Λεωνίδας Παππάς: «Η ιστορικής σημασίας επερχόμενη απογραφή και η χαμένη ευκαιρία του 2011»

Λεωνίδας Παππάς: «Η ιστορικής σημασίας επερχόμενη απογραφή και η χαμένη ευκαιρία του 2011»

Απογραφή πληθυσμού στην Αλβανία. Πόσους Έλληνες αναγνώρισε το αλβανικό κράτος στις οκτώ προηγούμενες απογραφές του;

Η πρώτη απογραφή πληθυσμού στην Αλβανία πραγματοποιήθηκε το 1923, δηλαδή 10 χρόνια μετά τη σύσταση του κράτους. Ο συνολικός πληθυσμός ήταν τότε 814.400, από αυτούς οι 37.000 ήταν ελληνόφωνες (4.5%) ενώ ως προς το θρήσκευμα κατανέμονταν ως εξής :

558.000 (68.5%) Μουσουλμάνοι
171.000 (20.5%) Ορθόδοξοι
85.000 (10.5%) Καθολικοί

Είναι μία απογραφή που θεωρείται ως αξιόπιστη από τους μελετητές, αν και κάποιοι εκτιμούν ότι οι ορθόδοξοι ξεπερνούσαν το 25%, κάτι που αποτυπώνεται και στην απογραφή του 1927 που τους ανεβάζει περίπου στο 23%.

Το ελληνικό κράτος και οι τότε εκπρόσωποι των Βορειοηπειρωτών, θεωρούσαν Έλληνες όλους τους ορθοδόξους της τότε Νότιας Αλβανίας, άσχετα με τη γλώσσα που μιλούσαν, ελληνικά, βλάχικά ή αλβανικά. Αυτό όχι από μεγαλοϊδεατισμό, όπως κατέκρινε το αλβανικό κράτος τους νότιους γείτονες, αλλά γιατί οι ίδιοι θεωρούσαν πατρίδα τους την Ελλάδα. Άλλωστε ο ένοπλος αγώνας για την αυτονόμηση της Βορείου Ηπείρου το 1914, έγινε από το σύνολο των ορθοδόξων, με τον αρχηγό Γεώργιο Ζωγράφο (γιος του μεγάλου εθνικού ευεργέτη Χριστάκη) να κατάγεται από το αλβανόφωνο χωριό Κεστοράτι Αργυροκάστρου.

Οι απογραφές του κομουνιστικού καθεστώτος

Στα 45 χρόνια της δικτατορίας (1945-1990) πραγματοποιήθηκαν συνολικά έξι απογραφές (1945, 1950, 1955, 1960, 1979, 1989). Το καθεστώς αναγνώρισε ως μειονότητα μόνο τα ελληνόφωνα χωριά των νομών Αργυροκάστρου, Δελβίνου και Αγίων Σαράντα, δίνοντας τους κάποια υποτυπώδη δικαιώματα με κυριότερο αυτό της εκπαίδευσης στη μητρικής τους γλώσσα, στις τέσσερεις τάξεις του δημοτικού. Αφαίρεσε αυτό το δικαίωμα από τους ελληνόφωνους της Χιμάρας, τους Έλληνες κατοίκους των πόλεων και φυσικά ούτε λόγος για τους βλαχόφωνους και τους αλβανόφωνους ή δίγλωσσους Έλληνες της Κορυτσάς και άλλων περιοχών.

Η πολιτική αφομοίωσης που εφήρμοσε το καθεστώς, στον σχεδόν μισό αιώνα εξουσίας του, είχε εντυπωσιακά αποτελέσματα. Από τους αλβανόφωνους και τους βλαχόφωνους Έλληνες, ελάχιστοι διατήρησαν την ελληνική τους συνείδηση. Παρόλα αυτά, κάποιες κοινότητες, όπως το Μουρσί, το Σοπίκι, το Λούκοβο, μεμονωμένες οικογένειες στην Κορυτσά κ.α. αντιστάθηκαν στο κύμα αφομοίωσης, με αποτέλεσμα να υποστούν διώξεις με φυλακές και εξορίες.

Στην απογραφή του 1945 ο αριθμός των Ελλήνων που αναγνώρισε η νέα εξουσία ήταν μόνο 26,535 που στο σύνολο του 1,075,500 αντιστοιχούσε σε 2,5%. Στα επόμενα 45 χρόνια ο πληθυσμός της χώρας τετραπλασιάστηκε και για το καθεστώς Χότζα το ποσοστό των Ελλήνων τις τρεις πρώτες δεκαετίες, παρέμενε σταθερά στο 2,5%, ενώ σε αυτήν του 1979 μειώθηκε στο 1,9%

Στην τελευταία και πιο γνωστή απογραφή του 1989, το αλβανικό κράτος, έκανε άλλη μία «διόρθωση» στον αριθμό των Ελλήνων, μειώνοντας τον στο 1,85%. Σε απόλυτους αριθμούς είχαμε 58,758 σε σύνολο 3,117,601.

1991-2022

Πάγιο αίτημα των εκπροσώπων των μειονοτήτων, ήταν η ελεύθερη δήλωση της εθνικής τους καταγωγής. Όχι μόνο η «Ομόνοια» των Eλλήνων αλλά και οι εκπρόσωποι των μικρότερων μειονοτήτων στην Αλβανία ισχυρίζονταν πως ο αριθμός τους ήταν μέχρι και πενταπλάσιος από τον επίσημο του κράτους.

Στην πρώτη απογραφή που πραγματοποίησε η μετακομμουνιστική Αλβανία το 2001, το αίτημα των μειονοτήτων δεν έγινε δεκτό με αποτέλεσμα να μποϊκοτάρουν τη διαδικασία και σε συνδυασμό με πολλές άλλες αστοχίες, ήταν σα να μην έγινε ποτέ. Άλλωστε η αρμόδια στατιστική υπηρεσία της Αλβανίας (INSTAT) δεν εμφανίζει πουθενά τα στοιχεία αυτής της απογραφής.

Το 2011, μετά και από πολλές παροτρύνσεις- πιέσεις του ξένου παράγοντα, η Αλβανία αποφάσισε να απογράψει τον πληθυσμό με αυτοπροσδιορισμό της εθνικής καταγωγής και του θρησκεύματος. Όπως ήταν φυσικό, αποτέλεσε το κορυφαίο θέμα στον πολιτικό βίο και τα ΜΜΕ της χώρας. Αρχικά με τις αντιδράσεις εθνικιστικών κύκλων που ήταν αντίθετοι στην ελεύθερη δήλωση της εθνικότητας. Ακόμα και σε αγώνες ποδοσφαίρου εμφανίζονταν πανό κατά του νόμου για την απογραφή. Παρά τις πολλές εσωτερικές αντιδράσεις, η κυβέρνηση Μπερίσα, δεν αφαίρεσε τα «επίμαχα» λήμματα της εθνικότητας και του θρησκεύματος αλλά σε μία κίνηση ελιγμού για να ικανοποιήσει τον κυβερνητικό σύμμαχο που ήταν το ανθελληνικό τσάμικο κόμμα PDIU (με 5 βουλευτές) τροποποίησε το "Νόμο περί Απογραφής", μόλις ένα μήνα πριν την έναρξη της. Ήταν μία τροποποίηση που είχε στόχο να προκαλέσει σύγχυση και τα κατάφερε, χωρίς να αλλάξει τίποτα ουσιαστικό. Η τροποποίηση που συγκέντρωσε το ενδιαφέρον, ήταν αυτή που προέβλεπε πρόστιμο 1.000 δολαρίων, σε περίπτωση ψευδούς δήλωσης. Ένα πρόστιμο που θα μπορούσε να αφορά π.χ. έναν παραποιημένο αριθμό τέκνων, σπιτιών κ.α. αλλά αυτοί που «ήθελαν να κοσκινίζουν και όχι να ζυμώνουν», αποφάνθηκαν ότι αυτό το πρόστιμο αφορά την εθνικότητα!

Η Ομόνοια - ΚΕΑΔ που τότε βρισκόταν στο απόγειο της εξουσίας, οργάνωνε πομπώδεις συγκεντρώσεις στην Αθήνα(!) για να εκφραστούν οι ανησυχίες για το φορτισμένο αρνητικό κλίμα.

Κάποιες «ασήμαντες» λεπτομέρειες:

  • 1. Η Ομόνοια – ΚΕΑΔ ήλεγχε τότε δέκα δήμους. Τουςοκτώ που αποτελούσαν τους σημερινούς Φοινίκης και Δρόπολης , τη Χιμάρακαι την Λουντζουριά.
  • 2. Η απογραφή θα γίνονταν σε συνεργασία με την τοπική εξουσία.
  • 3. Τους απογραφείς τους όριζε η δημοτική αρχή.

Μετά την τροποποίηση του νόμου στη Βουλή της Αλβανίας, η "Ομόνοια" συγκάλεσε Γενικό Συμβούλιο για να πάρει την πιο ανόητη απόφαση της ιστορίας της: Να απευθύνει έκκληση για αποχή από την απογραφή. Ήμουν ο μοναδικός που εξέφρασα την αντίθεση στα όργανα της Ομόνοιας. Είχα τοποθετηθεί τότε δημοσίως και επειδή κάποια σημεία παραμένουν επίκαιρα, όποιος επιθυμεί μπορεί να διαβάσει το άρθρο στον παρακάτω σύνδεσμο: http://borioipirotis.blogspot.com/2011/09/blog-post_5120.html

Εάν συμμετείχαμε μαζικά σε αυτή την απογραφή, σήμερα θα μπορούσαμε να καταγγείλουμε έναν εξαψήφιο αριθμό Ελλήνων στην Αλβανία και όχι τους 24.243 που μας έχει η INSTAT. Η αποχή μέρους των Ελλήνων από την απογραφή, επηρέασε και τα αποτελέσματα των ορθοδόξων, όχι μόνο στο ποσοστό που αναλογεί στο σύνολο αλλά κυρίως στο να επηρεάσει - εγκλωβίσει την ιεραρχία στο να μην πάρει θέση. Έτσι το παραδοσιακό 20-25% των ορθοδόξων στην Αλβανία έφτασε στο 6.75%

Η Καθολική Εκκλησία που είχε αναλάβει εκστρατεία ενημέρωσης παροτρύνοντας των πιστούς να συμμετέχουν και να δηλώσουν το θρήσκευμα τους, είδαν το ποσοστό τους να παραμένει σταθερά στο 10% αλλά αν συνυπολογίσουμε και ένα σημαντικό μέρος (περίπου 25%) που αρνήθηκε να απαντήσει, το ποσοστό τους φτάνει στο 13.5%.

Σχετικά άρθρα


Σχόλια

Προσθήκη σχολίου