Μετά από σχεδόν 30 χρόνια, το έργο «Διάδρομος 8» επιστρέφει ως μέρος της κύριας ευρωπαϊκής υποδομής ΔΕΔ-Μ.

Θα δοθούν κονδύλια για την ολοκλήρωση του οδικού άξονα, του σιδηροδρόμου, των λιμανιών κ.λπ., σύμφωνα με τα υψηλότερα πρότυπα της ΕΕ, μέχρι το 2030.

Τα έργα σε αυτόν τον άξονα, αυτή τη στιγμή, είναι χαοτικά, αλλά η Αλβανία, τα Σκόπια και η Βουλγαρία έχουν ανακοινώσει αυτό το στρατηγικό έργο.

Το Διευρωπαϊκό Δίκτυο Μεταφορών (ΔΕΔ-Μ) βασίζεται σε ένα σαφές σχέδιο ανάπτυξης για την κύρια οδική και σιδηροδρομική υποδομή σε ολόκληρη την Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων των πλωτών οδών, των λιμανιών, των αεροδρομίων και των σιδηροδρομικών σταθμών.

Ο τελικός στόχος είναι να καλυφθούν τα κενά στις υποδομές και η οικονομική ενίσχυση των περιφερειών στην Ευρώπη έως το 2030, προθεσμίες που ισχύουν και για τον Διάδρομο 8.

Μαζί με τον Διάδρομο 10, στο έδαφος της Αλβανίας, διέρχονται δύο σημαντικές ευρωπαϊκές οδικές γραμμές, οι οποίες θα γίνουν η αφορμή για την ενίσχυση όλων των άλλων υποστηρικτικών υποδομών για τη μετακίνηση ανθρώπων και εμπορευμάτων και ιδιαίτερα την ενίσχυση των αλβανικών λιμανιών στην Αδριατική.

Η ένταξη στο δίκτυο ΔΕΔ-Μ καθιστά το έργο χρηματοδοτήσιμο από την ΕΕ με επιχορηγήσεις και δάνεια με ευνοϊκό επιτόκιο.

Ο Διάδρομος 8 σχεδιάστηκε ως μέρος του Πανευρωπαϊκού Δικτύου στο Συνέδριο της Κρήτης το 1994, με στόχο να χρηματοδοτηθεί και να ολοκληρωθεί τότε τα επόμενα 15 χρόνια, αλλά αργότερα, το έργο έμεινε στη σκιά, λόγω της ανάπτυξης της Ανατολής.

Το κύριο αποτύπωμα του Διαδρόμου 8 περιλαμβάνει λιμάνια, αεροδρόμια, λιμάνια πολλαπλών μεταφορών, δρόμους και σιδηροδρόμους, με συνολικά 1.270 km σιδηροδρομικών και 960 km οδικού δικτύου.

Διασχίζει τα λιμάνια του Μπάρι και του Μπρίντιζι της νότιας Ιταλίας έως τα αλβανικά λιμάνια του Δυρραχίου και της Αυλώνας, στη συνέχεια μέσω των πρωτευουσών –Τίρανα, Σκόπια, Σόφια– μέσω Φιλιππούπολης, καταλήγοντας στα βουλγαρικά λιμάνια Μπουργκάς και Βάρνα στη Μαύρη Θάλασσα.

Ένα επιπλέον χαρακτηριστικό του Διαδρόμου 8 είναι τα τελικά σημεία του, τα οποία είναι και τα δύο θαλάσσια λιμάνια, επιτρέποντας συνδέσεις με την ΕΕ και την παγκόσμια ναυτιλία.

Ο Διάδρομος 8 παρέχει επίσης συνδέσεις με τρία σημαντικά οδικά δίκτυα, Μπουργκάς-Σβίλενγκραντ-Ορμενίων, που τον συνδέει με τους Διαδρόμους 4, 9 και το Διευρωπαϊκό Δίκτυο.

Το αλβανικό τμήμα του Διαδρόμου 8

Τα αλβανικά λιμάνια του Δυρραχίου και της Αυλώνας αναμένεται να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο σε αυτό το πλαίσιο επενδύσεων στον Διάδρομο 8, αφού με την ολοκλήρωση αυτού του σιδηροδρομικού άξονα, οι όγκοι σε αυτά τα λιμάνια μπορούν να αυξηθούν έως και 40% - αναφέρει πρόσφατη μελέτη «Η τρέχουσα κατάσταση και το μέλλον του Διαδρόμου 8», χρηματοδοτούμενη από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η μελέτη επισημαίνει ότι ο Διάδρομος 8, ως μέρος του Πανευρωπαϊκού Δικτύου, θα είναι σημαντικός για τη χρηματοδότηση νέων εγκαταστάσεων (σταθμοί εμπορευματικών και επιβατών, κέντρα logistics, αποθήκες) που λείπουν στο αλβανικό τμήμα.

Στο αλβανικό κομμάτι, ο Διάδρομος 8 θα βοηθηθεί σημαντικά από τις επενδύσεις που γίνονται στη νέα σιδηροδρομική γραμμή Δυρράχιο - Τίρανα - Ρίνας.

Ο Διάδρομος 8 εκτείνεται περίπου 154 χιλιόμετρα στο αλβανικό έδαφος.

Το πρώτο τμήμα του Διαδρόμου 8 θα είναι η Παράκαμψη των Τιράνων, η οποία θα συνδέει ταυτόχρονα τον Διάδρομο 10 και τον Διάδρομο 8. Ο άξονας έχει μήκος 21 χιλιόμετρα και θα κοστίσει 190 εκατομμύρια ευρώ. Το πλάτος του δρόμου θα είναι 35 μέτρα, σαν αυτοκινητόδρομος τύπου Α.

Ο επόμενος άξονας του Διαδρόμου 8 είναι ο δρόμος Τιράνων - Ελμπασάν, ο οποίος έχει ήδη ολοκληρωθεί. Στο μεταξύ, έχει ολοκληρωθεί και η κατασκευή της Παράκαμψης Φιέρι και Αυλώνας.

Οι εξελίξεις στην οδική υποδομή του Διαδρόμου 8 είναι λίγο χαοτικές, αφού το έργο εντάχθηκε στο κύριο ευρωπαϊκό δίκτυο μόλις πριν από λίγες εβδομάδες και οι χώρες που συμμετέχουν σε αυτόν τον άξονα χτίζουν με διαφορετικά πρότυπα. Στο Σκοπιανό τμήμα ο Διάδρομος 8 έχει 6 λωρίδες κυκλοφορίας, ενώ στο Αλβανικό έχει 4 λωρίδες.

Ο σιδηρόδρομος θα είναι το πιο σημαντικό μέρος του Διαδρόμου 8, ειδικά για την ενίσχυση των λιμανιών και την επιτάχυνση της μεταφοράς εμπορευμάτων από την Ιταλία στη Μαύρη Θάλασσα.

Τα Σκόπια και η Βουλγαρία έχουν αναπτύξει ικανοποιητικά σιδηροδρομικές γραμμές κατά μήκος του Διαδρόμου, ενώ η Αλβανία όχι. Στο αλβανικό τμήμα, η γραμμή του παλιού σιδηροδρόμου από το Δυρράχιο προς το Πόγραδετς έχει διατηρηθεί ανέπαφη, αλλά δεν είναι λειτουργική και χρειάζεται μια εντελώς νέα επένδυση από την αρχή.

Κατά μήκος του σιδηροδρόμου, που θα είναι περίπου 700 χιλιόμετρα από το Δυρράχιο προς τη Βάρνα (Βουλγαρία), 5 συνδέσεις λείπουν εντελώς.

Η Αλβανία θα πρέπει να βελτιώσει τις τεχνικές ικανότητες της ναυτιλιακής διοίκησης και των εμπλεκόμενων φορέων και η ανάπτυξη της ναυτιλιακής νομοθεσίας θα πρέπει να είναι σύμφωνη με τα πρότυπα της ΕΕ.

Μεταβατική περίοδο διανύει το λιμάνι του Δυρραχίου. Καθώς η επεξεργασία φορτίων θα μεταφερθεί στο Porto Romano και για αυτό θα κατασκευαστεί νέα υποδομή από την αρχή, ενώ το υπάρχον λιμάνι της πόλης θα λειτουργεί ως μαρίνα σκαφών αναψυχής και τερματικός σταθμός επιβατών.

Ο Διάδρομος 8 συμπεριλήφθηκε στα κύρια ευρωπαϊκά δίκτυα για την αύξηση της ασφάλειας στην Ευρώπη. Μια μεγάλη άσκηση εκπαίδευσης των στρατευμάτων του ΝΑΤΟ στην Αλβανία πρόσφατα δυσκολεύτηκε να μετακινηθεί στο εσωτερικό της χερσονήσου προς τα Σκόπια, λόγω κακών δρόμων.

Μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, η ασφάλεια στην Ευρώπη έχει πάρει νέες διαστάσεις. Η περιοχή των Βαλκανίων, ως η πιο ευάλωτη και εκτεθειμένη, έχει αυξήσει το ενδιαφέρον της ΕΕ για αύξηση της ασφάλειας στην περιοχή.

Η ίδια η Ευρώπη συνδέεται μέσω ενός δικτύου δρόμων, σιδηροδρομικών γραμμών, εσωτερικών πλωτών οδών, εσωτερικών θαλάσσιων λιμένων, αεροδρομίων και σιδηροδρομικών τερματικών σταθμών.

Οι μεταφορές στην Ευρώπη αντιμετωπίζουν άνευ προηγουμένου προκλήσεις για τη βιωσιμότητα και την τεχνολογική πρόοδο. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν αλλάξει τη δομή των δρόμων, επεκτείνοντας το συνολικό μήκος των αυτοκινητοδρόμων κατά περισσότερο από 30%. Αυτή η επιλογή έχει αυξήσει τον όγκο της κυκλοφορίας ανθρώπων και εμπορευμάτων, αλλά έχει πολλαπλασιάσει και τα προβλήματα οδικής ασφάλειας, ανεξάρτητα από τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις.