Χρήστος Αρμάντο Γκέζος Χάθηκε βελόνι εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 311

Ενας κόσμος πολύπτυχος και διαρκώς κινητικός, ρευστός και αρχέγονος, ο κόσμος που φτιάχνει ο Χρήστος Αρμάντο Γκέζος κατοικείται από ήρωες που τους ορίζει τόσο το παρελθόν όσο και η επιθυμία απόσχισης. Ο κόσμος του Γκέζου έχει έντονο γεωφυσικό ανάγλυφο, είναι δηλαδή ένας τόπος όχι προφανής, όπως μακριά από κάθε πρόβλεψη είναι και ο χειρισμός των θεμάτων του. Με επαίνους από την κριτική πορεύεται το νέο βιβλίο του, το μυθιστόρημα «Χάθηκε βελόνι» (εκδ. Μεταίχμιο), μια πυκνή σύνθεση σε τρεις χρόνους, με πορεία στο σώμα του εικοστού αιώνα, με διαφορετικές φωνές, ιστορίες που τέμνονται, ήρωες αξιομνημόνευτους και γλώσσα κελαρυστή. Το «Χάθηκε βελόνι» παίρνει τον τίτλο από ένα παιδικό τραγούδι που το τραγουδούσαν χείλη μάνας από γενιά σε γενιά και απλώνεται σαν μια χαρτογραφία μνήμης από τη Χιμάρα στην Πελοπόννησο και από την Αθήνα στην Αμερική. Ερχεται να επιβεβαιώσει τη θέση του Χρήστου Αρμάντο Γκέζου στην ελληνική λογοτεχνία και –καθώς επισφραγίζει την έως τώρα πορεία του– να γεννήσει και νέες προσδοκίες.

Στο «Χάθηκε βελόνι» ο συγγραφέας αντλεί από τη δεξαμενή της οικογενειακής μνήμης στη Χιμάρα και σταδιακά οργανώνει τις πορείες των ηρώων και των δευτερευόντων χαρακτήρων στον χρόνο και στον χώρο, προχωρώντας σε μια εξαιρετική νεωτερική σύνθεση. Οι επάλληλοι χρόνοι, η συγκινητική λαϊκή μήτρα, η διαρκής κινητικότητα, η αστική χοάνη, οι πλατείς ορίζοντες σε συνάρτηση με τον πυρήνα της μνήμης και του αυτοπροσδιορισμού καθιστούν το «Χάθηκε βελόνι» ένα μυθιστόρημα που δίνει στον αναγνώστη συγκίνηση και απόλαυση, καθώς φανερώνει τον μόχθο και την ψυχική και διανοητική επένδυση του συγγραφέα. Η γλώσσα προσδίδει αξία. Ιδίως το κεφάλαιο με την αφήγηση στη διάλεκτο της Χιμάρας (τη διάλεκτο που άκουγε στο σπίτι του ο συγγραφέας όταν ήταν μικρός) είναι μοναδικής δύναμης και αλήθειας. Αυτόνομο θα μπορούσε να είναι θεατρικός μονόλογος.

Σε κάθε περίπτωση, η ελληνική λογοτεχνία αιμοδοτείται διαρκώς και στην περίπτωση του νέου βιβλίου του Χρήστου Αρμάντο Γκέζου έχουμε μια ειδική κατηγορία. Τα στοιχεία που αντλούν από την παράδοση είναι πέραν της ηθογραφίας και τα στοιχεία που αντλούν από τη σύγχρονη ζωή οδηγούνται σε μια τρισδιάστατη αντίληψη της πραγματικότητας. Ολα σε σύνολο απηχούν διαφορετικές κλιματικές ζώνες, άλλης θερμοκρασίας, αλλά με κοινό έδαφος την πίστη στην κινητήριο δύναμη της μνήμης και της επαλήθευσης του εαυτού. Είναι μια λογοτεχνία που υπηρετεί την ανάγκη της αυτογνωσίας ενώ επαναφέρει το γλωσσικό αισθητήριο στην πρώτη προθήκη.

Πηγή: Νίκος Βατόπουλος / kathimerini.gr