Μετά την κατάκτηση της Ηπείρου και μέχρι τις αρχές του 17^ου αιώνα, η Οθωμανική κατοχή κατέστρεψε τα πάντα. Στην Ήπειρο βασίλευε απόλυτο πνευματικό σκοτάδι. Αμάθεια, άγνοια και αμορφωσιά είναι τα κύρια χαρακτηριστικά αυτής της περιόδου. Οι μονές και οι νάρθηκες των εκκλησιών αποδείχτηκαν καταφύγιο, μετά την υποδούλωση, σε πνευματικές εστίες του ελληνισμού, που δίδασκαν φτωχοί μοναχοί και παπάδες λίγα κολλυβογράμματα, όσο να κρατιέται ζωντανή η σπίθα του Γένους. Στοιχεία για την προ της Τουρκοκρατίας εποχή δεν υπάρχουν. Πληροφορίες βρίσκουμε μετά την επικράτηση της Τουρκοκρατίας. Το Δέλβινο καταλήφθηκε οριστικά το 1537. Σαν επακόλουθο της ανάπτυξης του εμπορίου με το εξωτερικό, της βιοτεχνίας και του σχηματισμού των πρώτων αστικών κέντρων, άνθισαν πολύ πρώιμα τα γράμματα στην Ήπειρο. Ταξιδεμένοι Ηπειρώτες, άφησαν περιουσίες ολόκληρες, για να ιδρυθούν και να συντηρηθούν σχολεία στη γενέτειρά τους. Τα αρχαιότερα σχολεία είναι των Ιωαννίνων, του Δελβίνου, του Αργυρόκαστρου, της Δρόβιανης κ.ά.

Με την Εθνεγερσία του 1821, η Ήπειρος απεκλείσθη από το (νέο) Ελληνικό κράτος. Ακολούθησαν πολλές επαναστάσεις με σκοπό την απελευθέρωση της Ηπείρου. Το Ηπειρωτικό ζήτημα αρχίζει από το 1828 πριν σταθεροποιηθούν τα όρια του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους, τα οποία ο Καποδίστριας από την πλευρά της Ηπείρου τα τοποθετούσε στον ποταμό Γενούσο ή Σκούμπι.

Για να αγαπήσει κανείς τη γενέτειρά του και να συνεισφέρει με οποιονδήποτε τρόπο στα χρηστά κοινά της, θα πρέπει πρώτα απ’ όλα να τη γνωρίσει, μέσα από τη γεωγραφία, την ιστορία και την παράδοσή της.

Στις 28 Ιουλίου 1920, υπογράφεται στις Σέβρες της Γαλλίας η «Συνθήκη των Σεβρών». Η συγκεκριμένη Συνθήκη που υπογράφεται δυο χρόνια μετά τη λήξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου ήταν μια από τις συμφωνίες για τη διαμόρφωση του μεταπολεμικού κόσμου, με το μοίρασμα των αποικιών της ηττημένης Γερμανίας και πιο συγκεκριμένα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που ήταν σύμμαχός της στον πόλεμο, ανάμεσα στις νικήτριες δυνάμεις της Αντάντ, μεταξύ αυτών και της Ελλάδας.

Οι πιο άτυχοι από τους έτσι κι αλλιώς άτυχους Έλληνες αυτού του αιώνα βρέθηκαν να ζούνε στην Αλβανία του Χότζα και του Αλία, στην Αλβανία με τις φυλακές τις εξορίες, τα καταναγκαστικά έργα, τη μυστική αστυνομία, τη φτώχεια, την πείνα, την οπισθοδρόμηση. Τους λέμε Βορειοηπειρώτες αυτούς τους 400.000 Έλληνες και μέσω αυτών ελπίζουμε να διεκδικήσουμε κάποτε, όταν έρθει η ώρα της μοιρασιάς κάποιο κομμάτι γης ελληνικής στη Βόρειο Ήπειρο.

Η εθνολογική σύνθεση της Ηπείρου - Η στάση των Συμμάχων - Το Μ.Α.Β.Η., ο Ε.Δ.Ε.Σ. και το Ε.Α.Μ. - Ο Χότζα και η ίδρυση του κομμουνιστικού αλβανικού κράτους

Μετά την πρόσφατη συμφωνία της χώρας μας με τη FYROM για το όνομα, την εθνικότητα και τη γλώσσα των κατοίκων του γειτονικού κράτους, φαίνεται ότι παίρνουν σειρά και άλλα εθνικά θέματα. Ένα από αυτά είναι το ζήτημα των ελληνοαλβανικών σχέσεων.

Έλληνες και χριστιανοί. Αυτό ήταν το έγκλημα των Ποντίων που άφησαν την τελευταία τους πνοή στα ματωμένα χώματα της Μικράς Ασίας, στις αρχές του 20ού αιώνα. Και έπρεπε να πληρώσουν. Τον Δεκέμβριο του 1916 ετοιμάστηκε και επισήμως το σχέδιο εξόντωσης του άμαχου ελληνικού πληθυσμού του Πόντου, αν και ήδη από το 1914 οι άνδρες Πόντιοι δολοφονούνταν με κάθε ευκαιρία. Οι γυναίκες και τα παιδιά έπεφταν θύματα βιασμού και σφαγής. Και όσοι δεν γνώρισαν το μαχαίρι του φονιά, εξορίστηκαν και ομαδικά εκδιώχθηκαν προς περιοχές όπου πριν φθάσουν πέθαιναν.

Ο Βορειοηπειρωτικός ελληνισμός υπέστη την πιο σκληρή καταστολή, απηνείς διώξεις του εθνικού του φρονήματος, απαλλοτρίωση της συνειδησιακής εξέλιξης, εξαφανίσεις, βιασμούς γυναικών (σε σκηνοθετημένες απόπειρες διαφυγής από τη χώρα) από την πιο αιμοσταγή μυστική υπηρεσία που λειτούργησε ποτέ παγκοσμίως, τη διαβόητη αλβανική ασφάλεια. Συνεπεία των αμείλικτων διώξεων υποχρεώθηκαν να διαφύγουν στην Ελλάδα (και στη συνέχεια στις άλλες χώρες) χιλιάδες Έλληνες Ηπειρώτες του Βορρά.

Ο Θεμιστοκλής Γερμένης γεννήθηκε στην Κορυτσά το 1871. Το επώνυμό του δήλωνε την καταγωγή του, από το χωριό Γερμένη, ψηλά σε αυχένα της οροσειράς της Πίνδου. Στο γεωγραφικό όριο ανάμεσα στην Ήπειρο και την Μακεδονία, κοντά στον δρόμο που συνδέει το Λιασκοβίκι με την Μπορόβα.

Φωτογραφία:

Πότε δημιουργήθηκαν οι αρχικοί οικισμοί στην περιοχή - Οι αγώνες των Σουλιωτών εναντίον της οθωμανικής αυτοκρατορίας ως τα χρόνια του Αλή Πασά-Οι «φάρες» των Σουλιωτών.

Στον… απόηχο του άρθρου μας για την ετυμολογία της λέξης "λουλούδι, θα ασχοληθούμε με την ιστορία του Σουλίου και τους κατοίκους.

Ποια ευγνωμοσύνη οφείλει, πρέπει να οφείλει, ο Ελληνισμός ολόκληρος εις τον δόλιο αλλά και κωμικό ψευδοκαίσαρα της Ρώμης, διότι με την άτιμη ενάντια στην πατρίδα μας επίθεση του, του έδωσε την ευκαιρία να γνωρίσει χθές την άφθαστη χαρά της αναγγελίας της εισόδου του απελευθερωτικού Ελληνικού στρατού στην Ιστορική και προσφιλή σε κάθε Ελληνική καρδιά Χειμάρρα.

Το βράδυ 4ης Νοέμβρη μέρα Κυριακή, παρευρέθημεν στη λιτανεία λειψάνων Αγίου Σπυρίδωνος (Κέρκυρα) όπου τοποθετήθην με Πολυξίγγη και επισήμους. Τιμητικά προσκύνησα σώμα Αγίου και τα άνθη ρόδων που έλαβα τα φυλάω για να τα στείλω στους γονείς μου. Μετά τη λειτουργία καθήσαμε μετά του δημάρχου στο καφενείο του ξενοδοχείου ενώπιον της ωραίας πλατείας και του παλαιού φρουρίου της πόλης. Μετά τηλεγραφήσαμε προς Βενιζέλο και Σαπουτζάκη παρακαλούντες να περάσουμε στην Ήπειρο.

Ένα ζήτημα φλέγουσας σημασίας, μια ιδέα, ένα εμβατήριο που όλοι λίγο πολύ ψελλίσαμε κατά τη στρατιωτική μας θητεία για τη Βόρεια Ήπειρο, την σκλαβωμένη αδερφή μας, είναι η αφορμή για περαιτέρω ιστορική αναζήτηση και έρευνα. Είχα ακούσει μια ιστορία για έναν παππού, που όταν απελευθέρωναν οι Εύζωνοι τη Β. Ήπειρο, πετώντας παράλληλα τους Ιταλούς στη θάλασσα το 1940, παρακολουθούσε την προέλαση των ελληνικών στρατευμάτων απαθής και ασυγκίνητος. Ένας στρατιώτης τον πλησίασε και τον ρώτησε απορημένος γιατί δεν χαίρεται που απελευθερώθηκε η σκλάβα πατρίδα και εκείνος ατάραχος του είπε λόγια που μόνο η λαϊκή σοφία δύναται να αντιληφθεί και να αφομοιώσει: «Ξέρω, παιδί μου, πως δεν είναι οριστικό, όπως οριστικό δεν ήταν και τις προηγούμενες φορές». Ο νεαρός στρατιώτης πάγωσε για μερικές στιγμές και μετά συνέχισε την πορεία του και τα καθήκοντά του. Αναλογιζόταν όμως συχνά τις κουβέντες του γέροντα. Και έψαξε. Και έμαθε.

Εκείνοι που δεν επέστρεψαν από το μέτωπο, ξεψύχησαν στο πεδίο της μάχης, έσβησαν από τα κρυοπαγήματα, θάφτηκαν κάτω από τα χιόνια, διαμελίστηκαν από το σφυροκόπημα της ιταλικής αεροπορίας, μένουν για 77 χρόνια θαμμένοι – άταφοι, μέσα στα χωράφια και τις χαράδρες της Αλβανίας. Οι δικοί τους συγγενείς, τα παιδιά τους, κάθε χρόνο ανήμερα της εθνικής επετείου πηγαίνουν στην Αλβανία, στα πεδία των μαχών, ανάβουν ένα κεράκι με την ευχή, την ελπίδα και την προσμονή, να βρουν, να ταυτοποιήσουν τον δικό τους άνθρωπο.