Ο Γερμανός Καγκελάριος Όλαφ Σολτς ανακοίνωσε το σχέδιό του να αναβιώσει τη Διαδικασία του Βερολίνου και συγκεκριμένα να προωθήσει την Κοινή Περιφερειακή Αγορά, μια ισχυρή πρωτοβουλία που συμφωνήθηκε από όλες τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, παράλληλα με την οποία η Σερβία, η Αλβανία και τα Σκόπια, έχουν ξεκινήσει την πρωτοβουλία Ανοιχτών Βαλκανίων.

«Η περιφερειακή συνεργασία έχει μεγάλες δυνατότητες. Η Γερμανία έχει δεσμευτεί εδώ και αρκετά χρόνια στη Διαδικασία του Βερολίνου προς αυτή την κατεύθυνση. Μαζί με τους εταίρους, θα ήθελα να το αναβιώσω με μια πρόσκληση στο Βερολίνο το δεύτερο εξάμηνο του έτους. Το σημερινό σημαντικότερο έργο των Δυτικών Βαλκανικών χωρών στο πλαίσιο της Διαδικασίας του Βερολίνου για τη δημιουργία μιας Κοινής Περιφερειακής Αγοράς. Ελπίζω ότι θα οριστικοποιήσουμε γρήγορα τέσσερις σημαντικές συμφωνίες, συμπεριλαμβανομένης της ελεύθερης κυκλοφορίας των ανθρώπων και της αναγνώρισης των επαγγελματικών διπλωμάτων», δήλωσε ο Καγκελάριος Σολτς σε συνέντευξη Τύπου με τον πρωθυπουργό του Κοσσυφοπεδίου Αλμπίν Κούρτι την Τετάρτη, όπως ακούστηκε από την αλβανική μετάφραση.

Η υπόσχεση του Σολτς να προωθήσει την Κοινή Περιφερειακή Αγορά (CRM) με ανανεωμένες ενέργειες θέτει σοβαρές αμφιβολίες για το μέλλον της πρωτοβουλίας του Open Balkan (Ανοιχτά Βαλκάνια).

Το (CRM) ιδρύθηκε τον Νοέμβριο του 2020 στο πλαίσιο της Διαδικασίας του Βερολίνου – μια πλατφόρμα υπό την ομπρέλα της Ευρωπαϊκής Ένωσης που στοχεύει να ενισχύσει τη συνεργασία μεταξύ των έξι χωρών των Δυτικών Βαλκανίων και να βοηθήσει την ένταξή τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ένα ισχυρό σχέδιο δράσης που συνδέεται με το CRM προβλέπει έργα για τη βελτίωση της οικονομίας, των υποδομών, του περιβάλλοντος, της ασφάλειας της περιοχής, με πιθανές επενδύσεις έως και 29 εκατομμυρίων ευρώ.

Σύμφωνα με το CRM, οι έξι χώρες αφαίρεσαν τα τιμολόγια περιαγωγής μεταξύ τους τον Ιούλιο του 2021, ενώ αναμένεται να υπογραφούν περισσότερες συμφωνίες στην επόμενη σύνοδο κορυφής, που θα καλύπτουν την ταξιδιωτική κινητικότητα με ταυτότητες, την ταξιδιωτική κινητικότητα για πολίτες τρίτων χωρών και την αναγνώριση ακαδημαϊκών και επαγγελματικών προσόντων.

Παράλληλα με το CRM, οι ηγέτες της Σερβίας, της Αλβανίας και των Σκοπίων ξεκίνησαν την πρωτοβουλία Open Balkan. Επικεντρώνεται συγκεκριμένα στην ελεύθερη κυκλοφορία ανθρώπων, αγαθών, υπηρεσιών και κεφαλαίων στην περιοχή, τα οποία αποτελούν επίσης μέρος ενός από τους τέσσερις βασικούς πυλώνες του CRM.

Οι υπόλοιπες τρεις χώρες στην περιοχή – Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Κοσσυφοπέδιο και Μαυροβούνιο – έχουν μέχρι στιγμής αρνηθεί να ενταχθούν στο Open Balkan, παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις από τους εμπνευστές. Υποστηρίζουν ότι μια πρωτοβουλία όπως το CRM στο πλαίσιο της Διαδικασίας του Βερολίνου είναι περιεκτική και πιο ωφέλιμη για την περιοχή και κάθε χώρα.

«Υποστηρίζουμε πλήρως τη Διαδικασία του Βερολίνου, χαιρετίζουμε την αφοσίωση της Καγκελαρίου να επανεκκινήσει τη διαδικασία με νέα δυναμική. Υποστηρίζουμε επίσης την Κοινή Περιφερειακή Αγορά, η οποία βρίσκεται εντός της Διαδικασίας του Βερολίνου και σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ: είναι all inclusive, έχει τις τέσσερις ελευθερίες. Δεν υποστηρίζουμε άλλες παράλληλες πρωτοβουλίες», δήλωσε ο Κούρτι, κατηγορώντας ξεκάθαρα το Open Balkan.

Σημείωσε επίσης ότι για το Κοσσυφοπέδιο, «η περιφερειακή συνεργασία δεν υποκαθιστά την ολοκλήρωση στην Ευρωπαϊκή Ένωση. είναι μάλλον ένας επιταχυντής», – μια δήλωση που φαίνεται να αντιτίθεται σε προηγούμενη έκκληση του Αλβανού πρωθυπουργού Έντι Ράμα προς την ΕΕ να υποστηρίξει ρητά την πρωτοβουλία του και να πιέσει τις χώρες που αρνούνται να ενταχθούν στο Open Balkan δεδομένης της έλλειψης περαιτέρω διεύρυνσης της ΕΕ.

Ο Σολτς σημείωσε επίσης κατά τη διάρκεια της συνόδου Q&A με δημοσιογράφους ότι οι έξι χώρες «συμμετέχουν πρόθυμα» στη Διαδικασία του Βερολίνου και οι ηγέτες τους είναι χαρούμενοι για το σχέδιό του να συγκαλέσει μια σύνοδο κορυφής φέτος. «Θα υπάρξουν καλές προϋποθέσεις για να λειτουργήσει η συνεργασία [στη Διαδικασία του Βερολίνου] και να επιτευχθούν μεγάλα αποτελέσματα. Αυτό δεν μπορεί να ανακοινωθεί εκ των προτέρων, αλλά θα πρέπει να επιτευχθεί με ενότητα», είπε η καγκελάριος.

Οι τρεις ηγέτες των Ανοιχτών Βαλκανίων – ο Ράμα, ο Βούτσιτς και ο Ζάεφ – έχουν επικριθεί ότι ξεκίνησαν την πρωτοβουλία τους χωρίς να συμβουλευτούν τις υπόλοιπες χώρες της περιοχής.

Ερωτηθείς για τους λόγους για τους οποίους υποστηρίζει τη Διαδικασία του Βερολίνου και απορρίπτει το Open Balkan, ο Κούρτι σημείωσε ότι το τελευταίο θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για τη ρωσική επιρροή στα Δυτικά Βαλκάνια.

«Η Ευρώπη είναι η ήπειρός μας και η ΕΕ είναι η μοίρα μας. Αποδεχόμαστε, καλωσορίζουμε και θεωρούμε όλες τις περιφερειακές πρωτοβουλίες ωφέλιμες όταν η ΕΕ βρίσκεται μέσα σε αυτές ως αξίες και ως ενεργός συμμετέχων. Όλες οι άλλες παράλληλες πρωτοβουλίες που προσπαθούν να ανοίξουν τα Βαλκάνια σε δυνάμεις από τα ανατολικά και βορειοανατολικά, δεν τις καλωσορίζουμε και τις θεωρούμε περιττές. Το Κοσσυφοπέδιο και τα Βαλκάνια είναι ανοιχτά στην ΕΕ, το ΝΑΤΟ και τη Γερμανία και αυτό είναι υπεραρκετό».

Το σχέδιο για το Open Balkan ανακοινώθηκε το 2019. Το επίτευγμά του μέχρι στιγμής ήταν να ταξιδεύουν Αλβανοί και Σέρβοι σε αντίστοιχες χώρες χρησιμοποιώντας μόνο ταυτότητα.

Οι ηγέτες του έχουν υποσχεθεί επανειλημμένα πολλές συμφωνίες που θα υπογραφούν στο εγγύς μέλλον, αλλά ο σκεπτικισμός στις περιφερειακές και ευρωπαϊκές πρωτεύουσες σχετικά με την πρωτοβουλία οδήγησε σε διάσκεψη κορυφής όπου ο Ράμα και ο Βούτσιτς καλούν τις τρεις χώρες που αρνούνται να συμμετάσχουν.

Κανένας ηγέτης οποιασδήποτε μεγάλης ευρωπαϊκής χώρας δεν ανέφερε ποτέ ονομαστικά το Open Balkan, αν και δεν το αντιτάχθηκαν ευθέως.

Τέλος, Ράμα και ο Βούτσιτς έχουν δεσμευτεί να συνεχίσουν την πρωτοβουλία τους ανεξάρτητα από την άρνηση του Κοσσυφοπεδίου, της Βοσνίας και του Μαυροβουνίου να ενταχθούν.