Τουλάχιστον 156 εκατομμύρια ευρώ αναμένεται να πληρώσουν οι Αλβανοί φορολογούμενοι ως αποτέλεσμα των αποφάσεων του Δικαστηρίου Διεθνούς Διαιτησίας για τις συμβατικές παραβιάσεις της αλβανικής κυβέρνησης κατά ξένων εταιρειών, σύμφωνα με έκθεση του υπουργείου Οικονομικών για το 2021. Η τελευταία εκτίμηση είναι σημαντικά υψηλότερο από αυτό του 2020, στο οποίο οι ζημιές υπολογίστηκαν στα 109 εκατ. ευρώ. Η αύξηση οφείλεται στην απώλεια νέων δοκιμών, ενώ ο αριθμός των διεκδικητών έχει αυξηθεί.
Η συντριπτική πλειονότητα των ζημιών αφορά δύο μεμονωμένες αγωγές, αυτή του Ιταλού επιχειρηματία, Francesco Becchetti, καθώς και τη δίκη για την ανάληψη σύμβασης για την κατασκευή του αυτοκινητόδρομου Τιράνων-Ελμπασάν από την κοινοπραξία Copri και Actor. Ο Μπεκέτι, ο οποίος είχε μια σειρά από αμφιλεγόμενες συμβάσεις παραχώρησης, συμπεριλαμβανομένης μιας για την κατασκευή υδροηλεκτρικού σταθμού στο Kalivac και μιας σύμβασης επεξεργασίας απορριμμάτων με τη σοσιαλιστική κυβέρνηση του πρώην πρωθυπουργού Φάτος Νάνο, κέρδισε μια δίκη με 108 εκατομμύρια ευρώ ως αποζημίωση. Η κοινοπραξία Copri Actor κέρδισε δίκη ύψους 38 εκατομμυρίων ευρώ.
Η εταιρία TIA, η εταιρεία παραχώρησης αεροδρομίων των Τιράνων, η οποία κέρδισε αμφιλεγόμενα παράταση της περιόδου παραχώρησης από την κυβέρνηση του Έντι Ράμα χωρίς διαγωνισμό, μήνυσε την αλβανική κυβέρνηση για άγνωστους λόγους.
Τα Δικαστήρια Διεθνούς Διαιτησίας ιδρύθηκαν πριν από δεκαετίες για να προστατεύουν τους επενδυτές από αυθαίρετες ενέργειες από κυβερνήσεις χωρών όπου τα εγχώρια δικαστήρια έχουν κακή φήμη. Αλλά αυτά τα δικαστήρια είναι επίσης διαβόητα για την τήρηση του απορρήτου, καθιστώντας σχεδόν αδύνατο για τους φορολογούμενους που τελικά πληρώνουν τα σπασμένα, να μάθουν τι έκαναν οι κυβερνήσεις τους που τιμωρήθηκαν και για ποιους συγκεκριμένους λόγους επωφελήθηκαν οι ιδιωτικές εταιρείες.
Αν και οι αποφάσεις είναι οριστικές, η αλβανική κυβέρνηση δεν έχει πληρώσει αυτές τις υποχρεώσεις μέχρι την ημερομηνία της έκθεσης, δηλαδή μέχρι το 2021.
Σε μια περίπτωση στο παρελθόν, όταν η κυβέρνηση του πρώην πρωθυπουργού Σαλί Μπερίσα υπαναχώρησε από μια συμφωνία που είχε διαπραγματευτεί η προηγούμενη κυβέρνηση με την αμερικανική εταιρεία General Electric, η τελευταία κέρδισε 25 εκατομμύρια δολάρια σε διαιτησία και εισέπραξε τα χρήματα δεσμεύοντας τα έσοδα της Αλβανίας από την Eurocontrol, το ευρωπαϊκό δίκτυο παρακολούθησης της εναέριας κυκλοφορίας, από το οποίο η Αλβανία έχει έσοδα για την υπηρεσία διαχείρισης εναέριας κυκλοφορίας στην επικράτεια της χώρας.
Σχόλια