Αν και ο κομμουνιστής ηγέτης Ραμίζ Αλία παραδέχτηκε τον πολυκομματισμό, μολαταύτα το δικτατορικό καθεστώς προσπαθούσε με κάθε τρόπο να κρατηθεί στη ζωή. Στα σύνορα σε πυροβολούσαν εν ψυχρώ, όπως εν ψυχρώ δολοφόνησαν και τους τέσσερις Βορειοηπειρώτες: τον Αηδόνη Ράφτη, τον Ευθύμιο Μάσσιο, τον Θανάση Κώτση από το Αλύκο και τον Ευάγγελο Μήτρο από τη Γέρμα των Αγίων Σαράντα, καθώς προσπαθούσαν να περάσουν τα συρματοπλέγματα προς την Ελλάδα και που η δολοφονία τους ήταν το έναυσμα για την παλίρροια που θα ακολουθούσε. Μια παλίρροια που κουβάλησε εκατοντάδες-χιλιάδες αγανακτισμένους και οργισμένους Βορειοηπειρώτες να προχωρήσουν με τις σωρούς στους ώμους για την πόλη των Αγίων Σαράντα, για να διαμαρτυρηθούν ειρηνικά στα γραφεία των Αρχών και να έρθουν αντιμέτωποι με μαθητές σχολείων, πολίτες της πόλης, στρατό και τανκς στον αυχένα της Γκιάστας, τους οποίους έστειλε η κρατική ασφάλεια. Μια παλίρροια που ταρακούνησε το κομμουνιστικό δικτατορικό σύστημα, γιατί είχε μέσα της την οργή του λαού, το μίσος, τα πάθη, τις κακουχίες, τις εξορίες, τις φυλακίσεις και τις θανατώσεις δεκάδων Βουρκιωτών, όπως και εκατοντάδων Βορειοηπειρωτών.

33 χρόνια πέρασαν απ' εκείνη την ημέρα. 33 χρόνια που γίνεται επιμνημόσυνη δέηση για την ανάπαυση της ψυχής τους, που καταθέτονται στεφάνια στο ανεγερθέν μνημείο τους, που καθιερώθηκε ως μέρα μνήμης και τιμής των «Μαρτύρων της Δημοκρατίας» κι ως μέρα κατά της κομμουνιστικής δικτατορίας.

Κι εφέτος, με την παρουσία πλήθους κόσμου, του Γενικού Προξένου κ. Δημήτρη Σαχαρίδη, των βουλευτών Βαγγέλη Ντούλε, Νίκο Κούρη και Βασίλη Γιόγιακα της ΝΔ Θεσπρωτίας, των δημάρχων Φοινίκης, Αγίων Σαράντα και Ηγουμενίτσας, Ρωμαίου Τσιάκουλη, Ολτιόν Τσάτσι, καιΠαναγιώτη Νταή, του Γ. Πρόεδρου της ΟΜΟΝΟΙΑΣ Βασίλη Κάγιου κι άλλων επισήμων, μετά τη Θεία Λειτουργία αφιερωμένη στον Μεγαλομάρτυρα Σπυρίδωνα, στην εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας, και την επιμνημόσυνη δέηση στους τάφους τους, ακολούθησε η δραστηριότητα στο μνημείο των Μαρτύρων που βρίσκεται στην Πλατεία «Κύπρος» .

Χαιρέτησαν ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας στο Αργυρόκαστρο Δημήτρης Σαχαρίδης, ο Πρόεδρος του ΚΕΑΔ και βουλευτής Ευάγγελος Ντούλες, ο Πρόεδρος του ΜΕΓΚΑ και αντι- περιφερειάρχης Αγίων Σαράντα Χρήστος Κίτσιος και εκ μέρους των οικογενειών ο Βασίλης Μάσσιος.

Ακολούθησε μαθητικό πρόγραμμα με στίχους αφιερωμένους στους τέσσερις Μάρτυρες της Δημοκρατίας και η κατάθεση στεφάνων.

Βαγγέλης Παπαχρήστος