Ο ελληνικός στρατός μπήκε τρεις φορές νικηφόρα στην Βόρειο Ήπειρο και τις τρεις φορές αποχώρησε εξ' αιτίας διπλωματικών πιέσεων. Το δίλημμα ''Βόρειος Ήπειρος ή Αιγαίο''. Η ιταλική και βρετανική πολιτι...

Η ιστορική προκήρυξη του Αρχηγού Σπυρομήλιου

«Προς Χειμαρριώτας

Η Ένωση Χειμαρριωτών "Η ΧΕΙΜΑΡΡΑ" τιμώντας την απελευθέρωση της Χιμάρας από τον αρχηγό Σπυρομήλιο και τα σώματα των Κρητών εθελοντών στις 5 Νοεμβρίου 1912, διοργανώνει επετειακή εκδήλωση την Κυριακή 4 Νοεμβρίου 2018, στις 06.00 μ.μ. στο ξενοδοχείο Stanley (πλατεία Καραϊσκάκη), Μεταξουργείο.

Ποια ευγνωμοσύνη οφείλει, πρέπει να οφείλει, ο Ελληνισμός ολόκληρος εις τον δόλιο αλλά και κωμικό ψευδοκαίσαρα της Ρώμης, διότι με την άτιμη ενάντια στην πατρίδα μας επίθεση του, του έδωσε την ευκαιρία να γνωρίσει χθές την άφθαστη χαρά της αναγγελίας της εισόδου του απελευθερωτικού Ελληνικού στρατού στην Ιστορική και προσφιλή σε κάθε Ελληνική καρδιά Χειμάρρα.

Το βράδυ 4ης Νοέμβρη μέρα Κυριακή, παρευρέθημεν στη λιτανεία λειψάνων Αγίου Σπυρίδωνος (Κέρκυρα) όπου τοποθετήθην με Πολυξίγγη και επισήμους. Τιμητικά προσκύνησα σώμα Αγίου και τα άνθη ρόδων που έλαβα τα φυλάω για να τα στείλω στους γονείς μου. Μετά τη λειτουργία καθήσαμε μετά του δημάρχου στο καφενείο του ξενοδοχείου ενώπιον της ωραίας πλατείας και του παλαιού φρουρίου της πόλης. Μετά τηλεγραφήσαμε προς Βενιζέλο και Σαπουτζάκη παρακαλούντες να περάσουμε στην Ήπειρο.

Ένα ζήτημα φλέγουσας σημασίας, μια ιδέα, ένα εμβατήριο που όλοι λίγο πολύ ψελλίσαμε κατά τη στρατιωτική μας θητεία για τη Βόρεια Ήπειρο, την σκλαβωμένη αδερφή μας, είναι η αφορμή για περαιτέρω ιστορική αναζήτηση και έρευνα. Είχα ακούσει μια ιστορία για έναν παππού, που όταν απελευθέρωναν οι Εύζωνοι τη Β. Ήπειρο, πετώντας παράλληλα τους Ιταλούς στη θάλασσα το 1940, παρακολουθούσε την προέλαση των ελληνικών στρατευμάτων απαθής και ασυγκίνητος. Ένας στρατιώτης τον πλησίασε και τον ρώτησε απορημένος γιατί δεν χαίρεται που απελευθερώθηκε η σκλάβα πατρίδα και εκείνος ατάραχος του είπε λόγια που μόνο η λαϊκή σοφία δύναται να αντιληφθεί και να αφομοιώσει: «Ξέρω, παιδί μου, πως δεν είναι οριστικό, όπως οριστικό δεν ήταν και τις προηγούμενες φορές». Ο νεαρός στρατιώτης πάγωσε για μερικές στιγμές και μετά συνέχισε την πορεία του και τα καθήκοντά του. Αναλογιζόταν όμως συχνά τις κουβέντες του γέροντα. Και έψαξε. Και έμαθε.

Πλησίαζαν τα Χριστούγεννα του 1940 και ο Ελληνικός Στρατός στην παράλια ζώνη του μετώπου, στον ελληνοιταλικό πόλεμο, φαινόταν πως είχε καθηλωθεί στο μουσουλμανικό χωριό Μπόρσι, λίγα χιλιόμετρα πριν από την Χειμάρρα. Οι Ιταλοί είχαν οχυρώσει και είχαν καταστήσει σχεδόν απόρθητο το βουνό που είναι πάνω από το χωριό Κηπαρό. Ο ορεινός αυτός όγκος έστεκε σαν τείχος μπροστά στις ελληνικές δυνάμεις και εμπόδιζε την προέλασή τους. Οι ελληνικές επιθέσεις είχαν αποβεί άκαρπες. Τα Ιταλικά πολυβόλα χάρη στην ευνοϊκή θέση που κατείχαν, θέριζαν τα πάντα μπροστά τους. Τότε παρουσίασαν στον διοικητή μια λεβέντισσα Κηπαριώτισσα που είχε έλθει κρυφά από το Κηπαρό και ζητούσε να τον δει. «Μπορώ να σας περάσω από ένα μονοπάτι πίσω από τις γραμμές των Ιταλών» του λέει. Ο διοικητής την κοίταξε στην αρχή με καχυποψία, μπορεί να είναι παγίδα, σκέφτηκε. Όμως κάτι μέσα του, του έλεγε πως μπορούσε να εμπιστευθεί την γυναίκα αυτή.

Έναν μήνα ακριβώς μετά την κήρυξη του 1ου Βαλκανικού πολέμου ο αξιωματικός της Ελληνικής Βασιλικής Χωροφυλακής Σπύρος Σπυρομήλιος απελευθερώνει μετά από απόβαση την Χειμάρρα εν ονόματι του Βασιλέως των Ελλήνων. Ήδη η Θεσσαλονίκη είναι μία εβδομάδα απελευθερωμένη, Όμως στο μέτωπο της Ηπείρου ο στρατός είναι καθηλωμένος μπροστά στο Μπιζάνι. Έτσι αποφασίζονται δύο αποβατικές ενέργειες. Μία στους Αγίους Σαράντα που αποτυγχάνει και η άλλη στην Χειμάρρα που στέφεται με επιτυχία.

Το βράδυ 4ης Νοέμβρη μέρα Κυριακή, παρευρέθημεν στη λιτανεία λειψάνων Αγίου Σπυρίδωνος όπου τοποθετήθην με Πολυξίγγη και επισήμους. Τιμητικά προσκύνησα σώμα Αγίου και τα άνθη ρόδων που έλαβα τα φυλάω για να τα στείλω στους γονείς μου. Μετά τη λειτουργία καθήσαμε μετά του δημάρχου στο καφενείο του ξενοδοχείου ενώπιον της ωραίας πλατείας και του παλαιού φρουρίου της πόλης. Μετά τηλεγραφήσαμε προς Βενιζέλο και Σαπουτζάκη παρακαλούντες να περάσουμε στην Ήπειρο.

Απ' το ημερολόγιο
του Καπετάν Στυλιανού Γαλερού
Απόσπασμα απ' το υπό έκδοσιν βιβλίο
για τη δράση του σώματος του Στυλιανού Γαλερού
στη Χειμάρρα το 1912-13

Άρθρο της εφημερίδας ΕΣΤΙΑ στις 24-12-1940

Ποια ευγνωμοσύνη οφείλει, πρέπει να οφείλει, ο Ελληνισμός ολόκληρος εις τον δόλιο αλλά και κωμικό ψευδοκαίσαρα της Ρώμης, διότι με την άτιμη ενάντια στην πατρίδα μας επίθεση του, του έδωσε την ευκαιρία να γνωρίσει χθές την άφθαστη χαρά της αναγγελίας της εισόδου του απελευθερωτικού Ελληνικού στρατού στην Ιστορική και προσφιλή σε κάθε Ελληνική καρδιά Χειμάρρα.

Η ιστορική ημέρα της 22 Νοεμβρίου 1940

Στὶς 22 Νοεμβρίου 1940 ὁ Ἑλληνικὸς Στρατὸς προελαύνει μετὰ ἀπὸ σκληρὲς μάχες στὴν Κορυτσᾶ καὶ γίνεται δεκτὸς μέσα σὲ μία θάλασσα ἀπὸ γαλανόλευκες. Ἡ Κορυτσᾶ προστίθεται στὴ σειρὰ τῶν πόλεων καὶ χωριῶν τῆς Βορείου Ἠπείρου ποὺ ὑποδέχονται γιὰ τρίτη φορὰ ἀπὸ τὸ 1912 τὸν ἐλευθερωτὴ Ἑλληνικὸ Στρατὸ καὶ προδιαγράφει τὴν ἥττα τῆς φασιστικῆς Ἰταλίας. Ὁ ἀντίκτυπος ἀποκτᾶ παγκόσμιες διαστάσεις στὰ πρωτοσέλιδα τῶν ἐφημερίδων καὶ στὸ ραδιόφωνο. Οἱ γελοιογράφοι τῶν συμμαχικῶν χωρῶν ἐμπνέονται τὰ διάσημα σκίτσα ποὺ σατιρίζουν τὸν Μουσολίνι. Ἡ Κορυτσᾶ εἶναι ἡ πρώτη πόλη στὸν κόσμο ποὺ ἀπελευθερώνεται ἀπὸ τὶς δυνάμεις τοῦ Ἄξονα.

Τὸ 1941 ὁ Ὄρσον Οὐὲλς γυρίζει τὸν «Πολίτη Κέιν», ἴσως τὴν πιὸ ἄρτια ταινία ὅλων τῶν ἐποχῶν ποὺ σήμερα διδάσκεται στὶς Σχολὲς Κινηματογράφου ὅλου του κόσμου. Ἐκεῖ λοιπὸν γιὰ νὰ δοθεῖ τὸ ἱστορικὸ πλαίσιο τοῦ 1940 ποὺ διαδραματίζεται ἡ ὑπόθεση, προβάλλονται τὰ πρωτοσέλιδα τῶν ἐφημερίδων τῆς ἐποχῆς: «Δύο ἰταλικὲς μεραρχίες παγιδεύτηκαν στὰ ὑψώματα ἀπὸ τὸν Ἑλληνικὸ Στρατό», «Οἱ Ἕλληνες χτυποῦν τὴν Ἰταλία κατὰ μῆκος τῶν ὑψωμάτων τῆς Κορυτσᾶς» κ.α. Δίπλα λοιπὸν στὸ θάνατο τοῦ Κέιν διαβάζουμε μὲ μεγάλους τίτλους τὶς νίκες τοῦ Ἑλληνικοῦ Στρατοῦ καὶ τὴν κατάληψη τῆς Κορυτσᾶς! Ἡ τεράστια σημασία τῆς Ἑλληνικῆς νίκης στὴν ἔκβαση τοῦ πολέμου ἐκτιμήθηκε ἄλλωστε καὶ ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Χίτλερ. H Λένι Ρίφενσταλ μία ἄλλη σημαντικὴ μορφὴ τῆς ἕβδομης τέχνης καὶ μούσα τοῦ ναζισμοῦ στὴν αὐτοβιογραφία της ἀναφέρει ὅτι ὁ Χίτλερ τῆς εἶπε σὲ συνάντησή τους στὶς 30 Μαρτίου 1944: "Ἂν οἱ Ἰταλοὶ δὲν εἶχαν ἐπιτεθεῖ στὴν Ἑλλάδα καὶ δὲν χρειάζονταν τὴ βοήθειά μας, ὁ πόλεμος θὰ εἶχε πάρει διαφορετικὴ τροπή. Θὰ εἴχαμε προλάβει νὰ κατακτήσουμε τὸ Λένινγκραντ καὶ τὴ Μόσχα, πρὶν πιάσει τὸ Ρωσικὸ ψύχος."

Μετά την απελευθέρωση των Αγίων Σαράντα στις 6 Δεκεμβρίου 1940, κατά τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο, του Λουκόβου στις 7 και του Πικέρασι (Πικέρνι) στις 8 του ίδιου μήνα, η 3η Μεραρχία του Ελληνικού Στρατού κινήθηκε βόρεια και στις 13 Δεκεμβρίου είχε φθάσει δυτικά και βορειοδυτικά του Μπόρσι, στην άριστα οχυρωμένη γραμμή, ύψωμα 613 – Μάλι ε Κηπαρόιτ – Μάλι ε Τζόρετ – αυχένας Κούτσι – Μάλι Ιτέρας που υπεράσπιζε η ιταλική μεραρχία Σιένα. Το απόσπασμα Τσακαλώτου προώθησε το Ι/42 τάγμα στην περιοχή Φτέρα – Τζόρα για να αντικαταστήσει την Α΄ Ομάδα Αναγνωρίσεως, το δε ΙΙ/40 στον ορεινό όγκο Μάλι Ιτέρας για να εκβιάσει δι’ υπερκεράσεως τον αυχένα Κούτσι, με κατάληψη του όγκου της Παπαθιάς.

Στις 15 Δεκεμβρίου οι πρώτες επιθέσεις του 12ου Συντάγματος Πεζικού (Σ.Π.) κατά των υψωμάτων του Κηπαρού απέτυχαν.

Το ύψωμα 613 καταλήφθηκε τελικά, μέσα σε χιονοθύελλα και πολύνεκρο αγώνα εκ του συστάδην, στις 17 Δεκεμβρίου, με αποτέλεσμα ο εχθρός