Η Αλβανία, χάρη στη γεωγραφική της θέση και τους φυσικούς πόρους της, έχει υψηλές αναπτυξιακές δυνατότητες για την αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών της χώρας.

Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, η χώρα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές ενέργειας σε σύγκριση με άλλες χώρες της Ευρώπης και της Περιφέρειας που διαθέτουν πολύ λιγότερους φυσικούς πόρους (νερό και ήλιο) για αύξηση της παραγωγικής ικανότητας. Συγκρίσιμα στοιχεία της Eurostat δείχνουν ότι η Αλβανία ήταν στην 8η θέση στην Ευρώπη για την υψηλή εξάρτησή της από τις εισαγωγές ενέργειας.

Οι καθαρές εισαγωγές ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ήταν 14,7 τοις εκατό της συνολικής κατανάλωσης στη χώρα. Ακόμη και το Κοσσυφοπέδιο, το οποίο έχει λίγα ποτάμια και χαμηλές ευκαιρίες για επέκταση της παραγωγής με ανανεώσιμες πηγές, είχε μόνο 15,9% εξάρτηση από τις εισαγωγές το 2020 και τα Σκόπια μόνο 16%.

Στην Ευρώπη, οι χώρες με μεγάλη εξάρτηση στις εισαγωγές ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι το Λουξεμβούργο με 35,9%, η Δανία με 30,5%, η Μάλτα με 28%, η Κύπρος με 25,9%, το Βέλγιο με 19% και μετά τα Σκόπια , το Κοσσυφοπέδιο και η Αλβανία. Η Λετονία, η Εσθονία, η Βοσνία, το Μαυροβούνιο, η Ουκρανία, η Κροατία, η Πορτογαλία, η Ουγγαρία, η Ισπανία, η Λιθουανία, οι Κάτω Χώρες, η Σλοβακία, η Σερβία, η Βουλγαρία και η Τσεχική Δημοκρατία είναι καθαροί εξαγωγείς ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Για σχεδόν 25 χρόνια όταν έπαψε να λειτουργεί ο TPP Fier, η Αλβανία έχει το σημερινό ενεργειακό σύστημα που βασίζεται εξ ολοκλήρου στην υδροηλεκτρική ενέργεια. Ο τομέας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας είναι ασταθής, καθώς έχει περιορισμένες παραγωγικές ικανότητες σε αυξανόμενη ζήτηση. Από την άλλη το σύστημα περιορίζεται από έναν σημαντικό αριθμό τεχνικών και μη προβλημάτων που σχετίζονται με απώλειες στο δίκτυο και συχνά η χώρα βιώνει ενεργειακή κρίση. Μία από τις κύριες προκλήσεις του αλβανικού ενεργειακού τομέα είναι η διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας και η κάλυψη των αναγκών των πόρων της χώρας, μειώνοντας την εξάρτηση από τις εισαγωγές. Η χώρα μας έχει σημαντικές δυνατότητες για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας με τη μορφή βιομάζας, γεωθερμίας, αιολικής και ηλιακής ενέργειας.

Η Αλβανία, με έκταση 28 χιλιάδες km2, έχει υδρογραφική κατανομή 44.000 km2, ή 57% μεγαλύτερη από την κρατική επικράτεια. Η χώρα έχει τη δυνατότητα να παράγει 16 έως 18 TWh υδροηλεκτρικής ενέργειας. Μέχρι στιγμής το ένα τρίτο του δυναμικού έχει αξιοποιηθεί. Η χώρα επίσης έχει τη δυνατότητα να παράγει αιολική ενέργεια κατά μήκος των ακτών της Αδριατικής, ειδικά στους λόφους που βρίσκονται σε κατεύθυνση βορρά-νότου κατά μήκος της ακτής.

Τέλος προβλέπεται ότι το 4% της συνολικής ποσότητας ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται στη χώρα (περίπου 400 GWh/έτος) έως το 2025 θα παράγεται από την αιολική ενέργεια, αλλά τα έργα ως προς αυτό δεν προχωρούν. Εάν η Αλβανία επρόκειτο να αναπτύξει ένα σύστημα ηλιακών πάνελ, η δυνητική παραγωγή ζεστού νερού θα ήταν ίση με την ποσότητα ενέργειας των 1000 GWhthermik ή 125 MW θερμικής εγκατεστημένης ισχύος.