Η Ευρωπαϊκή Ένωση απέτυχε στα Δυτικά Βαλκάνια όσον αφορά τη διεύρυνση και είναι πιο σημαντικό από ποτέ να χειριστεί τη διαδικασία με προσεκτικό και ευαίσθητο τρόπο, διατηρώντας παράλληλα τις θεμελιώδεις αρχές της Ένωσης, δήλωσαν ομιλητές σε συνέδριο της ΕΕ στο Ζάγκρεμπ την Πέμπτη.

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) πραγματοποίησε διήμερη εκδήλωση στην κροατική πρωτεύουσα για να συζητήσει το ρόλο της κοινωνίας των πολιτών και των μέσων ενημέρωσης στο σημερινό γεωπολιτικό πλαίσιο με τον πόλεμο στο κατώφλι της Ευρώπης. Με ομιλητές από όλη την περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων, το θέμα της διεύρυνσης ήταν ευλόγως ψηλά στην ατζέντα.

«Πρέπει να διαχειριστούμε τα Δυτικά Βαλκάνια με πολύ προσεκτικό και ευαίσθητο τρόπο, με σωστό και ειλικρινή τρόπο. Η Ευρώπη μπορεί να δεχτεί μόνο μέλη που πληρούν τα κριτήρια της δημοκρατίας, αλλιώς αναπτύσσουμε μια Ευρώπη με εχθρούς στο εσωτερικό της», δήλωσε ο Σίμους Μπόλαν, πρόεδρος της Ομάδας Οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών της ΕΟΚΕ.

Ενώ είναι σημαντικό να διασφαλιστεί μια συνεπής προσέγγιση για την ένταξη όλων των κρατών μελών, οι όροι υποψηφιότητας πρέπει να είναι σαφείς και διαφανείς, αλλά και να παρέχουν απτές ελπίδες για τις χώρες, πρόσθεσε ο ίδιος.

Πέραν αυτού, όμως, η Ευρώπη έχει κάνει μια σειρά από λάθη, όχι μόνο όσον αφορά την ένταξη, αλλά και με την προσέγγισή της στη γεωπολιτική, πρόσθεσε.

«Δεν μαθαίνουμε τίποτα από την ιστορία, είπε ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, δεν μάθαμε τίποτα από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αυτό είναι πολυειπωμένο», είπε ο Μπόλαν.

«Η Ευρώπη πρέπει να κοιτάξει να βρεθεί σε μια θέση όπου θα έχει τη δύναμη να αντιμετωπίσει το είδος της επιθετικότητας που είδαμε από τη Ρωσία. [Καθώς] Δεν θα εξαφανιστεί ποτέ», πρόσθεσε.

Αυτό πρέπει να λάβει τη μορφή της δημιουργίας νέων δομών για την αντιμετώπιση της νέας πραγματικότητας στον τομέα της ασφάλειας, τη διαχείριση των υποδομών όσον αφορά την ασφάλεια των τροφίμων, την ελεύθερη κυκλοφορία των ανθρώπων, την ενεργειακή ασφάλεια και την άμυνα, καθώς όλα αυτά βρίσκονται πλέον στην ημερήσια διάταξη.

«Αυτό θα αποτελέσει πρόκληση για την ΕΕ με τρόπο που θα την καταστήσει ή θα την διαλύσει», είπε επίσης.

Όσον αφορά την καθυστέρηση της διεύρυνσης, οι συμμετέχοντες στο πάνελ συζήτησαν τον πραγματικό αντίκτυπο αυτής, συμπεριλαμβανομένης της μειωμένης υποστήριξης της ΕΕ σε αρκετές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Σερβίας.

Ο Ντούσαν Γκάτζιτς, ανταποκριτής του RTS, του δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα της Σερβίας και αρχισυντάκτης του SEETV, δήλωσε ότι η Ευρώπη πρέπει να θέσει μια αξιόπιστη προσφορά στο τραπέζι, τόσο για το καλό της Σερβίας όσο και της περιοχής, διότι επί του παρόντος «η ΕΕ μοιάζει με έναν ωραίο αλλά μακρινό στόχο».Αναφερόμενος στη συντριπτική υποστήριξη [της Σερβίας] προς τη Ρωσία και τον πρόεδρό της Βλαντιμίρ Πούτιν, ενώ μόνο το 34% της χώρας υποστηρίζει την ένταξη στην ΕΕ, εξήγησε ότι πρόκειται εν μέρει για «ψήφο διαμαρτυρίας».

Ενώ τροφοδοτείται επίσης από τον εθνικισμό και την «ανεπαρκή αντίδραση της Ευρώπης στα Βαλκάνια» τα τελευταία 20 χρόνια, είπε ότι η υποστήριξη προς τη Ρωσία οφείλεται περισσότερο στη δυσαρέσκεια για τη Δύση.

«Βλέπουν τη χώρα ως θύμα άδικης μεταχείρισης από τις δυτικές δυνάμεις, που καλλιεργείται από πολιτικούς. Η δυσαρέσκεια τώρα είναι ισχυρότερη από ό,τι ήταν πριν από 20 χρόνια, μετά τον βομβαρδισμό της Σερβίας από το ΝΑΤΟ. Ενώ υπάρχει μια μικρή αύξηση της υποστήριξης για κυρώσεις κατά της Ρωσίας, αυτή παραμένει μια μεγάλη μειοψηφία», δήλωσε.

Όσον αφορά την προτεινόμενη Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα, μια ιδέα που διατυπώθηκε από τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν νωρίτερα το 2022, ενώ ακολούθησε η πρώτη συνάντηση στις αρχές Οκτωβρίου, οι συμμετέχοντες στο πάνελ δεν έχουν πειστεί γι’ αυτή.

«Δεν υπάρχει υποκατάστατο για τη διεύρυνση της ΕΕ. Οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων έχουν δίκιο να λένε ότι δεν θέλουν την Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα», είπε προσθέτοντας ότι η ολοκλήρωση της ΕΕ αφορά την ευθυγράμμιση και τη δημιουργία ενός λειτουργικού συστήματος και όχι την προσπάθεια αντικατάστασής του με κάτι άλλο», δήλωσε ο Αντνάν Κεριμάτζιτς, ανώτερος αναλυτής για τα Δυτικά Βαλκάνια στην Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Σταθερότητας.

Όσον αφορά τη δυσχερή θέση της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, η οποία, όπως συνέστησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Οκτώβριο, θα πρέπει να λάβει καθεστώς υποψήφιας χώρας, αλλά αγωνίζεται να συγκεντρώσει την υποστήριξη των κρατών μελών, η ανάγκη να ενταχθεί η χώρα στην ΕΕ είναι ακόμη πιο έντονη.

Η Λέιλα Μπίτσακσιτς, διευθύντρια του Κέντρου Ερευνητικού Ρεπορτάζ στο Σαράγεβο, δήλωσε ότι «η ένταξη στην ΕΕ δεν αναφέρθηκε καν κατά την πρόσφατη προεκλογική εκστρατεία, δεν είναι στην ημερήσια διάταξη και δεν είναι σημαντική για τους πολιτικούς».

«Το καθεστώς υποψήφιας χώρας είναι σημαντικό για τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, πρέπει να υπάρξει ισχυρότερος ρόλος της ΕΕ στα Δυτικά Βαλκάνια», πρόσθεσε.