΝΟΙΑ» δε σιώπησε. Έκανε έκκληση στην Ελληνική Μειο­νότητα να σταματήσει τη φυγή και να παραμείνει στα πατρώα εδάφη. Και ταυτόχρονα επέρριψε ευθύνες στη Βουλή, στο 45χρονο καθεστώς γι' αυτήν την αιμορραγία που ξεκληρίζει την Ελληνική Μειονότητα. Αντιπροσωπεία της συζήτησε για την ελεύθερη επικοινωνία με το έθνος και επενδύσεις για την ανάκαμψη της οικονομίας. Η οργάνωση έκανε τα διαβήματα της ν' αφήσουν ελεύθερους εκείνους τους Έλληνες μειονοτικούς κρα­τουμένους λόγω παραβίασης των συνόρων. Κι αφέθηκαν ελεύθε­ροι. Ιδρύθηκαν επιτροπές που θα μελετούσαν και θα κα­ταρτούσαν τα σχέδια για όλα τα σημεία του προγράμματος, ό­πως: τα εκπαιδευτικά, τα πολιτι­στικά, τα θρησκευτικά και προπαντός τα οικονομικά.

Από τους πρώτους κιόλας μήνες το Ηγετικό Συμβούλιο της ΟΜΟΝΟΙΑΣ ζητά συνεργασία και βοήθεια της αλβανικής και ελληνικής Κυβέρνησης, για την επίλυση των στόχων που είχε αναλάβει. Γι' αυτό το σκοπό ο Πρόεδρος της Ομόνοιας Ανδρέας Ζαρμπαλάς εκ μέρους του Ηγετικού Συμβουλίου έστειλε διάφορες επιστολές στα υπουργεία των δυο κυβερνήσεων με συγκεκριμένεςπροτάσεις, όπως:

Σε επιστολή προς το αλβανικό Υπουργείο Οικονομικών, με αρ. πρωτ. 26/5 ημερομηνία28.05.1991, αναφέρεται:

1. Η οργάνωση της Ομόνοιας είναι μια μεγάλη πολιτική οργάνωση με εκπροσώπους της στο αλβανικό Κοινοβούλιο. Ως τέτοια πρέπει να χειρίζεται εκ μέρους αυτού του Υπουργείου με κονδύλια όπως και τα άλλα αλβανικά κόμματα.

2. Παρατηρούμε πως διάφοροι επενδυτές, οικονομικές οργανώσεις και επιχειρηματίες στρέφουν το βλέμμα τους να επενδύσουν στους νομούς όπου ζει η Εθνική Ελληνική Μειονότητα. Για να διευκολυνθούν αυτοί οι οργανισμοί ζητούμε ν' ανοίξουν ελληνικές τράπεζες στο Αργυρόκαστρο και Αγίους Σαράντα.

3. Να σταλθεί εγκύκλιος στις τελωνειακές διαβάσεις ώστε να μην εμποδίζουν τις διάφορες βοήθειεςσε τρόφιμα, μηχανήματα, φάρμακα, τρακτέρ κ. ά, τα οποία μας παρέχονται δωρεάν.

4. Για την αναβάθμιση του χώρου προτείνουμε την ανέγερση μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, όπως:

Στη Λιβαδειά (Αγ. Σαράντα) να σηκωθεί μονάδα επεξεργασίας της ελιάς, όπου θα συγκεντρώσει την παραγωγή τριών μεγάλων γεωργικών οικονομιών.

Στο Θεολόγο (Αγ. Σαράντα) μονάδα επεξεργασίας φασκόμηλου για την εξαγωγή αποστάγματος κι άλλων αρωματικών υγρών.

Στη Μπίστρισσα (Γαλανό Μάτι) ν' αναγερθεί σύγχρονη μονάδα παραγωγής μπύρας και κόκα –κόλα.

Στη Δρόβιανη μονάδα επεξεργασίας μαλλιού, σπάρτου κλπ.

Στο Πωγώνι –Αργυροκάστρου, έχοντας υπόψη την πλούσια παραγωγή σε φαρμακευτικά φυτά να ανεγερθεί μονάδα για την επεξεργασία τους, καθώς και μικρές επιχειρήσεις για την παραγωγή και αγοροπωλησία του κρέατος και των παραγόντων τους.

Στη Σωτήρα-Αργυροκάστρου, μονάδα επεξεργασίας φαρμακευτικών φυτών, ξύλου κλπ.

Στη Δρόπολη και Βούρκο, στα πεδινά νοικοκυριά να γίνει μελέτη σε συνεργασία με ξένες εταιρείες για την αύξηση της παραγωγής και την εξαγωγή της, διαμέσου της τελειοποίησης της τεχνολογίας.

Σε επιστολή προς το αλβανικό Υπουργείο Δημόσιας Τάξηςημερ. 28.05.1991:

Μερικές φορές έχουν ενημερωθεί τα όργανα Δημόσιας Τάξεως και η τοπική εξουσία του Νομού ότι ανεπιθύμητες ομάδες δημιουργούν τεταμένες καταστάσεις στις περιοχές της Ελληνικής Μειονότητας, συμβάντα που μπορούν να οδηγήσουν ανά πάσα στιγμή σε μαζικές συγκρούσεις.

Ομάδες πολιτών (δε γνωρίζουμε ποιος τις οργανώνει) ερχόμενοι κυρίως από το νομό Τεπελενίου, οργανωμένοι με τα φορτηγά των συνεταιρισμών τους, κλέβουν και αρπάζουν ανοιχτά τα ζωντανά των χωρικών.

Σε μερικά χωριά όπως Αλύκο, Ντερμίσι, Δίβρη, Μεμόραχη, Κουλουρίτσα, Βαγκαλιάτι, Φιτόρε, μεταξύ κλεφτών και χωριατών, που φύλαγαν το νοικοκυριό τους, υπήρχε ανταλλαγή πυρός με όπλα. Και μετά τη δική μας διαμαρτυρία και των κατοίκων της περιοχής στα αρμόδια όργανα δεν λήφθηκε κανένα μέτρο και οι κακοποιοί αλωνίζουν ελεύθεροι. Αυτό ανέβασε πάρα πολύ την ένταση.

Ζητούμε την επέμβασή του δικού σας Υπουργείου άμεσα, προτού βρεθούμε προ τετελεσμένων γεγονότων.

Σε επιστολή προς το αλβανικό Υπουργείο Παιδείας ημερ. 29.05.1991 και αρ. πρωτ. 29/5

Η πολιτικο-κοινωνική οργάνωσηΔΕΕΕΜ «ΟΜΟΝΟΙΑ» βασιζόμενη στο αλβανικό Σύνταγμα, στις Διεθνείς Συμβάσεις για τα δικαιώματα των μειονοτήτων, καθώς και των νέων συνθηκών που δημιούργησε ο πλουραλισμός για τον περαιτέρω εκδημοκρατισμό της χώρας, ζητά:

1.Το άνοιγμα των πρώτων τάξεων στην ελληνική γλώσσα στις πόλεις των Αγίων Σαράντα, Δελβίνου και Αργυροκάστρου, καθώς και στα χωριά Μετόχι, Γκιάστα, Ξαμίλια, Μπίστρισσα, Στιάρι, Τζάρα όπως και σε κάποιο άλλο χωριό των Αγίων Σαράντα και Αργυροκάστρου όπου συμπληρώνεται ο αριθμός των μαθητών. Αυτές οι τάξεις θα συνεχίζουν την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας σε όλη την υποχρεωτική περίοδο του οκτάχρονου σχολείου.

2. Σε όλα τα υπάρχοντα μειονοτικά οχτατάξια σχολεία, όπου τα μαθήματα από την I-IV τάξη διεξάγονται ελληνικά, κατά τη σχολική χρονιά 1991-92 τα μαθήματα σε συνέχεια στην Πέμπτη τάξη να διδάσκονται στην ελληνική γλώσσα. Φυσικά, όπως έχει γίνει μέχρι σήμερα, παράλληλα να διδάσκεταιη αλβανική γλώσσα και η λογοτεχνία.

3. Στα προαναφερθέντα χωριά ν' ανοίξουν και οι προσχολικές ομάδες στην ελληνική γλώσσα, ώστε να προετοιμαστούν τα παιδιά για την Πρώτη τάξη.

Είναι προς τιμή αυτού του Υπουργείου του αλβανικού κράτους να πραγματοποιήσει τις νόμιμες απαιτήσειςδείχνοντας στην πράξη ότι σέβεται το Σύνταγμά της και τις Διεθνής Συμβάσεις για τις μειονότητες.

Σε επιστολή προς το αλβανικό Υπουργείο Συγκοινωνιών ημερ. 29.05.1991, αναφέρεται:

Τα τελευταία χρόνια στους νομούς Αργυροκάστρου και Αγ. Σαράντα άρχισε ν' ανθίζει το συνοριακό εμπόριο με ελληνικέςεταιρείες και οικονομικά υποκείμενα. Αυτή η δραστηριότητα πρέπει να εντατικοποιηθεί.Γι' αυτό ζητάμε από το δικό σας Υπουργείο:

1. Να αφήσει ελεύθερη την χάραξη του δρόμου Σμίνετση-Πόβλα (Ελλάδα) μάκρος 3 χλμ. όπου όλα τα έξοδα για το συγκεκριμένο έργο θα εξοφλήσουν Έλληνες επενδυτές, πράγμα που δείχνει το ενδιαφέρον των ξένων επιχειρηματιώνγια την ανάπτυξη του συνοριακού εμπορίουστους νομούς μας. Αυτός ο δρόμος θα βοηθήσει για την κυκλοφορία μηχανημάτων και ανθρώπων των 30 περίπου χωριών της μεθοριακής ζώνης.

2. Να αφήσει την οργάνωσή μας να φέρει σε είδος βοήθειας και δωρεών, χωρίς τελωνισμό, λεωφορεία από την Ελλάδα καθώς και άλλα συγκοινωνιακά μέσα, για να καλύψει τις ανάγκες της περιοχής μας.

Σε επιστολή προς το αλβανικό Υπουργείο Γεωργίας, ημερ. 29.05.1991, αναφέρεται:

Εν συνέχεια των μεταρρυθμίσεων που γίνονται στο χωριό το τελευταίο διάστημα, σε ιδιώτες γεωργούς έχουν περάσει σημαντικές εκτάσεις γης, η καλλιέργειά τους όμως δυσκολεύεται από την έλλειψημέσων εργασίας.

Η Οργάνωσή μας έχει εξασφαλίσει την υπόσχεση μερικών οργανώσεων κι άλλων οικονομικών φορέων για να μας παρέχουν τρακτέρκαι ελαφρές γεωργικές μηχανές, τα οποία μπορούν να καλύψουν αυτές τις ανάγκες χρησιμοποιώντας τα οικονομικές μονάδες και κοινότητες με μια μορφή εκμετάλλευσης και οργάνωσης που θα αποφασίσουν μόνοι τους.

Απ' αυτό το υπουργείο ζητούμε να δοθεί το δικαίωμα στην Οργάνωσή μας να φέρει αυτά τα μέσα από το εξωτερικό, τα οποία θα είναι δωρεάν και να μην υπάρχει τελωνισμός, Αυτά θα δοθούν ξανά δωρεάν στους χωρικούς των περιοχών Αργυροκάστρου και Αγίων Σαράντα.

Βαγγέλης Παπαχρήστος / sfeva.gr