Χιμάρα ή Χειμάρρα;

Χιμάρα ή Χειμάρρα;

Καθώς η περιοχή μας απασχολεί την επικαιρότητα, ανακύπτει ένα λιγότερο σημαντικό ζήτημα με το οποίο θα καταπιαστούμε στο παρακάτω κείμενο: η σωστή γραφή της λέξης "Χιμάρα" ή "Χειμάρρα". Εκτός βέβαια από τις δύο εξ ίσου παραδεκτές πλέον γραφές, συναντάμε συχνά σε κείμενα την γραφή "Χειμάρα" ή ακόμη χειρότερα "Χιμάρρα". Με τις δύο τελευταίες δεν θα ασχοληθούμε αφού αποτελούν τον ορισμό του ορθογραφικού λάθους.

Η ετυμολογία της λέξης "Χιμάρα" είναι αυτή που προσδιορίζει κατά μία έννοια και την ορθή γραφή της.

Όσοι ενστερνίζονται την άποψη ότι το όνομα προέρχεται από τους χειμάρρους, χρησιμοποιούν την γραφή με "ει" και δύο "ρ" ενώ όσοι θεωρούν ότι η περιοχή πήρε το όνομά της από την μυθική "Χίμαιρα", υποστηρίζουν την γραφή με "ι" και ένα "ρ". Η αλήθεια είναι πως καμία από τις δύο προσεγγίσεις δεν είναι τεκμηριωμένη επιστημονικά. Και οι δύο βασίζονται σε υποθέσεις αν και τα στοιχεία δείχνουν πως η δεύτερη είναι πιο κοντά στην πραγματικότητα. Και ενώ ο καθένας μπορεί να ενστερνιστεί οποιαδήποτε εκ των δύο απόψεων ή ακόμη και κάποια τρίτη για την προέλευση της ονομασίας, υπάρχει και μία ακόμη παράμετρος που πρέπει να ληφθεί υπ' όψιν για την γραφή της: Αυτή η παράμετρος είναι η παλαιότητα. Μέχρι και τον 7ο μ.χ. αιώνα δεν συνανατάται πουθενά η γραφή "Χειμάρρα", αντίθετα η περιοχή συχνά εμφανίζεται στην αρχαία και βυζαντινή γραμματεία ως "Χίμαιρα".

Η πρώτη αναφορά στην Χιμάρα γίνεται από τον Συρακούσιο ποιητή Θεοδωρίδα, τον τρίτο π.Χ. αιώνα:

τόλμα καὶ εἰς ἀίδαν καὶ ἐς οὐρανὸν ἄνδρα κομίζει,

ἃ καὶ Σωσάνδρου παῖδ᾽ ἐπέβασε πυρᾶς,

Δωρόθεον Φθίᾳ γὰρ ἐλεύθερον ἦμαρ ἰάλλων

ἐρραίσθη Σηκῶν μεσσόθι καὶ Χιμαίρας.

Ο Πλίνιος ο πρεσβύτερος στο 4ο Βιβλίο της Φυσικής Ιστορίας (77μ.Χ.) στο 1ο κεφάλαιο γράφει:

Ο τρίτος μεγάλος κόλπος της Ευρώπης ξεκινά στα Ακροκεραύνια όρη, και τελειώνει στον Ελλήσποντο, αγγαλιάζοντας μία έκταση 2500 μιλίων[..]Η Ήπειρος όπως γενικά αποκαλείται, ξεκινά στα Ακροκεραύνια όρη. Ο πρώτος λαός που συναντάμαι είναι οι Χάονες από τους οποίους η Χαονία λαmβάνει την ονομασία της[..]. Στην ακτή της Ηπείρου βρίσκεται το φρούριο της Χίμαιρας (Chimæra), τοποθετημένο στην απόληξη των Ακροκεραυνίων.

Ενώ στο Περί Κτισμάτων του Προκοπίου (560 μ.χ.), συναντάμαι πάλι την γραφή "Χίμαιρα" (βλ. εικόνα) στα ελληνικά, ενώ στα λατινικά διατηρείται η γραφή του 1ου μ.χ. αιώνα (Chimæra).

Η γραφή "Χειμάρρα" είναι μεταγενέστερη του 560 μ.χ. Ανεξάρτητα από την ετυμολογία λοιπόν, χρησιμοποιώντας την εκδοχή με "ει" και δύο "ρ", αποκόβουμε ένα νήμα από την μακραίωνη ιστορία του τόπου και κατά κάποιον τρόπο υποκρύπτουμε την διαρκή παρουσία του ελληνισμού από τα αρχαία χρόνια.

Σχετικά άρθρα


Σχόλια

Προσθήκη σχολίου