Η τελευταία επιχείρηση της Ειδικής Εισαγγελίς κατά της Διαφθοράς και του Οργανωμένου Εγκλήματος (SPAK), καθώς και η άλλη υπόθεση της δίκης, αυτή του αποτεφρωτηρίου του Ελμπασάν, υποδηλώνει ότι το ποσοστό διαφθοράς στις δημόσιες συμβάσεις στην Αλβανία θα πρέπει να κυμαίνεται από 20 έως 40% του οριακού ταμείου. Μεταξύ 200 και 400 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως από τα χρήματα των φορολογουμένων καταλήγουν στις τσέπες των υπαλλήλων κάθε χρόνο.

Τα πράγματα φαίνεται να έχουν αλλάξει αυτό το Σαββατοκύριακο, όταν η Ειδική Δομή κατά της Διαφθοράς και του Οργανωμένου Εγκλήματος, ανακοίνωσε ότι συνέλαβε δύο κρατικούς υπαλλήλους, τη Γενική Γραμματέα του Υπουργείου Υγείας και έναν ακόμη υπάλληλο που ένωνε το Σοσιαλιστικό Κόμμα με το αλβανικό κράτος

Σύμφωνα με την SPAK, ο υπάλληλος αυτός έχει δώσει στη Γενική Γραμματέα ποσό 330 χιλ. λεκ ή περίπου 3 χιλιάδες ευρώ, με σκοπό αυτό να ευνοήσει οικονομικό φορέα σε διαγωνισμό. Ο εν λόγω διαγωνισμός έχει τίτλο: «Παρτίδα 1 «Εποπτεία για την ανακατασκευή ορισμένων Κέντρων Υγείας στις επαρχίες Τιράνων και Δυρραχίου».

Ο Οργανισμός Δημοσίων Συμβάσεων ανακοίνωσε το άνοιγμα του διαγωνισμού στις 10 Μαΐου και την ολοκλήρωση στις 22 Μαΐου. Η εταιρεία DRICONS ανακηρύχθηκε νικήτρια του διαγωνισμού. Η ανακοίνωση της SPAK δεν αποκαλύπτει σε ποιον χειριστή καταβλήθηκαν τα χρήματα για δωροδοκία. Σε βάρος της εταιρείας DRICONS, δεν υπάρχουν δημόσια στοιχεία που να υποδηλώνουν διαφθορά, αν και πολλοί εκπλήσσονται από το γεγονός ότι η SPAK συνέλαβε δύο κυβερνητικά στελέχη επειδή έλαβαν χρήματα για την εύνοια «ενός χειριστή», αλλά δεν συνέλαβαν κανέναν χειριστή. Και αυτή είναι μια άλλη περίπτωση που η λογική της SPAK αψηφά την αποδεκτή λογική.

Η ανακοίνωση του νικητή αναφέρει ότι για την παρτίδα 1 συμμετείχαν 8 εταιρείες με προσφορές που κυμαίνονταν από 638 χιλ. έως 754 χιλ. λεκ (65 χιλιάδες ευρώ), ενώ το οριακό ταμείο ήταν 806 χιλ. λεκ. Η νικήτρια προσφορά ήταν αξίας 672.000 λεκ, ή 83% του ορίου κεφαλαίου. Εν ολίγοις, δεν φαίνεται να έχει πολύ νόημα να πληρώνεις τόσο μεγάλο χρηματικό ποσό σε έναν πολύ κανονικό διαγωνισμό μικρής αξίας. Τα 330 χιλ. λεκ που βρέθηκαν στο γραφείο του Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου Υγείας, αποτελούν το 41% του οριακού ταμείου και σχεδόν το 50% του κονδυλίου της προσφοράς.

Ένα άλλο αρχείο της SPAK μπορεί να μας βοηθήσει σε αυτήν την ερώτηση. Πρόκειται για την υπόθεση του αποτεφρωτηρίου του Ελμπασάν, για την οποία ο πρώην υπουργός Λευτέρ Κόκα αναμένει να εκδικαστεί για διαφθορά, ξέπλυμα βρώμικου χρήματος και κατάχρηση εξουσίας.

Το αποτεφρωτήριο του Ελμπασάν παραχωρήθηκε το 2015 με διαδικασία έκτακτης ανάγκης και χωρίς διαγωνισμό. Η συνολική αξία της σύμβασης ήταν 21,6 εκατ. ευρώ, ενώ η SPAK εντόπισε αρκετές εταιρείες φάντασμα, τις οποίες αρχικά κατήγγειλε το κόμμα του Μέτα, LSI, που πιστεύεται ότι χρησιμοποιήθηκαν από επιχειρηματίες παραχωρήσεων για να πληρώσουν τη δωροδοκία του Κόκα.

Ο Κόκα κατηγορείται ότι ωφελήθηκε 3,1 εκατ. ευρώ από τα εικονικά τιμολόγια της Albtek Energji με μια σειρά εταιρειών-φαντάσματα και σχεδόν 2 εκατομμύρια περισσότερα από την ITS, την άλλη εταιρεία της παραχώρησης. Με λίγα λόγια, από τα 21,6 εκατ. ευρώ της σύμβασης παραχώρησης του Ελμπασάν, τα 5,1 εκατ. ή το 24% του συνόλου κατέληξαν ως δωροδοκίες για τον υπουργό, σύμφωνα με το κατηγορητήριο. Η έρευνα της ΣΠΑΚ για το πρόβλημα του αποτεφρωτηρίου είναι, στην καλύτερη περίπτωση, πρόχειρη. Οι τρεις περιπτώσεις, το Ελμπασάν, το Φιέρι και τα Τίρανα, έχουν χωριστεί σε τρεις ξεχωριστούς φακέλους παρά το γεγονός ότι οι χαρακτήρες είναι ίδιοι και στις τρεις περιπτώσεις. Οι εταιρείες που υποτίθεται ότι είχαν τιμολογήσει ημιτελή έργα και χρησιμοποιήθηκαν απλώς ως μέσο πληρωμής για τη διαφθορά στο Ελμπασάν, έχουν επίσης τιμολογήσει την παραχώρηση του αποτεφρωτηρίου του Φίερι και αυτού των Τιράνων, επομένως δεν μπορεί να ειπωθεί ποιες δωροδοκίες είχαν να κάνουν με το αποτεφρωτήριο του Ελμπασάν και ποιες, με αυτό του Φίερ (όσο για τα Τίρανα, ο επικεφαλής της SPAK Αλτίν Ντουμάνι επιμένει ότι δεν έχει διαπιστωθεί ακόμη ποινικό αδίκημα).

Δύο διαγωνισμοί, ο ένας με ύποπτο ποσοστό διαφθοράς 24% και ο άλλος με ποσοστό διαφθοράς 50%, δεν αποτελούν δείγμα και είναι δύσκολο να γίνει παρέκταση από αυτά τα δύο στοιχεία. Απλώς το γεγονός παραμένει ότι δυόμιση χρόνια μετά τη δημιουργία της, η SPAK δεν έχει τεκμηριώσει εκτεταμένο ιστορικό ερευνών για ξέπλυμα βρώμικου χρήματος.

Αυτό που είναι γνωστό είναι ότι οι διάφορες δημόσιες αρχές στην Αλβανία πραγματοποιούν ετησίως διαδικασίες προμηθειών που κυμαίνονται από 800 εκατομμύρια έως 1 δισεκατομμύριο ευρώ. Και αν αυτά είναι τα ποσοστά διαφθοράς, τότε ένα ποσό τουλάχιστον 200 εκατ. ευρώ ετησίως καταλήγει στις τσέπες των υπαλλήλων. Και λαμβάνοντας υπόψη πόσο φτωχή χώρα είναι η Αλβανία, τα 200 εκατομμύρια ετησίως είναι αρκετά για να καταστρέψουν κάθε ευκαιρία για ένα νόμιμο και δημοκρατικό κράτος.