Ολόκληρος ο κρατικός μηχανισμός στην Αλβανία αποτελείται από περίπου 1.202 ιδρύματα (η πηγή αυτών των πληροφοριών είναι στον κατάλογο των ιδρυμάτων που προέρχονται από τα στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών και της Τράπεζας της Αλβανίας.)

Αυτή η δομή είναι οργανωμένη σε 3 ομάδες: Κεντρική, Τοπική και Ανεξάρτητη.

Περίπου 898 ιδρύματα ανήκουν στην κεντρική κυβέρνηση, ενώ 282 ανήκουν στην τοπική αυτοδιοίκηση και άλλα 22 είναι χρηματοπιστωτικές και μη επιχειρήσεις, η Κεντρική Τράπεζα και το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων.

Από τα όργανα της κεντρικής κυβέρνησης, 835 μονάδες χρηματοδοτούνται άμεσα από τον κρατικό προϋπολογισμό, ενώ 63 χαρακτηρίζονται ως εξωδημοσιονομικές, που σημαίνει δημόσιες εταιρείες ή ιδρύματα που θεωρούνται ανεξάρτητοι φορείς με δικά τους έσοδα ή ενδιάμεσοι φορείς.

Η κεντρική κυβέρνηση ελέγχει άμεσα 14 δημόσιες επιχειρήσεις. Ορισμένες από αυτές τις δημόσιες εταιρείες έχουν μεγάλη οικονομική δραστηριότητα, όπως η KESH, η OSHEE ή η OST. Άλλοι έχουν πιο περιορισμένη δραστηριότητα. Η τοπική αυτοδιοίκηση διαθέτει 192 ιδρύματα που χρηματοδοτούνται από φόρους και 90 ταξινομούνται ως εκτός προϋπολογισμού.

Οι επιχειρήσεις που δεν χρηματοδοτούνται πλήρως από φόρους ανάλογα με την τοπική αυτοδιοίκηση είναι ως επί το πλείστον εταιρείες ύδρευσης. Μέσα σε αυτά τα 30 χρόνια δημοκρατίας, αυτή η δομή έχει υποστεί κατά καιρούς αλλαγές και διοικητικές οργανώσεις.

Για παράδειγμα, η κεντρική κυβέρνηση δημιούργησε το 2016, 4 φορείς για την ανάπτυξη των περιφερειών, προς ενίσχυση των μεταρρυθμίσεων και των δήμων, χωρίς να αναλύσει και να μελετήσει την αναγκαιότητά τους. Αυτά όμως έκλεισαν μετά από 3 χρόνια καθώς αποδείχτηκαν αναποτελεσματικά.

Αυτό δείχνει ότι τέτοιες μεταρρυθμίσεις πρέπει να μελετώνται και να γνωμοδοτούνται πολύ καλά. Αναφερόμενοι σε αυτή τη δομή του κρατικού μηχανισμού και σε αυτόν τον καταμερισμό, το ερώτημα που τίθεται είναι εάν έχουμε μια μικρή και αποτελεσματική κεντρική κυβέρνηση και αν η αναλογία 4 προς 1 υπέρ της κεντρικής κυβέρνησης συνάδει με την κατανομή αρμοδιοτήτων και καθηκόντων μεταξύ των δύο επιπέδων διακυβέρνησης.

Τα αποτελέσματα για τον αριθμό του πληθυσμού από την Απογραφή του 2023 που θα αναγκάσουν την κυβέρνηση και το Κοινοβούλιο να σκεφτούν μια οργάνωση και αρχιτεκτονική του κεντρικού και τοπικού κράτους όσο το δυνατόν πιο καινοτόμα, βασισμένη για την εξυπηρέτηση κάθε πολίτη οπουδήποτε βρίσκεται και ζει, στην πόλη, το χωριό ή τις βαθιές ορεινές περιοχές.