Όπως και κάθε χρόνο τον Φεβρουάριο, το Μόναχο για τρεις συνεχόμενες ημέρες γίνεται το επίκεντρο πολλών συζητήσεων σχετικά με την τρέχουσα κατάσταση ασφαλείας στον κόσμο. Τα θέματα της Διάσκεψης Ασφαλείας του Μονάχου (MSC) φέτος ήταν, όπως αναμενόταν, ο πόλεμος στην Ουκρανία και η σύγκρουση στη Μέση Ανατολή. Αυτά τα δύο κρίσιμα σημεία κυριάρχησαν θεματικά στις περισσότερες συζητήσεις κατά τη διάρκεια της τριήμερης διάσκεψης.

Μια ευκαιρία για διμερείς συνομιλίες

Εκτός από τις δημόσιες συζητήσεις, η MSC είναι γνωστή από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου για τις παρασκηνιακές συνομιλίες μεταξύ κυβερνητικών εκπροσώπων που συνήθως διατηρούν αποστάσεις μεταξύ τους σε δημόσιο επίπεδο. Η σημαντική συγκέντρωση σημαντικών συμμετεχόντων και οι λαβύρινθοι του πολυτελούς ξενοδοχείου που φιλοξενεί τη διάσκεψη, παρέχουν ευκαιρίες για πιο στενές συζητήσεις μακριά από τα περίεργα βλέμματα των εκπροσώπων των μέσων ενημέρωσης.

Αυτό είναι γνωστό και στους συμμετέχοντες από τα Δυτικά Βαλκάνια, για τους οποίους η συνάντηση στο Μόναχο αποτελεί μια κρίσιμη συγκέντρωση στην αρχή του πολιτικού έτους. Φέτος, οι πρόεδροι και οι κυβερνήσεις όλων των χωρών που δημιουργήθηκαν μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας βρέθηκαν και πάλι στη διάσκεψη, αλλά εκτός από τον πρόεδρο των Σκοπίων Στέβο Πενταρόφσκι και τον ομόλογό του από το Μαυροβούνιο Γιάκοβ Μιλάτοβιτς, δεν συμμετείχαν οι ίδιοι στα δημόσια πάνελ.

Οι ηγέτες των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων καυχήθηκαν για πολλές διμερείς συναντήσεις: Ο πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάντερ Βούτσιτς συναντήθηκε με τους υπουργούς Εξωτερικών της Βρετανίας και της Κίνας, Ντέιβιντ Κάμερον και Γουάνγκ Γι, την αντιπροσωπεία της Γερουσίας των ΗΠΑ και τον ανεπίσημο οικοδεσπότη, τον πρωθυπουργό της Βαυαρίας Μάρκους Σέντερ, τον οποίο προσκάλεσε να επισκεφτεί το Βελιγράδι. Όπως ανέφεραν δημοσιογράφοι στο Μόναχο, ο Βούτσιτς παραπονέθηκε σε όλους για τη θέση των Σέρβων στο Κοσσυφοπέδιο.

Την ίδια στιγμή, ο πρωθυπουργός του Κοσσυφοπεδίου Άλμπιν Κούρτι βρισκόταν στην βαυαρική μητρόπολη και, σύμφωνα με δήλωση του γραφείου του, σε συνομιλία με εκπροσώπους της Γερουσίας των ΗΠΑ, κατηγόρησε το επίσημο Βελιγράδι για τα πρόσφατα προβλήματα που προέκυψαν από την απόφαση απαγόρευσης του δηναρίου. Η Τζιν Σέιχιν, μέλος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, δήλωσε κατά τη διάρκεια ενός πάνελ για τα Βαλκάνια ότι μίλησε με τον Βούτσιτς και τον Κούρτι και τους είπε ότι "και οι δύο πλευρές πρέπει να προχωρήσουν".

Η ένταξη στην ΕΕ ως εγγύηση ασφάλειας

Κατά τη διάρκεια διάφορων συζητήσεων στο MSC, η ένταξη στο ΝΑΤΟ και στην Ευρωπαϊκή Ένωση τονίστηκε σε ορισμένες περιπτώσεις για τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων ως εγγύηση για την ειρήνη και την ασφάλεια. Ωστόσο, ο δρόμος προς την Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι εύκολος, διαμαρτυρήθηκε ο Πρόεδρος των Σκοπίων Στέβο Πενταρόφσκι, ο οποίος τόνισε συνεχώς το παράλογο μπλοκάρισμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων από τη Βουλγαρία. Αλλά στο πάνελ συζητήθηκαν και τα προβλήματα του Μαυροβουνίου και της Κροατίας, οι οποίες δεν έχουν ακόμη επιλύσει τις συνοριακές τους διαφορές, κάτι που θα μπορούσε να αποτελέσει καίρια συνθήκη για τις φιλοδοξίες του Μαυροβουνίου για ένταξη στην ΕΕ.

Ο Πενταρόφσκι βλέπει το πρόβλημα των μπλοκαρισμένων διαπραγματεύσεων αποκλειστικά ως πρόβλημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Επέστησε την προσοχή στο ότι ο Miroslav Lajčák, ο ειδικός απεσταλμένος της ΕΕ για τις διαπραγματεύσεις μεταξύ Σερβίας και Κοσσυφοπεδίου, βρισκόταν επίσης στο Μόναχο. Όμως, είπε ότι "δεν υπάρχει τίποτα νέο να λεχθεί προς το παρόν" όσον αφορά την πρόοδο στην προσέγγιση μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας.

Η καταστροφική ρωσική επιρροή στα Βαλκάνια

Οι αναλυτές εξακολουθούν να θεωρούν την ρωσική επιρροή στα Βαλκάνια ως έναν από τους μεγαλύτερους παράγοντες αποσταθεροποίησης.

"Ο τρόπος με τον οποίο ενεργεί η Ρωσία δεν είναι μόνο εναντίον της Ουκρανίας. Η Ρωσία είναι ένας αποσταθεροποιητικός παράγοντας παντού στον κόσμο. Η Ρωσία προσπαθεί επίσης να αποσταθεροποιήσει τα Βαλκάνια... δεν χρειαζόμαστε νέες συναντήσεις, αλλά πρέπει να στηρίξουμε αμέσως την Ουκρανία και να της δώσουμε ό,τι χρειάζεται", δήλωσε η Δανή Πρωθυπουργός Μέτε Φρεντερίκσεν σε πάνελ για τον ρόλο της ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η Φράουκε Σέεμπας, αναλύτρια και ειδική στα Δυτικά Βαλκάνια στη Γερμανική Εταιρεία Εξωτερικής Πολιτικής (DGAP), δήλωσε στη Deutsche Welle ότι η φιλορωσική αφήγηση σε πολλές περιοχές των Δυτικών Βαλκανίων, ιδιαίτερα σε αυτές που βρίσκονται υπό την επιρροή του Βελιγραδίου, παραμένει μια σημαντική ανησυχία για την ασφάλεια.

Προοπτικές ένταξης στην ΕΕ και ρωσική επιρροή

"Δεδομένης της τρέχουσας γεωπολιτικής κατάστασης, η εγγύτητα με τη Ρωσία και η ολοένα και πιο ανοιχτή περιφρόνηση για τις βασικές δημοκρατικές αξίες είναι επίσης ανησυχητικές. Η δημόσια επικοινωνία είναι ολοένα και πιο αντιδυτική και η Ρωσία παρουσιάζεται ως ο πιο σημαντικός σύμμαχος. Οι προοπτικές ένταξης στην ΕΕ έχουν χάσει την αξιοπιστία τους και, ως εκ τούτου, την αποτελεσματικότητά τους τα τελευταία χρόνια, περιορίζοντας περαιτέρω την επιρροή των δυτικών παραγόντων", δήλωσε η Seebass.

Όσον αφορά το Μαυροβούνιο, όπως είπε ο Πρόεδρος Μιλάτοβιτς, η φήμη της Ρωσίας βρίσκεται σε πτωτική πορεία.

"Δεν υπάρχει νόημα για τις δραστηριότητες της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η γνώμη μου είναι ότι η Ρωσία έχει χάσει την επιρροή της στο Μαυροβούνιο", δήλωσε ο Μιλάτοβιτς σε πάνελ για τα Βαλκάνια το Σάββατο το απόγευμα.

Ο κίνδυνος πολέμου είναι ακόμα μικρός

Παρόλο που φαίνεται ότι η ΕΕ και οι ΗΠΑ καταβάλλουν προσπάθειες για να αποτρέψουν το άνοιγμα νέων εστιών έντασης στα Δυτικά Βαλκάνια που θα απειλούσαν την εστίαση της ενέργειας στην Ουκρανία, ειδικοί όπως η Seebass δεν βλέπουν άμεσο κίνδυνο πολεμικών συγκρούσεων στα Βαλκάνια.

"Δεδομένης της αυξανόμενης έντασης, γίνονται συχνά συγκρίσεις με τη δεκαετία του 1990 πριν από τους πολέμους στη Γιουγκοσλαβία. Ωστόσο, η κατάσταση ασφαλείας είναι διαφορετική: τρεις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων που δεν είναι μέλη της ΕΕ είναι πλέον μέλη του ΝΑΤΟ, καθιστώντας τον πόλεμο λιγότερο πιθανό", δήλωσε η Seebass.