Η προσπάθεια όμως για την επανασύνδεση με το ζωτικό χώρο της νότιας Αλβανίας πρέπει να ολοκληρωθεί, απ' αυτούς που μπορούν και θέλουν...

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης επισκέφθηκε πρόσφατα τη Χειμάρρα και τη Λειβαδιά στην Αλβανία. Ήταν η πρώτη φορά που Έλληνας πρωθυπουργός βρέθηκε στις συγκεκριμένες περιοχές προκειμένου να σταλεί μήνυμα στήριξης των ομογενών μας στη Βόρειο Ήπειρο. Επειδή τα χρόνια περνούν και τα γεγονότα ξεχνιούνται ή κάποιοι αποσιωπούν από σκοπιμότητα την αλήθεια, θέλω να υπενθυμίσω ότι η Ελλάδα βρέθηκε ουσιαστικά, με έργα και όχι με λόγια, στο πλευρό αυτών των ανθρώπων, την περίοδο της δικής μου θητείας ως Υφυπουργού Οικονομικών (2004-2009).

Γιατί το λέω αυτό; Γιατί εκείνη την περίοδο η κοινωνική, εμπορική και οικονομική επανασύνδεση της Θεσπρωτίας με το ζωτικό χώρο της νοτίου Αλβανίας, πέρα από τη γενικότερη, σε εθνικό επίπεδο, βελτίωση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών, σχεδιάσθηκε και υλοποιήθηκε σε τοπικό επίπεδο πάνω σε τρείς βασικές κατευθύνσεις:
1. Την κατασκευή του οδικού άξονα Μαυρομάτι- Κονίσπολη- Άγιοι Σαράντα, εντός της Αλβανίας, συνολικού μήκους 40,5 χλμ. και προϋπολογισμού 50 εκ. ευρώ, που εντάχθηκε και χρηματοδοτήθηκε κατά 80% με εθνικούς πόρους από το Ελληνικό Σχέδιο Οικονομικής Ανασυγκρότησης των Βαλκανίων (ΕΣΟΑΒ).

Το ΕΣΟΑΒ ήταν το πιο ολοκληρωμένο και αισιόδοξο αναπτυξιακό πρόγραμμα της Ελλάδας, συνολικού προϋπολογισμού 550 εκ. ευρώ, δεκαετούς διάρκειας (2002-2011) και στόχευε στην αντιμετώπιση προβλημάτων ανάπτυξης των Βαλκανικών χωρών, την ενίσχυση των διμερών οικονομικών σχέσεων και τη διευκόλυνση των ελληνικών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.

2. Τη λειτουργία νέων τελωνειακών υπηρεσιών και την ανάπτυξη διασυνοριακών επαφών. Η δίοδος του Μαυροματίου με την ΑΥΟ Τ.5491/538/Α0019/30.12.2005 υπουργική μου απόφαση λειτούργησε ως κανονικό Τελωνείο Β' Τάξης ενώ στην αφύλακτη διάβαση του Αμπελώνα δημιουργήθηκε Τελωνείο Γ΄ Τάξης.

Το αίτημα για αναβάθμιση του Μαυροματίου σε Τελωνείο Α΄ Τάξης δεν αυξάνει τις αρμοδιότητές του για εισαγωγές και εξαγωγές, (με το ισχύον καθεστώς το Τελωνείο Μαυροματίου έχει τη δυνατότητα εξαγωγής και εισαγωγής όλων των προϊόντων εκτός αυτών που υπόκεινται σε ΕΦΚ), γιατί η «Τάξη» ενός Τελωνείου δεν έχει σχέση με αυτές τις αρμοδιότητες και επομένως δεν αντιμετωπίζεται το ζήτημα σχετικά με τα ζώντα ζώα και τα νωπά φρούτα. Η απαγόρευση διέλευσης ζώντων ζώων και νωπών φρούτων δεν οφείλεται σε τελωνειακούς λόγους αλλά στη μη ύπαρξη Σταθμού Κτηνιατρικού Ελέγχου (υπάρχει μόνο στα Τελωνεία Κακαβιάς, Κρυσταλλοπηγής και Κήπων) και τη μη διενέργεια φυτο-υγειονομικών ελέγχων, οι οποίοι δεν είναι αρμοδιότητα του Υπουργείου Οικονομικών.

3. Την κατασκευή του νέου οδικού άξονα Ηγουμενίτσας- Σαγιάδας. Τον Απρίλιο του 2009, σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στο ΥΠΕΧΩΔΕ, αποφασίστηκε να χρηματοδοτηθεί με 2,5 εκ. ευρώ η οριστική μελέτη του έργου μήκους 27 χλμ. (που θα περιλάμβανε τον περιφερειακό Ηγουμενίτσας, την παράκαμψη Ασπροκκλησίου- Σαγιάδας και την αντιμετώπιση των καταπτώσεων στο ήδη κατασκευασμένο οδικό τμήμα Σαγιάδα - Τελωνείο Μαυροματίου), καθώς είχαν ήδη ξεκινήσει με τη βοήθεια τεχνικού συμβούλου οι προκαταρκτικές μελέτες, δηλαδή η αναγνωριστική μελέτη οδοποιίας, η προμελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων και η αναγνωριστική γεωλογική μελέτη.
Η μεσολάβηση των ευρωεκλογών και των εθνικών εκλογών του 2009 ματαίωσε την έναρξη των συγκεκριμένων μελετών και το αναγκαίο για τη Θεσπρωτία αυτό έργο υποδομής (που θα έπρεπε να είναι ο πρώτος κάθετος άξονας της Εγνατίας Οδού και η κατασκευή του εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει τα 60 εκ. ευρώ) παραμένει ακόμη ένας μεγάλος και σημαντικός στόχος.

Συμπερασματικά, με τις παρεμβάσεις αυτής της περιόδου, δεν στηρίχθηκε μόνο η ελληνική εθνική μειονότητα στην περιοχή αλλά ταυτόχρονα άλλαξαν όλα στη Θεσπρωτία! Δυστυχώς, η «τριπλή παρέμβαση» που περιέγραψα προηγουμένως δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί και η προσπάθεια πρέπει να συνεχιστεί. Να συνεχιστεί όμως από αυτούς που θέλουν και μπορούν να τη συνεχίσουν!

Αντώνης Μπέζας