Λογικό είναι να αναρωτηθείτε ποιος είναι ο αφανής ήρωας στον οποίο αναφέρομαι. Από πού είναι; Τι έκανε και είναι ήρωας; Πότε το έκανε;

Στο μισοχάραμα της επόμενης ημέρας, οι Πρόκριτοι και ο όχλος των Μουσουλμάνων της Παραμυθιάς και πολλών ομοθρήσκων τους από τα γύρω χωριά, κατατρομοκρατήθηκαν στη διαπίστωση της εξαφανίσεως των δύο ανωτέρω αλβανικών σημαιών. Ανήσυχοι δε και κατατρομαγμένοι και οι Ιταλοί αξιωματικοί της Διοικήσεως, της Καραμπιναρίας και της Φινάντσας, κίνησαν με την άμεση συνεργασία των Μουσουλμάνων Τσάμηδων της Παραμυθιάς, γη και ουρανό για την ανακάλυψη του υπαιτίου ή των υπαιτίων των πράξεων αυτών, χωρίς να έχουν αποτελέσματα.

Για πολύ μικρό αριθμό των χριστιανών της Παραμυθιάς, μεταξύ των οποίων του συγγραφέα Β. Κραψίτη, του αδελφού του Ευάγγελου Κραψίτη, των Αστυνόμων της Χωροφυλακής, του Ειρηνοδίκη Δ. Ρουγκάλα, του Αγρονόμου Φ. Καρβούνη, του Χ. Τζάκου, του Κ.Ι Μητσιώνη, του Ι.Κ. Αλιγιάννη, του Ε. Βαλασκάκη, του γιατρού Σ.Α. Στρουγγάρη και του Γυμνασιάρχη Κ. Σιωμόπουλου ήταν γνωστόν ότι ΑΦΑΝΗΣ ΗΡΩΑΣ των γεγονότων αυτών ήταν ο ΑΧΘΟΦΟΡΟΣ Παραμυθιώτης ΜΙΧΑΛΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΜΑΡΤΙΝΗΣ ο οποίος χρόνια ΔΕΝ ΦΟΡΟΥΣΕ ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ, παρά το σκληρό επάγγελμα που ασκούσε. Σε όλες τις σχέσεις και συναλλαγές του για σφραγίδα δωρεάς είχε την ευθύτητα, την αποφασιστικότητα και τη γενναιότητα. Είχε Ο ΙΔΙΟΣ ΤΗΝ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ, από εθνική συνείδηση, της υποστολής και από τα άνω δύο κτίρια, της αλβανικής σημαίας και έκανε με άμεσο κίνδυνο της ζωής του, την ΙΔΕΑ ΠΡΑΞΗ.

Ειδικά ο δικηγόρος Αθηνών Στέλιος Κων. Σιωμόπουλος, στις « Ημερολογιακές Σημειώσεις του», αφηγείται: «…Ο Μιχάλης Μαρτίνης, δεν κουβάλησε σκάλα, ούτε ήταν δυνατόν να γίνει αυτό …..μιά που περιπολούσαν οι μουσουλμάνοι με τους Ιταλούς… Μπήκε με τα κλειδιά του Γυμνασίου …που του έδωσε ο πατέρας μου (γυμνασιάρχης στην Παραμυθιά Κ. Σιωμόπουλος) , ο οποίος είχε και δεύτερα κλειδιά… Το γλίστριμα στο σκοτάδι, για τον πάντα ξυπόλυτο Μιχάλη, ήταν εύκολο. Η πρωτοβουλία του εγχειρήματος ήταν του Μιχάλη, που είχε πάντα την εμπιστοσύνη όλων στην Παραμυθιά. Με τον πατέρα μου είχε πάντα καλές σχέσεις… Αν τον έπιαναν, ο κοινός ισχυρισμός θα ήταν ότι του έκλεψε τα κλειδιά από την τσέπη…».

Με γενναιότητα προχώρησε στο βαθύ της νύχτας σκοτάδι, ως ήρωας μυθικός. Πέντε λεπτά της ώρας είχε προηγηθεί, από τον ίδιο, τον Μιχάλη Ν. Μαρτίνη, γκρέμισμα της αλβανικής σημαίας από τον ιστό του Γραφείου της Κοινότητας Παραμυθιάς, που στεγαζόταν σ΄ ένα, λίγο πριν του κτιρίου του Γυμνασίου, μικρό σπίτι, στο μπαλκόνι του οποίου πήδησε από το γειτονικό ακατοίκητο σπίτι.

Οι δύο αυτές πράξεις αναπτέρωσαν το ηθικό των χριστιανών κατοίκων. Αργότερα , οι Ιταλοί και οι μουσουλμάνοι εκτέλεσαν τούτον στο Μαυρούδι της Θεσπρωτίας. Του λαϊκού αυτού -τόσο γενναίου- ήρωα εκείνων των τραγικών χρόνων, αξίζει η διατήρηση της μνήμης των δύο ανωτέρων πράξεων του και η αποτίμηση τιμών στο όνομά του. Έτσι, πρέπει , όπως πολλοί πιστεύουν, να λάβει το όνομά του ένας δρόμος της πόλεως της Παραμυθιάς. Αποτέλεσμα αυτών των δύο ηρωικών πράξεών του ήταν να μη τολμήσουν οι μουσουλμάνοι να αναρτήσουν άλλη αλβανική σημαία στην Παραμυθιά, οι δε Πρόκριτοι των μουσουλμάνων ν΄ αυτοπεριοριστούν για μέρες στα σπίτια τους».

Αυτό είναι το κατόρθωμα του Μιχάλη Νικολάου Μαρτίνη από την Παραμυθιά. Του αχθοφόρου, του ξυπόλητου. Προσωπικά δεν την ήξερα την ιστορία του. Τώρα που τη διάβασα το ελάχιστο που είχα να κάνω, έτσι σαν μνημόσυνο στη μνήμη του Μιχάλη, να τη δημοσιεύσω και να γίνει γνωστή σε όλους. ΣΕ ΟΛΟΥΣ. Και σε εκείνους που τα έχουν ισοπεδώσει όλα και ενδιαφέρονται μόνο για το «τομάρι τους».

Ναι ο Μιχάλης Ν. Μαρτίνης, όπως ο Γλέζος και ο Σάντας, είναι το άγνωστο τρίτο παλικάρι που κατέβασε δύο, μάλιστα, σημαίες των αλβανών οι οποίοι τότε ήταν χειρότεροι και από τους κατακτητές. Παλικαράδες με ξένα κόλλυβα. Ναι ο Μιχάλης είναι ο Παραμυθιώτης, ο Θεσπρωτός, ο Ηπειρώτης αφανής ήρωας, ο δικός μας άνθρωπος που κατέβασε την σημαία των μισητών συνεργατών με τις δυνάμεις Κατοχής Ιταλών και Γερμανών.

Χρήστος Στεφ. Ευαγγέλου
ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΟΛΜΗ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ