Ο Προφήτης Ηλίας που τιμάμε σήμερα 20 Ιουλίου όλοι οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί στον Κόσμο, είναι ένας από τους σημαντικότερους Αγίους – Προφήτες της Εκκλησίας και αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς αγίους σε όλη την Βόρειο Ήπειρο, από τα πολύ παλιά χρόνια.

Καθώς πολλά από όσα γνωρίζουμε σχετικά με τον βίο του, μέσα από την Βίβλο, ήταν ένας άνθρωπος γεμάτος θάρρος, ανδρεία και δικαιοσύνη. Έτσι με την πάροδο χιλιάδων χρόνων οι πιστοί των συνέδεσαν έντονα με τον άγιο στον οποίο ζητούσαν την απόδοση της δικαιοσύνης, αλλά και την βροχή.

Οι ναοί, τα εκκλησάκια και τα μοναστήρια που αφορούν τον Προφήτη Ηλία, σχεδόν πάντοτε κτίζονται σε ύψωμα για να αποτελούν και ανάμνηση του σπηλαίου όπου ζούσε.

Ιδιαίτερα στην ιστορική Βόρειο Ήπειρο οι εκκλησίες και οι μονές που είναι αφιερωμένες στον Προφήτη Ηλία, είναι πολυάριθμες και η αγάπη του κόσμου προς αυτές φαίνεται μέσα από τον αγώνα τους ώστε να κρατήσουν ζωντανά μέσα στην αθεϊστική λαίλαπα την μαρτυρία τους.

Ξεκινώντας από την Χιμάρα, όπου συναντάμε το χωριό Ηλιάτες να έχει εκκλησία αφιερωμένη στον Προφήτη Ηλία, αλλά και το ίδιο το χωριό να φέρει το όνομά του, συνεχίζουμε στις Δρυμάδες, όπου και πάλι συναντάμε ναό αφιερωμένο στον ίδιο άγιο.

Έπειτα στην περιοχή των Αγίων Σαράντα κι εκεί σε ύψωμα υπάρχει παρόμοιο προσκύνημα.

Μετά κατεβαίνοντας προς την κοιλάδα της Δρόπολης, επάνω στο Πλατυβούνι, στέκεται η περιβόητη Ιερά Μονή Προφήτου Ηλιού Γεωργουτσατών, ένα μοναστήρι με μεγάλη ιστορία, αλλά και πολλά αφιερώματα πιστών που έφθανα να αφορούν και μετόχια σε εκτάσεις γης και αλευρόμυλους στην Ρουμανία.

Συνεχίζοντας στα δεξιά μας οι Βουλιαράτες, όπου και εκεί ο λοφίσκος έχει εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία. Μετά τραβώντας τον δρόμο για την Κάτω Δρόπολη ο κεντρικός Ναός στο χωριό Γορίτσα είναι κι αυτός του Άι Λια .

Πιο κάτω φτάνουμε στην Δερβιτσάνη, όπου πάλι υπήρχε το προσκύνημα του Προφήτη σε αρκετά υψηλό σημείο του χωριού, με τους κατοίκους να αναφέρουν πως όταν η λειψυδρία μάστιζε την περιοχή, ο Άγιος τους χάριζε το νερό της βροχής.

Πιο πέρα συνεχίζουμε για την ιστορική Στεγόπολη της Λιντζουριάς, κοντά στο Πωγώνι, όπου και η πανέμορφη Ιερά Μονή Προφήτου Ηλιού Στεγόπολης με το χαρακτηριστικό βυζαντινό της χρώμα.

Αφού αφήσουμε την Στεγόπολη, συναντάμε την χριστιανική και μαρτυρική Λέκλη του Τεπελενίου με το Ναό του Προφήτη Ηλία που έκτισε το 1810 ο Θανάσης Βάγιας συνεργάτης του Αλή Πασά και αγωνιστής στην Επανάσταση, αλλά και τις υπόλοιπες αθάνατες μορφές του 1821 που έστειλε στον Αγώνα του Έθνους μας.

Μετά η Πρεμετή με την ιδιαίτερη μαύρη πέτρα της και Ναό του Προφήτη Ηλία επίσης.

Τέλος φθάνουμε στην Κορυτσά και στην Μοσχόπολη, όπου και πάλι ο Άι Λιας στέκει σε μονές και προσκυνήματα, όπως εκείνο στο χωριό Εμπορία (Μπόρια) της όμορφης Κορυτσάς, αλλά και σε στην ιστορική γενέτειρα των Σίνα και τόσων άλλων.

Σίγουρα ο τόπος μας είναι διάσπαρτος και με άλλα σχετικά ιερά μέρη, τα οποία μας κάνουν υπερήφανους και μας θυμίζουν την ορθόδοξη – ελληνική μας ταυτότητα.

Ο Χρονογράφος