Πρώτη ημέρα της προεκλογικής περιόδου στο Ηνωμένο Βασίλειο μετά τη χθεσινή ανακοίνωση του πρωθυπουργού Ρίσι Σούνακ για πρόωρες βουλευτικές εκλογές στις 4 Ιουλίου και το Συντηρητικό Κόμμα του οποίου προΐσταται εμφανίζεται στις δημοσκοπήσεις με τα ποσοστά του στο 23 % έναντι 46% για τους αντιπάλους Εργατικούς του Κιρ Στάρμερ.

Η απόφαση του Ρίσι Σούνακ να ζητήσει πρόωρες εκλογές θεωρήθηκε ακόμα και στο εσωτερικό των Συντηρητικών πολιτική «τρέλα», καθώς όλες οι δημοσκοπήσεις δείχνουν το κόμμα του να υπολείπεται των Εργατικών τουλάχιστον 22 μονάδες. Από την πλευρά του ο Σούνακ ευελπιστεί ότι οι ψηφοφόροι θα εκτιμήσουν τα αποτελέσματα της οικονομικής του πολιτικής με την οικονομία να ανακάμπτει μετά από τους κλυδωνισμούς που έφεραν η πανδημία και το Brexit. Ωστόσο, η κυβέρνηση του έχει περιθώριο μόλις δύο ημερών για να οριστικοποιήσει σειρά κρίσιμων νομοσχεδίων προτού διαλυθεί το κοινοβούλιο. Αυτό σημαίνει ότι ορισμένα από τα βασικά σχέδια νόμου, που σκόπευε να καταθέσει ο Συντηρητικός ηγέτης, όπως η απαγόρευση του καπνίσματος, οι μεταρρυθμίσεις στα μισθώματα και οι βελτιώσεις στα δικαιώματα των ενοικιαστών ενδέχεται να μετατεθούν για την επόμενη κυβερνητική θητεία. Όπως σχολιάζει ο Guardian “ο κ. Σουνακ υπολογίζει σε δεύτερη θητεία χωρίς όμως να υπολογίζει τον μεθοδικό δικηγόρο Κιρ Στάρμερ.”

Ποιος είναι ο Κιρ Στάρμερ 

Θεωρείται μεθοδικός άνθρωπος, καλός νομικός, δυναμικός δικηγόρος αλλά μάλλον κουμπωμένος πολιτικός. Ο 61χρονος Κιρ Στραμερ που παρέλαβε την ηγεσία των Βρετανών Εργατικών από τον Τζερεμι Κόρμπιν και οδηγείται, εάν πιστέψουμε στις δημοσκοπήσεις, στην πρωθυπουργία αφού έχει καταφέρει κάτι που θεωρείτο ακατόρθωτο να διπλασιάσει τα ποσοστά των Λειμπορς έναντι των Συντηρητικών καθώς το προβάδισμα του Εργατικού Κόμματος έναντι των κυβερνώντων Συντηρητικών είναι σήμερα πάνω από 22 μονάδες.

Τα τρία περασμένα χρόνια οι Βρετανοί άρχισαν να γνωρίζουν καλύτερα τον μάλλον εσωστρεφή κεντροαριστερό δικηγόρου που ηγείται του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Έμαθαν, επίσης, το περίγραμμα των σχεδίων του για την κυβέρνηση.

«Αν θέλετε να καταλάβετε το πολιτικό σχέδιο του Στραμερ, κοιτάξτε τη ζωή του πριν γίνει πολιτικός», δηλώνει στο Politico συνεργάτης του που γνωρίζει πολύ καλά τον 61χρονο ηγέτη των Εργατικών.

Γεννημένος στο Λονδίνο και μορφωμένος σε καλό δημόσιο σχολείο του Σάρρει στη νοτιοανατολική Αγγλία, ο Στραμερ χρησιμοποιεί πολύ συχνά στο λόγο του τις αναμνήσεις της παιδικής του ηλικίας όπως «ο πατέρας μου ήταν εργαλειοποιός» και «το ημιυπόγειο με τα βότσαλα όπου ζούσαμε» αναφορές που έχουν γίνει ανέκδοτα στο Westminster.

Στην παιδική ζωή του Κιρ Σραμερ κρύβεται και ένα βαθύτερο τραύμα από κάτω. Ο ψυχρός, απόμακρος πατέρας του, ο Ρόντνει δεν φρόντισε όπως έπρεπε τη μητέρα του η οποία διαγνώστηκε με τη σπάνια αυτοάνοση πάθηση Still όταν ο Κιρ ήταν μόλις 11 ετών. «Με το ζόρι περπατούσε για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της… έπρεπε να της κόψουν τα άκρα», είχε εξομολογηθεί ο Σταρμερ σε μια συνέντευξή του στο POLITICO το 2019.

Τέτοιες εμπειρίες εξηγούν σε κάποιο βαθμό τον αριστερό ζήλο της πρώιμης νομικής καριέρας του Σταρμερ. Εκπροσώπησε κατ αρχήν δύο οικολογικούς ακτιβιστές που τα έβαλαν με την εταρεία McDonalds σε μια πολυσυζητημένη νομική υπόθεση στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Στη συνέχεια ειδικεύτηκε σε υποθέσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αγωνιζόμενος πάντα υπέρ των αδικημένων. Οι αντίπαλοι των Τόρι έχουν έκτοτε εκμεταλλευτεί αυτές τις υποθέσεις, κατηγορώντας τον ότι αγωνίζεται υπέρ των τρομοκρατώ). Όπως το έθεσε ο πρώην Διευθυντής Δημόσιας Δίωξης της Βρετανίας (DPP) Κεν Μακ Ντοναλντ: «Ήρθε στο δικηγορικό σώμα για να εκπροσωπήσει τους ενοικιαστές και όχι τους ιδιοκτήτες». Το 2008 ο Στάρμερ διαδέχθηκε τον Μακ Ντόναλντ στη θέση του DPP, μεταμορφώνοντας τον εαυτό του από σταυροφόρο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε βραχίονα του κατεστημένου – μια κληρονομιά που τώρα εκμεταλλεύεται για να προβάλλει σταθερότητα στους ψηφοφόρους του κέντρου.

Πολλοί διακρίνουν μια παρόμοια πολιτική μετατόπιση από τότε που έγινε ηγέτης των Εργατικών τον Απρίλιο του 2020. Έχοντας εισέλθει στο κοινοβούλιο το 2015, ο Κιρ Σταρμερ έγινε το 2016 σκιώδης υπουργός Brexit υπό τον Τζέρεμι Κόρμπιν. Ήταν πάντα προσεκτικός ώστε να μην επιτεθεί στον αριστερό ηγέτη του κόμματος ενώ ταυτόχρονα επικοινωνούσε δυναμικά τις φιλοευρωπαικές του θέσεις πιέζοντας για ένα δεύτερο δημοψήφισμα που θα μπορούσε να ανατρέψει την απόφαση του Ηνωμένου Βασιλείου να εγκαταλείψει την ΕΕ.

Ακόμη και τον Δεκέμβριο του 2019, μετά την παραίτηση του Κόρμπιν που ακολούθησε τη χειρότερη ήττα των Εργατικών σε γενικές εκλογές εδώ και σχεδόν έναν αιώνα, ο Στάρμερ δήλωσε ότι το κόμμα του δεν πρέπει να «υπερβεί» το κέντρο.

Οι επικριτές του στην Αριστερά λένε ότι έχει κάνει ακριβώς αυτό από τότε που κέρδισε την ηγεσία, εγκαταλείποντας γρήγορα τις «10 δεσμεύσεις» που έδωσε στα μέλη κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του. Έκτοτε με την επιλογή των υποψηφίων και των συνεργατών ο Σταρμερ φέρεται ότι οδήγησε στο περιθώριο την Αριστερά των Λειμπορς θέτοντας υπό τον πλήρη έλεγχο του τον κομματικό μηχανισμό. Σε διαθεσιμότητα έχει τεθεί και ο ίδιος ο Κόρμπιν μετά τα σχόλια που έκανε σχετικά με την αύξηση του αντισημιτισμού στους Εργατικούς.

Το ταξίδι του Σταρμερ προς την κορυφή δεν είναι τυχαίο. Επί δύο χρόνια πριν θέσει υποψηφιότητα για την ηγεσία, οργάνωνε και πραγματοποιούσε μυστικές συναντήσεις προετοιμασίας κάθε Δευτέρα με έμπιστους φίλους και βοηθούς. Σήμερα ο ίδιος απολογείται για την πορεία που ακολούθησε, καυχιέται ότι άλλαξε χωρίς δισταγμό το κόμμα του από την εποχή του Κορμπιν και ξερίζωσε τον αντισημιτισμό στο εσωτερικό του. Για τους συμμάχους του, αυτές οι αλλαγές δείχνουν μια ισχυρή προσωπικότητα που θαυμάζουν. Λένε ότι θα επικεντρωθεί, βήμα προς βήμα, στο να κερδίσει το κόμμα του, τη χώρα και στη συνέχεια να την κυβερνήσει – και ότι κάθε βήμα θα μοιάζει διαφορετικό από αυτό που προηγήθηκε.

«Είναι ενστικτωδώς άνθρωπος των Εργατικών, αλλά δεν είναι φύσει Εργατικός», δήλωσε ο άνθρωπος που τον γνωρίζει. Δεν έχει τη δική του κλίκα βουλευτών και είναι χαρακτηριστικό ότι έχει προσλάβει δημόσιους υπαλλήλους σε θέσεις – κλειδιά της πολιτικής, συμπεριλαμβανομένης της ισχυρής επικεφαλής του επιτελείου του, Σου Γκρει. Προτιμά να εργάζεται στα “ανοιχτά” κεντρικά γραφεία του Εργατικού Κόμματος παρά στους κουτσομπολιστικους διαδρόμους του κοινοβουλίου και τις αίθουσες τσαγιού, ενώ δεν αισθάνεται άνετα να συναναστρέφεται στο διάσημο μπαρ του κοινοβουλίου που βρίσκεται στη βεράντα.

«Οι φίλοι του είναι πραγματικοί φίλοι, οι άνθρωποι με τους οποίους παίζει ποδόσφαιρο – δεν βλέπει το κοινοβούλιο ως κοινωνική λέσχη».

Από την άλλη το δημόσιο ύφος του Κιρ Σταρμερ είναι μεθοδικό, συχνά σε σημείο ψυχρότητας. Προσπαθεί να εξελίσσεται κάνοντας μικρο-ανάλυση της απόδοσης του ίδιου και των στενών συνεργατών του – το επιτελείο του παρακολουθεί κάθε εβδομάδα βιντεοσκοπημένα αποσπάσματα του ίδιου στις Ερωτήσεις Πρωθυπουργού, την κύρια εβδομαδιαία σύγκρουσή του με τον Ρίσι Σούνακ, κάνοντας συνεχείς παρατηρήσεις και διορθώσεις.
Στην εξωτερική πολιτική συχνά ακολουθεί την κυβερνητική γραμμή. Θα ήθελε μια στενότερη σχέση με την ΕΕ αλλά όχι πάντα. Έχει υποστηρίξει τα πλήγματα στην Υεμένη αλλά και την ιρανική επίθεση κατά Ισραήλ με μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Εχει χαρακτηρίσει «αποκρουστικές» δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ προσθέτει όμως ότι μια κυβέρνηση των Εργατικών θα συνεργαστεί με όποιον κερδίσει τον Λευκό Οίκο τον Νοέμβριο.

Η στάση του Στάρμερ στην εξωτερική πολιτική του έχει προκαλέσει προβλήματα στη βάση του. Μια κακοδιατυπωμένη απάντηση μετά τις επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, στην οποία πρότεινε ότι το Ισραήλ είχε το δικαίωμα να τερματίσει την παροχή ρεύματος και νερού στη Γάζα, έβλαψε σοβαρά τις σχέσεις με τους μουσουλμάνους και τους φιλοπαλαιστίνιους ψηφοφόρους. Αργότερα έκανε διευκρινίσεις και έκτοτε ζητά βιώσιμη κατάπαυση του πυρός. Τώρα το επιτελείο του προσπαθεί να παρουσιάσει έναν πιο χαλαρό ανθρώπινο Στάρμερ.

Την περασμένη εβδομάδα παρουσίασε τα «πρώτα βήματα» του για την κυβέρνηση – έναν κατάλογο υποσχέσεων που θυμίζει τις εκλογές του 1997, τις οποίες οι Εργατικοί κέρδισαν με συντριπτική διαφορά – με τα μανίκια του πουκαμίσου του σηκωμένα.

Ωστόσο, κατά τους επικριτές του, τα έξι «πρώτα βήματά» του περιλαμβάνουν ασαφείς υποσχέσεις για την οικονομία, την ενέργεια, το Εθνικό Σύστημα Υγείας, την εγκληματικότητα και τις ίσες ευκαιρίες.

Οι κάποτε ριζοσπαστικές πολιτικές για τις πράσινες επενδύσεις και τη συνταγματική μεταρρύθμιση έχουν αποδυναμωθεί, πριν ακόμη οι Εργατικοί γίνουν κυβέρνηση. Τα συνδικάτα φοβούνται ότι μια σειρά τολμηρών προτάσεων για την ενίσχυση των δικαιωμάτων των εργαζομένων θα έχουν την ίδια μοίρα.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ωστόσο ότι το απλό μήνυμα της εκστρατείας του –«Ηρθε η ώρα για αλλαγή, μετά από 14 χρόνια “χάους” των Τόρις»– είναι αρκετό για να τον οδηγήσει στην Downing Street τον Ιούλιο.

«Ανεξάρτητα από το τι άλλο θα ειπωθεί και θα γίνει, αυτή η ευκαιρία για αλλαγή είναι το ζητούμενο αυτών των εκλογών», δήλωσε ο Στάρμερ στους υποστηρικτές του, λίγη ώρα αφότου ο πρωθυπουργός, Ρίσι Σούνακ, ανακοίνωσε ότι η χώρα πάει σε πρόωρες εκλογές.

«Μία ψήφος στους Εργατικούς είναι μία ψήφος για σταθερότητα –οικονομική και πολιτική, μία πολιτική που θα πατάει πιο ελαφρά στις ζωές όλων μας– μία ψήφος για να σταματήσει το χάος. Είναι καιρός για αλλαγή», όπως τόνισε.