Το ιστορικό ΟΧΙ του 1940, ο ένδοξος Αγώνας της μικρής, αλλά θαρραλέας χώρας, της Ελλάδος, με μια χώρα υπερδύναμη αλλά κατακτητική και ηθικά αδύναμη, την Ιταλία, μπήκαν στην ιστορία, όχι μόνο των Ελλαδιτών, αλλά και των Βορειοηπειρωτών, διότι το μεγαλύτερο και δυσκολότερο βάρος του πολέμου το κράτησαν οι Βορειοηπειρώτες, με την άμεση συμμετοχή τους στον αγώνα αυτόν, με την βοήθεια τους, την στήριξή τους, την αγάπη τους. Από τα δικά τους στρέμματα παραχώρησε η δημογεροντία του Βουλιαρατίου το 1940, για να ενταφιαστούν οι εξήντα Έλληνες φαντάροι που άφησαν τη ζωή τους στο πεδινό χειρουργείο με τις 300 κλίνες που λειτουργούσε στο χωριό τους.

Με δάκρυα στα μάτια και τις γαλανόλευκες στα χέρια, υποδέχονταν τους Έλληνες αγωνιστές όπου κι αν περνούσαν.

«Μια ψηλή γεροδεμένη αρχοντογυναίκα στεκόταν στην είσοδο του σπιτιού. Συγκινημένη γονάτισε επάνω στις λασπωμένες πέτρες της αυλής κι έσκυψε το αρχοντικό της μαντηλοφορεμένο κεφάλι και φίλησε τα πόδια μας.

- Μα τι κάνετε εκεί; Ρωτήσαμε με όση φωνή μας είχε απομείνει.

- Είχα ορκιστεί να φιλήσω τα πόδια των ελευθερωτών μας. Τα πόδια των πρώτων Ελλήνων στρατιωτών που θα έφθαναν στο χωριό μας, στο σπιτικό μας ελευθερωτές….

Ήταν η Αμαλία Ζιώγκα από τους Βουλιαράτες.

…Το πρωί μας ξύπνησαν οι ζητωκραυγές από το δρόμο. Όλο το χωριό είχε ξεχυθεί στους δρόμος. Σε κάθε παράθυρο ανέμιζε κι από μια ελληνική σημαία. Τις είχαν υφάνει στους αργαλειούς και τις φύλαγαν στην κασέλα τους, γι' αυτήν την ώρα, την ώρα της λευτεριάς. Μ' αυτόν βαθιά κρυφό πόθο ζούσαν οι Βορειοηπειρώτες, αυτόν που χρόνια περίμεναν, την λευτεριά τους...»

Αυτά περιγράφει ο αυτόπτης μάρτυρας του Ελληνο-ιταλικού πολέμου Δημήτριος Γ. Μαστέλλος, στο βιβλίο του «Οδοιπορικό του έπους του 1940»

Χρόνια συνεχίζει αυτός ο πόθος. Αυτή η αγάπη. Για την Ελλάδα μας, Για το Έθνος μας. Για την ένδοξη ιστορία μας.

Να γιατί κάθε χρόνο, όπως κι εφέτος, γιορτάζουμε πανηγυρικά τις εθνικές μας εορτές. Όπως γιορτάσαμε μεγαλοπρεπώς κι εφέτος την 28^η Οκτωβρίου. Αρχίζοντας από την ηρωική Χιμάρα με την παρέλαση των μαθητών του σχολείου «Όμηρος», τις εκδηλώσεις των σχολείων της Δερβιτσάνης, του Μεσοποτάμου, της Λιβαδειάς, της Φοινίκης, του Ντερμισιού, των παραρτημάτων Ομόνοιας Χιμάρας κι Αγίων Σαράντα, που στεφανώθηκαν όλα τους με τις μεγαλειώδεις εκδηλώσεις στα στρατιωτικά νεκροταφεία της Κλεισούρας και του Βουλιαρατίου.

Βαγγέλης Παπαχρήστος