Το ελληνικό σχολείο Δελβίνου και το κληροδότημα του Σπύρου Ρίζου

Το ελληνικό σχολείο Δελβίνου και το κληροδότημα του Σπύρου Ρίζου

Το 1749, τρεις μήνες μετά τον θάνατο του Σπύρου Ρίζου από το Δέλβινο ,δημοσιεύτηκε στην Βενετιά η διαθήκη του. Από τότε επι τέσσερα χρόνια, μέχρι το 1753, η τριμελής επιτροπή που ο Σπύρος Ρίζος είχε διορίσει στην Βενετιά για τα κληροδοτήματα του, αμέλησε η δεν κατόρθωσε να εκπληρώσει την επιθυμία του κληροδότη. Οι προεστοί του Δελβίνου διορίζουν τότε επίτροπο της διαθήκης ένα συμπατριώτη τους , έμπορο στη Βενετιά , το Λάμπρο Μπούμπα, με την ελπιδα ότι θα ενδιαφερθεί.

Οι αποδείξεις παραλαβής χρημάτων του επιτρόπου στην Βενετιά και του επιτρόπου στο Δέλβινο κατά τα χρόνια 1750,1753,1754,1755, δείχνουν ότι τα ετήσια κληροδοτήματα για το Δέλβινο δεν εισπράχθηκαν. Στάλθηκαν μόνο μερικά από τα ποσά που η διαθήκη όριζε να δοθούν εφάπαξ.

Ο Λάμπρος Μπούμπας άρχισε τότε μια δικαστική διένεξη με τους τρεις κομισσάριους της Βενετίας , ζητώντας πάντα ένα ικανοποιητικό απολογισμό.

Οι προεστοί του Δελβίνου εκ μέρος όλων των φτωχώντην κοινότητας τους, με επανειλημμένα γράμματα στον Μπούμπα παρακαλούν για την αποστολή των χρήματων.

Με τις συνεχόμενες έριδες των επιτρόπων του Δελβίνου και κομισσάριων της Βενετίας, αναγκάζει τους πρώτους να ορίσουν δεύτερο πληρεξούσιο. Ο Ιωάννης Κρασάς ανεψιός του Σπύρο Ρίζου και επίτροπος της διαθήκης στο Δέλβινο στέλνεται στην Βενετιά για να παρακολουθήσει από κοντά την κατάσταση.

Απογοητευμένοι από την πορεία των πράγματων και από τη χωρίς αποτέλεσμα αντιδικία του Μπούμπα και των κομισσάριων, οι προεστοί του Δελβίνου και ο επίσκοπος Παρθένιος του ανακαλούν την πληρεξουσιότητα.

Ο Ιωάννης Κρασάς επιχειρεί να ελέγξει όλους τους λογαριασμούς των κομισσάριων που είχαν παραιτηθεί και την διαθήκη των 18550 δουκάτων όπως είχε οριστεί στην διαθήκη του Σπύρο Ρίζου. Όλα αυτά τα ενεργεί με την συμπαράσταση των συμπατριωτών του και του Δελβινιώτη οικουμενικού Πατριάρχη Σεραφείμ Β΄.

Όμως, δυο χρόνια μετά τον διορισμό του, το 1762, στο γράμμα που του στέλνουν από το Δέλβινο οι προεστοί του ανανεώνουν την εξουσιοδότηση να διορίζει μόνος του επίτροπο στην Βενετιά και συγχρόνως τον καλούν να επιστρέψει στο Δέλβινο. Ο νέος επίσκοπος Δελβίνου Ιωαννίκιος του αναγγέλλει την εκλογή του στο επισκοπικό θρόνο και του ανανεώνει το πληρεξούσιο του.

Μεσολαβεί διάστημα τεσσάρων χρονών, κατά το οποίο ο Ιωάννης Κρασάς είχε επιστρέψει στο Δέλβινο για να φτάσουμε στο 1766, οπότε οι προεστοί και ο επίσκοπος του Δελβίνου ομόφωνα με τον Ιωάννη Κρασά διορίζουν πληρεξούσιο στην Βενετιά τον Αναστάσιο Γεωργίου Τρικαλινό, με την εξουσιοδότηση να φροντίζει για το κληροδότημα του Σπύρο Ρίζου. Εξαιτίας της κακής διαχειρίσεως και της μείωσης του τόκου 0,5% από 18550 δουκάτα είχε μειωθεί σε 16000.

Φαίνεται πως μέχρι το 1769 τα χρήματα στάλθηκαν επιτέλους κανονικά στο Δέλβινο. Αυτό αποδεικνύεται από το γράμμα του 1777,στο οποίο οι προεστοί διαμαρτύρονται ότι δεν εισέπραξαν τα χρήματα που τώρα διεκδικούν κατά τη διάρκεια των τελευταίων οχτώ χρονών. Ελπίζουν ότι με την εκλογή του Στέφανου Καραιωάννη που ζει στην Βενετιά θα επιτύχουν στην είσπραξη τους.

Αλλά με το επόμενο γράμμα οι προεστοί του Δελβίνου ανακαλούν την πληρεξουσιότητα του Στέφανου Καραιωάννη, γιατί είδαν ότι δεν ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες τους. Αναθέτουν πάλι τον Ιωάννη Κρασά ο οποίος έρχεται και δεύτερη φορά στην Βενετία.

Η ανάγκη να εισπραχθούν τα καθυστερημένα χρήματα κάνει τους προεστούς να στείλουν επιστολή και στον ίδιο πρόεδρο και μέλη του Συμβουλίου της Αδελφότητας Βενετίας, παρακαλώντας τους να έλθουνε σε άμεση συνεννόηση με τον Ιωάννη Κρασά.

Από τα έγγραφα μαθαίνουμε και τα ονόματα των μαθητών που παρακολούθησαν τα μαθήματα στα χρόνια 1769-1778, δηλαδή από την αρχή της λειτουργίας του σχολείου.

Μεσολαβεί διάστημα δεκατριών χρονών περίπου, κατά το οποίο δεν έχουμε καμία μαρτυρία για τη λειτουργία του κληροδοτήματος. Έτσι φτάνουμε στο 1791 για να πληροφορηθούμε ότι το σχολείο δεν είχε πάλι εισπράξει χρήματα από το 1785. Για το λόγο αυτό διορίζουν τώρα νέο πληρεξούσιο, τον Αθανάσιο Κουμπούλη, με την εντολή να εισπράξει για λογαριασμό τους χρήματα για τους φτωχούς, για τον κλήρο του Δελβίνου, για τους μαθητές, καθώς και για το νέο δάσκαλο Μάξιμο ιερομόναχο, που διορίστηκε από το 1790.

Ο Αθανάσιος Κουμπούλης το 1791 διορίζει με την σειρά του με την εξουσιοδότηση που είχε πάρει, γενικό πληρεξούσιο στην Βενετία τον Αθανάσιο Καριτζινό με την εντολή να εισπράξει τα χρήματα και να τα στείλει στον ίδιο (στα Γιάννενα), ο οποίος και θα φροντίζει να φτάσουν στον προορισμό τους.

Το 1792, από την πιστοποίηση των προεστών του Δελβίνου και του επισκόπου ότι ο δάσκαλος ήταν ο Μάξιμος ιερομόναχος, μαθαίνουμε ότι το σχολείο λειτουργούσε με το δάσκαλο αυτό, έχοντας τριάντα μαθητές, από τους οποίους οι έξη ήταν εκείνοι που από τη διαθήκη του Σπύρου Ρίζου έπαιρναν το ''Σιτηρέσιο''.

Τα αρχεία της Ελληνικής Αδελφότητας Βενετίας δεν προσφέρουν μεταγενέστερα έγγραφα, που να μας πληροφορούν για τη λειτουργία του ελληνικού σχολείου στο Δέλβινο.

Με την πτώση της Βενετικής Δημοκρατίας το 1797 και την εκμηδένιση των καταθέσεων στις τράπεζες της Βενετίας, έγινε αδύνατη πια η εκτέλεση των όρων της διαθήκης του εθνικού ευεργέτη.

Περίληψη της καθηγήτριας ιστορίας Κατερίνας Ζαρίδη- Βασιλείου.
Αναφέρεται αναλυτικά το κάθε έγγραφο.

Σχετικά άρθρα


Σχόλια