Η επιστροφή στο παρελθόν, για λόγους συγκριτισμού, δεν πρέπει να ερμηνεύεται αναγκαστικά ως ''flash back''... οπισθοδρόμησης, γιατί πρόκειται ενίοτε για πισωγύρισμα στην κλίμακα των συνειρμών που μας βοηθάει να εκτιμήσουμε καλύτερα το παρόν, ενώ δεν αποκλείεται να γίνει προπομπός εξελίξεων. Άλλωστε, δεν αργεί η 7η Δεκεμβρίου για την επιβεβαίωση ή διάψευση των εκτιμήσεών μου με αφορμή την επίσκεψη Ερντογάν στην Αθήνα.

Εκτιμήσεων που θα ξεκαθαριστούν μετά το επόμενο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Μητσοτάκη-Ερντογάν, το οποίο είναι συνέχεια εκείνου στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στην Νέα Υόρκη (παρουσία των Γεραπετρίτη - Φιντάν), όπου συμφώνησαν όλοι στον οδικό χάρτη των επαφών τους με βάση τα συμφωνηθέντα στις αρχές Σεπτεμβρίου από τους ΥΠΕΞ Ελλάδας-Τουρκίας κατά τη συνάντησή τους στην Άγκυρα.

Ενενήντα Τρία χρόνια μετά την προσέγγιση Βενιζέλου-Κεμάλ (βλ. επικύρωση Συμφώνου Φιλίας, 30 Οκτωβρίου 1930), που γύρισε νέα σελίδα μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας (με βάση τα ελληνοτουρκικά σύνορα της Συνθήκης της Λωζάνης το '23 και τη Σύμβαση Ανταλλαγής Πληθυσμών), ήρθε η ώρα να ξεκαθαρίσει το βάθος των επιρροών που δέχεται ο Έλληνας πρωθυπουργός (πολιτικές Βενιζέλου-Σημίτη στο θέμα των ελληνοτουρκικών σχέσεων), πέραν των συμβατικών διαχρονικών (διατλαντικών και ευρωπαϊκών).

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, όπως γνωρίζουμε, δεν αρκέστηκε στο ελληνοτουρκικό ''Σύμφωνο Φιλίας, Ουδετερότητας, Συνδιαλλαγής και Διαιτησίας'' που υπέγραψε στην Άγκυρα το '30 με τον τότε πρωθυπουργό της Τουρκίας Ισμέτ Ινονού (σ.σ: την συνυπέγραψαν και οι τότε ΥΠΕΞ Τεβφίκ Ρουσδή και Ανδρέας Μιχαλακόπουλος), παρουσία του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ.

Ούτε αρκέστηκε στις προηγηθείσες διακρατικές πράξεις συμφιλίωσης: Στη Σύμβαση της Άγκυρας ή Συμφωνία Εξηντάρη - Ρουσδήτ (ΥΠΕΞ) το '25 και τη ''Συμφωνία των Αθηνών'' το '26 για συμψηφισμό των ανταλλάξιμων ελληνικών και τουρκικών περιουσιών κλπ.

Πέρα και πάνω από αυτά ήθελε να κερδίσει την εμπιστοσύνη του Τούρκου ηγέτη (ιδρυτή της πρώτης Τουρκικής Δημοκρατίας) και την κέρδισε ο Βενιζέλος τέσσερα χρόνια αργότερα προτείνοντάς τον στην Νορβηγική Επιτροπή Νόμπελ για το βραβείο Ειρήνης (Ιανουάριος 1934).

Γεγονός που εντυπωσίασε μεν τον Κεμάλ και τη διεθνή κοινή γνώμη, αλλά δίχασε την διχασμένη σε Βενιζελικούς-Βασιλικούς ελληνική, η οποία μέχρι και σήμερα θεωρεί (στην πλειοψηφία της) τραγικό λάθος του Βενιζέλου το γράμμα ηρωοποίησης του Κεμάλ.

Λάθος που πληρώνουμε διαχρονικά, αφού οι Τούρκοι το επικαλούνται ουκ ολίγες φορές για να ''ξελασπώσουν'' από τις ευθύνες τους απέναντί μας και να εκμεταλλευτούν πολιτικά καταστάσεις οι οποίες κρατούσαν έναν αιώνα τη χώρα τους στη γωνία με το στίγμα της γενοκτόνου των Ελλήνων του Πόντου (353.000 τα θύματα της γενοκτονίας τους το '19).

Να εκμεταλλευτούν προπάντων τη φράση του Βενιζέλου (στο γράμμα του προς την Επιτροπή Νόμπελ): ''[...] Με την εγκαθίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας το 1922, το εθνικό κίνημα του Μουσταφά Κεμάλ Πασά θριάμβευσε επί των αντιπάλων του (των Ελλήνων δηλαδή) και έθεσε οριστικά τέλος σ' αυτήν την κατάσταση αστάθειας και μισαλλοδοξίας...''.

Όπερ καταδεικνύει ξεκάθαρα ότι ο τότε Έλληνας πρωθυπουργός, έστειλε το εν λόγω γράμμα έχοντας διαγράψει προηγουμένως στη συνείδησή του τις γενοκτονίες των Ελλήνων της Ιωνίας και του Πόντου. Γι' αυτό και τόλμησε να προτείνει για το Νόμπελ Ειρήνης τον γενοκτόνο του μικρασιατικού ελληνισμού Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ συγκεντρώνοντας βροχή δικαιολογημένων επικρίσεων τόσο από την αντιπολίτευση όσο και από μερίδα του κόμματός του η οποία τον κατηγόρησε για προσπάθεια υπονόμευσης της Μεγάλης Ιδέας.

Έτσι το ερμήνευσαν τότε οι περισσότεροι Έλληνες. Έτσι το ερμηνεύουν και σήμερα πολλοί αντιβενιζελικοί (Βασιλικοί, στην ουσία), αποδίδοντας στον Βενιζέλο βαρύτατους χαρακτηρισμούς στα όρια της εθνικής προδοσίας.

Ωστόσο η φιλοσοφία του τότε πρωθυπουργού γίνεται κατανοητή με διαφορετικό μάτι σήμερα από όσους βλέπουν το δάσος και όχι το δέντρο στην Εξωτερική πολιτική του. Γιατί είναι ξεκάθαρο ότι σ' αυτήν την τελευταία ακολούθησε διττό δρόμο: τον δρόμο της απλότητας της λαϊκής λογικής και τον άλλο του αιφνιδιασμού, του σοκ στη διπλωματία, που αφοπλίζει κάθε αντίπαλο όταν δέχεται επίθεση φιλίας.

''Χέρι που δεν μπορείς να δαγκώσεις, φίλησέ το'', λέει ο θυμόσοφος λαός μας.

Και αυτό ακριβώς έκανε ο Βενιζέλος λίγα χρόνια μετά την εθνική τραγωδία του '22, θεωρώντας πως -- μόνο με γενναιόδωρη κίνηση προς τον σφαγέα του Ελληνισμού -- θα έβρισκε η Ελλάδα ανταπόκριση στο χέρι φιλίας που έτεινε στην αναγεννημένη από τις στάχτες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας νέα Τουρκία...

Χέρι φιλίας που θα άφηνε πίσω τις μνήμες από τις νωπές ακόμα σφαγές που πλήγωναν τον Ελληνισμό αναγκάζοντας τους Έλληνες να προχωρήσουν κλείνοντας τα μέτωπα του πολέμου. Αυτό το νόημα είχε, κατ' εμέ, η σοκαριστική του ενέργεια να προτείνει στην Επιτροπή των Νόμπελ την βράβευση του Μουσταφά Κεμάλ Πασά. Ήθελε να επισφραγίσει την ειλικρινή θέληση του για ειρηνική συνύπαρξη μεταξύ των δυο λαών, κάτι που δεν δικαιώθηκε μέσα στον χρόνο, έστω κι αν αποφύγαμε τον πόλεμο.

Δεν δικαιώθηκε η ουσία της πρόθεσής του, αφού το πνεύμα της ελληνοτουρκικής φιλίας αποδείχθηκε μη συμβατό με το αναθεωρητικό των Τούρκων από το '74 (τουρκική εισβολή στην Κύπρο) μέχρι το '96 (απόβαση Τούρκων στα Ίμια και επιβολή των τετελεσμένων δια της ''γκριζοποίησής τους) και από το 1996 μέχρι σήμερα (ένταξη της ελληνικής βραχονησίδας Ζουράφα στη θεωρία των ''γκρίζων ζωνών'' με χρήση της -- μέσω NOTAM -- σε τουρκική άσκηση για δημιουργία τετελεσμένων με βολή S-400 και μαχητικά F-16).

Τα δεδομένα αυτά ωστόσο δεν φαίνεται να πτοούν τις σύγχρονες ηγεσίες μας οι οποίες ακολουθούν εν πολλοίς την πολιτική του κατευνασμού επιχειρώντας να ''εξημερώσουν'' τον Ταγίπ Ερντογάν με μονομερείς υποχωρήσεις εκ μέρους μας, για να μην κοπούν οι γέφυρες προσέγγισης Ελλάδας-Τουρκίας που συμβαδίζουν παράλληλα με την λαϊκή σοφία: ''Έχε τον φίλο σου κοντά και τον εχθρό σου κοντύτερα''...

Αυτό το πνεύμα διέπει, ως φαίνεται, και την τωρινή πολιτική ηγεσία: Τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και τους πολιτικούς εκπροσώπους του υπουργείο Εξωτερικών (ΥΠΕΞ Γιώργο Γεραπετρίτη και ΥΦΕΞ Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου), οι οποίοι κοιμούνται και ονειρεύονται την αποτροπή της ελληνοτουρκικής κρίσης πάση θυσία, ανεπηρέαστες από τις συστάσεις της τελευταίας στιγμής του Αντώνη Σαμαρά ο οποίος ξεκαθάρισε στη Βουλή ότι δεν θεωρεί καλή ιδέα την επίσκεψη Ερντογάν στην Αθήνα.

Την υπερίσχυση ωστόσο έναντι όλων του κατευναστικού πνεύματος στην Εξωτερική μας πολιτική επιβεβαίωσε πρόσφατα και η μετά από τετραετία σχεδόν συνάντηση στρατιωτικών της ελληνικής και τουρκικής αντιπροσωπείας στις 13 Νοεμβρίου στην Άγκυρα, στο πλαίσιο επανάληψης των ΜΟΕ.

Ήταν η πρώτη στρατιωτική συνάντηση για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας με θέμα τα αεροναυτικά ζητήματα. Ενώπιον της ελληνικής αντιπροσωπείας (με επικεφαλής τον πρώην ΓΓ του ΥΠΕΞ πρέσβη Θεοχάρη Λαλάκο) και της τουρκικής (με επικεφαλής τον ομόλογό του της τουρκικής αντιπροσωπείας Μπουράκ Ακτσαπάρ) ο ΥΠΑΜ Ν. Δένδιας (ο οποίος ήταν παρών στη συνάντηση) έφερε προς συζήτηση τρία θέματα:

1. Τα 12 νμ στο Αιγαίο, 2. Την παραβίαση της Συνθήκης της Λωζανης από την Τουρκία και 3. Την παραβίαση του άρθρου της 14 για τα δικαιώματα των Ελλήνων της Ίμβρου και της Τενέδου, παραβίαση που πάει κόντρα στο καθεστώς διακυβέρνησης των νησιών αυτών όπως ορίζεται από την εν λόγω Συνθήκη.

Το πώς αντέδρασαν σε αυτά οι Τούρκοι, το φανταζόμαστε. Επίσημα, όμως, -- απ' τη δική πλευρά -- στόχος μας ήταν η επανέναρξη συνομιλιών με την Τουρκία (στο πλαίσιο των ΜΟΕ), ώστε να μπει ένα τέλος στις παρενοχλήσεις μεταξύ ελληνικών και τουρκικών πλοίων και αεροσκαφών σε θάλασσα και αέρα βάσει νέας ''κόκκινης'' γραμμής η οποία θα επιβάλει κανόνες νηνεμίας στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Παρ' όλα αυτά, όπως είπαμε, τα ως άνω μέτρα εγείρουν δικαιολογημένες υποψίες για την εθνική μας ωφελιμότητα στον παρόντα χρόνο δεδομένων των παρακάτω συγκυριών:

1. Της αποψίλωσης του πυκνόφυτου Έβρου από τις καταστροφικές πυρκαγιές λόγω κλιματικής αλλαγής και όχι μόνο... (σε δημόσια θέα, πλέον, εκτίθεται η ελληνική και αμερικανική στρατιωτική παρουσία εκεί),

2. Της συνέχισης των μεταναστευτικών ροών στον Έβρο και τα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου,

3.Της τοποθέτησης άνω των χιλίων πυραύλων παράκτιας άμυνας BARBAROS στις μικρασιατικές ακτές απέναντι από τα νησιωτικά μας συμπλέγματα.

4. Των περιοδικών προκλήσεων της Τουρκίας στη Θράκη μέσω των ''αγγελιοφόρων'' της, με αποτέλεσμα να μένει πάντα επίκαιρο το αίτημα για αναγνώριση ''τουρκικής'' μειονότητας στην Ελλάδα.

5. Της στοχοποίησης της Λήμνου, της Σαμοθράκης, της Ζουράφα, της Σάμου, της Καλύμνου, της Κω, της Νισύρου, της Ικαρίας (την αποστρατιωτικοποίηση των οποίων ζήτησε διαδοχικά, με NOTAM NAVTEX και αντι-NAVTEX επικαλούμενη τη διεξαγωγή τουρκικών ασκήσεων με πυρά σε οριοθετημένες περιοχές σε συγκεκριμένες ημερομηνίες) και της στοχοποίησης τελευταία της Θεσσαλονίκης.

6. Της ενεργοποίησης της στρατηγικής της Τουρκίας σε βάρος της Κύπρου για εποικισμό της ''ΤΔΒΚ'' σε τακτική βάση και για διεθνή αναγνώριση του ψευδοκράτους των Κατεχομένων με τη ''βούλα'' του ΟΗΕ.Ασίας απειλώντας τα νησιά μας

Όλα αυτά ωστόσο δεν μας πτοούν, όπως αποδεικνύει η δήλωση της αμερικανοτραφούς ΥΦΕΞ μας Αλεξάνδρας Παλαιολόγου στο Συνέδριο ''Κύκλος Ιδεών «Η Ελλάδα Μετά VII: Ασυμμετρίες και εθνική ατζέντα» ''.

Δήλωση που επισημαίνει ότι η κρίση στην Μέση Ανατολή μπορεί να δώσει... θετική ώθηση στον ελληνοτουρκικό διάλογο, γιατί Ελλάδα-Τουρκία έχουν συμφέρον να το κάνουν. Όπερ έδει δείξαι: Σήμα κατευνασμού μέχρις εσχάτων εκ μέρους μας, για να αποτρέψουμε τη διάχυση της κρίσης που μπορεί να γεννήσει νέες εστίες πολέμου στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο...

Κι αυτό το επιβεβαιώνει ο πάντα αισιόδοξος πρωθυπουργός μας δηλώνοντας μετά την ελληνοτουρκική συνάντηση για τα ΜΟΕ: «Έχουμε πείσει την Τουρκία να εγκαταλείψει την αναθεωρητική της πολιτική!!!.

Εκτίμηση... αφελούς, θα έλεγε κανείς, που έρχεται ωστόσο κόντρα με εκείνην του ΥΠΕΞ του Γιώργου Γεραπετρίτη ο οποίος παραδέχθηκε ότι ''Δεν είμαστε αφελείς'', αλλά αυτοδιαψεύστηκε την ίδια στιγμή συμμεριζόμενος την αισιοδοξία- του Κυριάκου Μητσοτάκη γιατί ''σταμάτησαν οι τουρκικές υπερπτήσεις πάνω από τα νησιά μας''.

Φευ! Υπερβάλλουσα η αισιοδοξία του πρωθυπουργού περί εγκατάλειψης της αναθεωρητικής πολιτικής της Τουρκίας με βάση τεκμήρια περιστασιακά και ολίγιστα. Στο μυαλό του, υποθέτω, αναζητά ένα πειστικό τεκμήριο φιλίας της Ελλάδας προς αυτήν κατά τα πρότυπα Βενιζέλου-Κεμάλ, για να υποδεχθεί με αυτό τον Τούρκο Πρόεδρο στην Αθήνα στις 7 Δεκεμβρίου, όπου -- κατά το Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας -- αναμένεται η υπογραφή συμφωνιών για το προσφυγικό και πιθανόν το τελωνειακό, αν και έχουν ψαλιδιστεί πολλαπλάσιες ελπίδες λόγω της συντόμευσης του ταξιδιού του Τούρκου Προέδρου.

Στόχος αυτών των συμφωνιών είναι η βελτίωση της διέλευσης στην ελληνοτουρκική μεθόριο Θράκης (Ύψαλα Αδριανούπολης-Κήποι Έβρου), η παροχή βίζας στους Τούρκους πολίτες για 7 νησιά του Ανατολικού Αιγαίου (με δικαίωμα παραμονής επί τριήμερον για τον κάθε επισκέπτη).

Αν περιοριστούν Μητσοτάκης-Ερντογάν στις ως άνω συμφωνίες, έχει καλώς, αν και με προβληματίζει η παροχή βίζας στους Τούρκους για επίσκεψή τους σε 7 νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, τα οποία -- όλως τυχαίως --συμπεριλαμβάνονται στα 152 της λίστας ''EGAYDAAK, που διεκδικεί η Τουρκία.

Πέραν αυτού, όμως, πολύ φοβάμαι ότι ο Τούρκος Πρόεδρος δεν θα περιοριστεί σε αυτά. Ήδη προβληματίζει την Αθήνα η κοφτερή γλώσσα που χρησιμοποίησε εναντίον του Ισραήλ στη Γερμανία κατά την επίσκεψή του εκεί, χωρίς να διστάσει να προσβάλει και τη χώρα που τον φιλοξενούσε, όπως και όλη τη Δύση γενικότερα.

Συμπεριφορά που μας προετοιμάζει για επικείμενη επανάληψη της επίθεσης κατά του συμμάχου μας σε ελληνικό έδαφος και για πιθανή προβολή των νεοοθωμανικών φιλοδοξιών του κατά την επίσκεψή του στις 7 Δεκεμβρίου στην Αθήνα με κουστωδία από 9 υπουργούς, πολλούς επιχειρηματίες και 300 αξιωματούχους.

Αν ακολουθήσει μάλιστα περιοδεία του Ταγίπ Ερντογάν στη Θράκη, τότε δεν αποκλείεται να τον δούμε να αλωνίζει στα μειονοτικά χωριά και τις πόλεις της με αέρα... Κεμάλ μοιράζοντας δώρα με συνοδευτικό τις γνωστές μπηχτές για όσα στερεί η πατρίδα μας από τους ''Τούρκους'' αδελφούς του.

Εμείς, από την μεριά μας, θα τα υπομένουμε στωικά όλα αυτά, γιατί προέχει να διατηρηθεί το... πνεύμα της εληνοτουρκικής συμφιλίωσης, που δεν αποκλείεται ωστόσο να μας αιφνιδιάσει θετικά με την υπογραφή συμφώνου (ευχής έργο θα ήταν το σύμφωνο μη επίθεσης που θα άρει το casus belli), σε ανάμνηση του Ελληνοτουρκικού Συμφώνου Φιλίας το 1930, το οποίο υπέγραψε ο Ελευθέριος Βενιζέλος μετά τον μικρασιατικό καταποντισμό μας.

Τραγική συγκυρία που δεν ισχύει ευτυχώς σήμερα, για να δικαιολογούνται οι τεμενάδες στον νεοοθωμανό ''σουλτάνο'' και οι ''γονυκλισίες'' μας...

Κρινιώ Καλογερίδου