Το όνειρο και η πραγματικότητα

Στα τέλη Δεκεμβρίου, ο Έντι Ράμα δήλωσε πως η Αλβανία ωφελήθηκε από τον τουρισμό του 2023, αποκομίζοντας τουλάχιστον 3,2 δισεκατομμύρια ευρώ. Ο ενθουσιασμός για ακόμα καλύτερη χρονιά το 2024 διαχέεται προφανώς σε κάθε δημόσια δήλωση των εκπροσώπων της αλβανικής κυβέρνησης, με ένα σωρό κλεισίματα και ανοίγματα εργοταξίων, συμμετοχές σε κάθε διεθνή έκθεση και άμεση δημοσίευση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κάθε θετικού άρθρου στον διεθνή Τύπο.

Ειρωνικά, μέσα σε αυτό το φορτίο θετικού marketing, δεν έλειψαν τα γεγονότα που τραντάζουν τον τουριστικό "παράδεισο" της χώρας, όπως οι διαμαρτυρίες των κτηνοτροφών στον Νότο ή των παραγωγών μήλων στην Κορυτσά, οι οποίοι είδαν τον κόπο μιας χρονιάς να χάνεται.

Η εστίαση στον τουρισμό ως τον κλάδο που μπορεί να λύσει όλα τα προβλήματα της οικονομίας μπορεί να είναι αληθινή, μπορεί ακόμα και να λύσει τις ανησυχίες των κτηνοτρόφων του Νότου και των αγροτών της Κορυτσάς και πέρα από αυτήν, αλλά για να συμβεί αυτό, απαιτείται η στενή σύνδεση των κρίκων της αλυσίδας.

Η συνεχής ανάπτυξη του τουριστικού τομέα έχει δείξει πως οι υποστηρικτικοί ή συναφείς κλάδοι μπορούν να ωφεληθούν, αυξάνοντας τους ρυθμούς τους ανάλογα. Παραδείγματα αποτελούν τα ενοικιαζόμενα αυτοκίνητα, τα οινοποιεία, τα υφάσματα για ξενοδοχεία και εστιατόρια που αναφέρουν αισιόδοξα νούμερα.

Για κάποιους άλλους κλάδους, αυτή η ανάπτυξη δεν μπορεί να έρθει φυσικά και χρειάζεται καθοδήγηση και υποστήριξη. Η γεωργία, η κτηνοτροφία και η τοπική παραγωγή συνολικά είναι κρίκοι που η κυβέρνηση θα πρέπει να συνδέσει και να ενισχύσει, αλλά κάτι φαίνεται να μην λειτουργεί και οι αναφορές μιλούν για το αντίθετο.

Σε αυτό το σημείο, το ερώτημα που προκύπτει φυσικά είναι πώς μπορούν να ενισχυθούν σημαντικοί υποστηρικτικοί ή σχετιζόμενοι με τον τουρισμό κλάδοι για να μεγιστοποιηθεί το όφελος για την οικονομία συνολικά, και θα πρέπει αυτό να οδηγηθεί από τις επιχειρήσεις ή την κυβέρνηση;

Προς ένα βιώσιμο μοντέλο

Η Αλβανία, κατάφερε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, να επανακτήσει τη θέση της ανάμεσα στους αγαπημένους προορισμούς των τουριστών το 2023, κάνοντας πρωτοσέλιδα στα διεθνή μέσα ενημέρωσης και λαμβάνοντας θετικά σχόλια από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού.

Ωστόσο, η επίτευξη αυτού του στόχου καθιστά την πορεία προς το μέλλον ακόμα πιο δύσκολη, απαιτώντας διαρκή και βιώσιμη ανάπτυξη, με παράλληλη αύξηση των εσόδων. Σε αυτό το σταυροδρόμι, η Αλβανία οφείλει να επιλέξει το μοντέλο που επιθυμεί να ακολουθήσει στον τουρισμό.

Το κλειδί για την ταυτότητα ενός προορισμού βρίσκεται στην αυθεντικότητα. Τα τοπικά προϊόντα, ως ένα από τα πλεονεκτήματα που μπορούν να αξιοποιηθούν, θα πρέπει να αποτελέσουν προτεραιότητα.

Ο τουρισμός και η γεωργία είναι δύο κλάδοι που μπορούν να ωφεληθούν ο ένας από τον άλλον, ενισχύοντας τον θετικό αντίκτυπο στην οικονομία, ιδιαίτερα στις αγροτικές περιοχές. Πέρα από την αύξηση του προϋπολογισμού για άμεση χρηματοδότηση προτείνεται από τους ειδικούς:

• Εκπόνηση εμπεριστατωμένων μελετών αγοράς για τον εντοπισμό προϊόντων με υψηλή ζήτηση, τόσο στις αγορές εξαγωγής όσο και στον τουρισμό, καθορίζοντας τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της Αλβανίας.
• Εφαρμογή και τήρηση διεθνών προτύπων ποιότητας για τα αγροτικά προϊόντα.
• Υιοθέτηση σύγχρονων γεωργικών τεχνολογιών για την αύξηση της παραγωγικότητας, της αποδοτικότητας και της ποιότητας των προϊόντων, μέσω προηγμένων συστημάτων και έξυπνων γεωργικών πρακτικών.
• Υποστήριξη επενδύσεων στη μεταποιητική βιομηχανία για την προσθήκη αξίας στα αγροτικά προϊόντα.
• Προώθηση των αγροτικών προϊόντων σε διεθνείς αγορές μέσω εμπορικών εκθέσεων, εκθέσεων και marketing campaigns.

Συνδυασμός στρατηγικών, εστίαση στην ποιότητα και δημιουργία συνεργειών μεταξύ γεωργίας και τουρισμού μπορούν να οδηγήσουν σε ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και για τους δύο κλάδους.

Οι τουρίστες, κατά τη διάρκεια των ταξιδιών τους, δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα τοπικά προϊόντα και την αυθεντική κουζίνα. Αυτό θα μπορούσε να μας οδηγήσει στο συμπέρασμα πως η επίδοση ορισμένων κλάδων παραγωγής τα τελευταία χρόνια είναι θετική. Για παράδειγμα, τα οινοποιεία αναφέρουν αυξανόμενο αριθμό επισκεπτών και κατανάλωσης εντός των χώρων τους.

Ο κλάδος του οίνου θεωρεί μάλιστα τον τουρισμό ως την ατμομηχανή που οδηγεί την ανάπτυξή του. Ωστόσο, όταν οι προσδοκίες στρέφονται στη τοπική μπύρα, οι παραγωγοί απογοητεύονται.

Η επίδραση του τουρισμού στον κλάδο τους δεν είναι αισθητή λόγω των υψηλών κοστών που αντιμετωπίζουν. Η εξίσου επιβολή του ειδικού φόρου κατανάλωσης σε εγχώρια και εισαγόμενη μπύρα έχει αφήσει σε μειονεκτικό σημείο την αλβανική μπύρα.

Τα στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών αποκαλύπτουν ότι οι εισαγωγές μπύρας για τον 11ο μήνα έφτασαν τα 51.000 λίτρα, με αύξηση σχεδόν 10% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πέρυσι και 23% υψηλότερη από το 2019. Τα στοιχεία για την εγχώρια παραγωγή δεν έχουν ακόμη δημοσιευθεί, αλλά τα τελευταία χρόνια η αλβανική μπύρα χάνει διαρκώς έδαφος από τις εισαγωγές.

Η άνοδος της φιλοξενίας και η Airbnb ενισχύουν τα υφάσματα, πώς επηρεάζουν τα ξένα brands

Ο ξενοδοχειακός τομέας και αυτός της εστίαση είναι αυτός που επηρεάζεται άμεσα από τις επιπτώσεις της τουριστικής έκρηξης, μεταφέροντας αυτό το σήμα σε πολλούς άλλους κλάδους, συμπεριλαμβανομένων των υφασμάτων.

Η αύξηση της ζήτησης για προϊόντα από τον ξενοδοχειακό κλάδο το 2023 ήταν διπλάσια σε σχέση με το 2022. Αυτό δείχνει αύξηση του αριθμού των καταλυμάτων, αλλά και μια τάση για ανανέωση και βελτίωση της ποιότητας του υφασμάτινου μέρους στα ξενοδοχεία.

Η τάση της εισροής τουριστών που παρατηρήθηκε το 2023, επηρέασε επίσης τις προτιμήσεις των καταλυμάτων προς το καλύτερο.

Εδώ και αρκετά χρόνια, η κυβέρνηση πήρε πρωτοβουλία να ευνοήσει τα λεγόμενα διεθνή brands, προσπαθώντας να ενθαρρύνει τις επενδύσεις σε καταλύματα υψηλών προδιαγραφών. Αυτή η παρουσία διεθνών ξενοδοχειακών αλυσίδων φαίνεται να λειτουργεί ως μια μορφή εκπαίδευσης για τις αλβανικές δομές, οι οποίες θεωρούσαν το υφασμάτινο μέρος ως τον τελευταίο και ασήμαντο κρίκο στο πλήθος των επενδύσεων που έκαναν.