Η αποχαιρετιστήρια περιοδεία της Γερμανίδας καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ στα Βαλκάνια και οι επικείμενες εκλογές στη Γερμανία προκάλεσαν μεγάλο ενδιαφέρον σε ολόκληρη την περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων. Οι περισσότερες χώρες στα Δυτικά Βαλκάνια έχουν παρόμοιους στόχους και προβλήματα: ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και ταυτόχρονα πλήθος εσωτερικών προκλήσεων, όπως οικονομικές, διαφθοράς, έλλειψης μεταρρυθμίσεων και ενδοεθνικών εντάσεων. Ως εκ τούτου, οι πολιτικές της Γερμανίας και της ΕΕ αντικατοπτρίζονται έντονα στις εσωτερικές υποθέσεις της Σερβίας και άλλων χωρών στα Δυτικά Βαλκάνια. Τώρα εκεί αναλύεται τι σημαίνει για την περιοχή η αποχώρηση της Καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ από την πολιτική σκηνή και αν αναμένονται σημαντικές αλλαγές στη γερμανική και ευρωπαϊκή πολιτική.

Όσον αφορά ειδικά τη Σερβία, η Γερμανία δεν είναι μόνο ένας από τους σημαντικότερους οικονομικούς εταίρους, αλλά και μια χώρα της οποίας η φωνή θεωρείται κρίσιμη για τη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Σε αυτό πρέπει σίγουρα να προστεθεί ένα προσωπικό σημείωμα που ο Σέρβος πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς συμπεριέλαβε στις σχέσεις του με την καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ, τις οποίες η αντιπολίτευση έχει επικρίνει συχνά.

Μέρος της σερβικής αντιπολίτευσης πιστεύει ότι η Άνγκελα Μέρκελ, με την καλοπροαίρετη στάση της απέναντι στον Αλεξάνταρ Βούτσιτς και τα αυταρχικά του κινήματα, έκανε τον πολιτικό αγώνα της αντιπολίτευσης ακόμη πιο δύσκολο για αλλαγή και αυτό ευνόησε το κυβερνών Προοδευτικό Κόμμα της Σερβίας (SNS).

Γερμανικά συμφέροντα

Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι η περιέργεια στο Βελιγράδι σχετικά με τις βουλευτικές εκλογές στη Γερμανία είναι κατανοητή, λέει ο Μάρκο Σάβκοβιτς από το Ταμείο Πολιτικής Αριστείας για τη DW. «Πρέπει όμως να περιμένουμε λίγο μέχρι να σχηματιστεί η νέα κυβέρνηση και να δούμε αν θα αλλάξει κάτι στην πολιτική προς τη Σερβία και τα Βαλκάνια συνολικά.

Ο Σάβκοβιτς προσθέτει ότι «πρέπει να αναλυθεί αν έχουν αλλάξει τα γερμανικά συμφέροντα στην περιοχή. «Κατά τη γνώμη μου, δεν έχουν αλλάξει, επειδή η Γερμανία εξακολουθεί να ενδιαφέρεται για μια σταθερή Δυτική Βαλκανική, η οποία δεν δημιουργεί προβλήματα. Ενδιαφέρεται για τα Βαλκάνια όπου ο δρόμος των μεταναστών είναι υπό έλεγχο και ταυτόχρονα υπάρχει μεγάλη αύξηση της γερμανικής οικονομικής παρουσίας στη Σερβία. Νομίζω ότι αυτό θα παραμείνει προτεραιότητα και στο μέλλον», λέει ο Σάβκοβιτς.

Η αποχαιρετιστήρια υποστήριξη του Βούτσιτς

Οι συναντήσεις με τον Αυστριακό Καγκελάριο Σεμπάστιαν Κουρτς, καθώς και οι συνομιλίες στο Βελιγράδι με τον Ύπατο Εκπρόσωπο στη Βοσνία -Ερζεγοβίνη, Κρίστιαν Σμιτ, μπορούν να θεωρηθούν ως ένα είδος προετοιμασίας για την επίσκεψη και συνομιλίες με την Καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ στο Βελιγράδι. Ο Naim Leo Beshiri, διευθυντής του Ινστιτούτου Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, δήλωσε στην DW: «Η Άνγκελα Μέρκελ έρχεται να πραγματοποιήσει αποχαιρετιστήρια επίσκεψη λίγο πριν από τις εκλογές στη Σερβία για να υποστηρίξει ξανά τον Αλεξάνταρ Βούτσιτς. Η παρουσία της θα χρησιμοποιηθεί από τον Σέρβο πρόεδρο για να δείξει ότι έχει υποστήριξη από τη Δύση. «Θα χρησιμοποιηθεί για την προεκλογική εκστρατεία στη Σερβία», λέει ο Μπεσίρι.

Ο διευθυντής του Ινστιτούτου Ευρωπαϊκών Υποθέσεων πιστεύει ότι «δεν θα υπάρξουν τεκτονικές αλλαγές στη γερμανική πολιτική απέναντι στη Σερβία, εκτός από το ότι τώρα οι χώρες της ΕΕ θα έχουν μεγαλύτερη επίγνωση ότι το κόμμα SNS και ο αρχηγός του, πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς, δεν έχουν εκπληρώσει τις υποσχέσεις και συμφωνίες που επιτεύχθηκαν μεταξύ τους τα τελευταία εννέα χρόνια ».

«Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Άνγκελα Μέρκελ πίστευε ότι η σταθερότητα ήταν πιο σημαντική από την εσωτερική κατάσταση στη Σερβία, περιμένοντας το ζήτημα του Κοσσυφοπεδίου να λυθεί οριστικά, αλλά ακόμη και αυτό δεν συνέβη», λέει ο Μπεσίρι.

Ο Μάρκο Σάβκοβιτς βλέπει επίσης τη συνάντηση με τον Κρίστιαν Σμιτ ως προετοιμασία για την επίσκεψη της Μέρκελ και προσθέτει ότι «ο Βούτσιτς δέχτηκε τον Σμιτ μέσα σε μια μέρα και πραγματοποίησε μια έκτακτη συνέντευξη Τύπου, στην οποία προσπάθησε να αποστασιοποιηθεί από κάποιες πολιτικές σε άλλες χώρες της Δύσης. Βαλκανία. Πιστεύω ότι ακόμη και στο Βερολίνο κατανοούν ως προβληματική την ιδέα του λεγόμενου σερβικού κόσμου », λέει ο Σαβκόβιτς.

Ο υποστηρικτής του Vuiqiësi αποχωρεί από την ΕΕ;

Το βασικό ζήτημα μετά την αποχώρηση της Άνγκελα Μέρκελ είναι εάν και σε ποιο βαθμό θα αλλάξει η στάση της ΕΕ απέναντι στη Σερβία, ιδιαίτερα προς την κυβέρνηση του Αλεξάνταρ Βούτσιτς. Υπάρχει ισχυρή πεποίθηση στη Σερβία ότι η Μέρκελ ήταν η κύρια υποστήριξη του Βούτσιτς στην ΕΕ και ότι υπό αυτές τις συνθήκες ήταν δύσκολο να διεξαχθεί ισότιμος πολιτικός πόλεμος με τον Βούτσιτς στη Σερβία.

Ο Μάρκο Σάβκοβιτς εκτιμά ότι «αυτή η σχέση συχνά απλοποιείται, αλλά αυτή η πεποίθηση είναι ουσιαστικά αληθινή. Ο Βούτσιτς με την εποικοδομητική του στάση απέναντι στο Κοσσυφοπέδιο τα πρώτα χρόνια της εξουσίας, και ιδιαίτερα με τη στάση του κατά τη διάρκεια της προσφυγικής κρίσης, χρωστά τη Μέρκελ. Επίσης δηλώνει επανειλημμένα ότι επέστρεψε αυτήν την υπηρεσία υποστηρίζοντας τη Σερβία. Το γεγονός είναι ότι οι μεταξύ τους συναντήσεις έγιναν σπάνιες τα τελευταία χρόνια, οπότε πιστεύω ότι αυτή η επίσκεψη μπορεί να θεωρηθεί ως σαφής υποστήριξη της ευρωπαϊκής προοπτικής των Δυτικών Βαλκανίων», δήλωσε ο Μάρκο Σάβκοβιτς.

Αλλά η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι ένα ομοιογενές πλάσμα, υπογραμμίζει ο Naim Leo Beshiri. «Οι περισσότερες χώρες της ΕΕ ήταν επικριτικές απέναντι σε αυτό που συνέβαινε στη Σερβία, αλλά η Γερμανία συχνά ηρέμησε αυτές τις επικριτικές φωνές επειδή έβαλε πρώτα τη σταθερότητα της περιοχής». Όσο για τη σερβική αντιπολίτευση, δεν προσέφερε κάτι καινούργιο όσον αφορά το Κοσσυφοπέδιο ή τη Βοσνία -Ερζεγοβίνη, και επιπλέον ήταν πολύ επικριτικοί για ορισμένες μεταρρυθμιστικές απαιτήσεις που προέρχονται από την ΕΕ. «Επομένως, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι καμία σοβαρή υποστήριξη για την αντιπολίτευση στη Σερβία δεν προήλθε από εκεί», λέει ο Μπεσίρι.

Η αντιπολίτευση θα πρέπει να είναι πιο προσεκτική στις εκτιμήσεις της, προσθέτει ο Μάρκο Σάβκοβιτς, «γιατί μια δημοκρατική Γερμανία θα χρειαστεί κάθε πολιτικός παράγοντας στη Σερβία».

Πρέπει να σημειωθεί ότι η Γερμανία είναι μία από τις χώρες που θέλει να ακούσει τα επιχειρήματα της αντιπολίτευσης, τα οποία είναι πολύ έντονα όταν πρόκειται για την κατάσταση της δημοκρατίας στη Σερβία. «Επομένως, είναι απαραίτητο να ενεργήσουν προληπτικά απέναντι στη νέα γερμανική κυβέρνηση, όποιος πάρει την εξουσία», τόνισε ο συνομιλητής μας.

Γιατί Τίρανα και Βελιγράδι;

Το γεγονός ότι η Άνγκελα Μέρκελ θα επισκεφθεί μόνο το Βελιγράδι και τα Τίρανα κατά την αποχαιρετιστήρια περιοδεία στα Βαλκάνια έχει εγείρει πολλά ερωτήματα, πρώτα απ' όλα γιατί επιλέχθηκαν αυτές οι πόλεις;

«Μου φαίνεται ότι ο Αλεξάνταρ Βούτσιτς και η Έντι Ράμα κοιτούν τη Μέρκελ ως τα αγαπημένα της παιδιά στη Διαδικασία του Βερολίνου, κάτι που δεν έχει καταφέρει να συνειδητοποιήσει πλήρως. Φοβάμαι ότι η απομάκρυνσή του από την πολιτική σκηνή θα είναι επίσης το τέλος της Διαδικασίας του Βερολίνου, η οποία ποτέ δεν σχεδιάστηκε ως υποκατάστατο της ένταξης στην ΕΕ, αλλά ως περιφερειακός κινητήρας μεταρρυθμίσεων, που θα οδηγούσε στη συνέχεια στην ένταξη στην ΕΕ», λέει Naim Leo Beshiri για την DW.

Ο Μάρκο Σάβκοβιτς ισχυρίζεται ότι «είναι δύσκολο να απαντηθεί αυτή η ερώτηση, επειδή θα μπορούσε επίσης να επιλεγεί η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η οποία βρίσκεται σε μόνιμη κρίση». Το ενδιαφέρον είναι ότι ούτε η Μέρκελ θα πάει στο Κοσσυφοπέδιο. Δεν πιστεύω ότι αυτό απομακρύνεται από τον Κούρτι, αλλά το ενδιαφέρον είναι ότι δεν πάει εκεί. «Τελικά, δεν ξέρω γιατί δεν πηγαίνει ούτε στη Βόρεια Μακεδονία, η οποία έχει οδηγηθεί χωρίς την αξία της στο κάτω μέρος της λίστας των χωρών για ευρωπαϊκή ολοκλήρωση», δήλωσε ο Σάβκοβιτς.