Παρακάτω θα διαβάσετε έναν μεσελέ (ιστοριούλες στα πεζούλια και τις εξώθυρες) του Αλέξανδρου Χ. Μαμμόπουλου από την μεγάλη του συλλογή στους τόμους "ΗΠΕΙΡΟΣ" του 1961
.
Μια ξεχωριστή νότα ευτράπελη και εξυπνότατη του Αργυροκάστρου ήταν οι κολιάκηδες, οι αγυιόπαιδες, τα χαμίνια, οι γαυριάδες. Άφθονη τροφή για δράση τους έδιναν οι πολυποίκιλοι τύποι, που κατέφθαναν στην πόλη τους απ' όλες τις περιφέρειες, που αναφέραμε. Ποιος μπορεί να τους λησμονήσει; Απ' αυτούς έγινε το συνώνυμο κολιάκης, που σημαίνει, σ' όλη την περιφέρεια, τον Καστρινό προς δήλωση πειράγματος, μα και τον πανούργο, τον έξυπνο, εκείνον που δεν σέβεται τον μεγαλύτερό του.
Μια επαρχιώτισσα γριά μπαίνει στην είσοδο της πόλεως. Ξεκαβαλλικεύει, σέρνει το γαϊδούρι από το καπίστρι και σκυφτή, κουφή, στηριζόμενη στο μπαστούνι ανέβαινε το καλντερίμι για το παζάρι.
Ο κολιάκης, αθέατος, από το διπλανό σοκάκι έχει ανέβει κιόλας στο σαμάρι του γαϊδάρου της γριάς και θρονιασμένος κουνάει τα πόδια του δαγκάνοντας ένα ψημένο καλαμπόκι.
Η θριαμβευτική πομπή συνεχίζει μέχρι την αγορά, όπου ο κολιάκης πασίγνωστος δέχεται τα πυρά των ομοίων του και σβέλτος, όπως είναι κατεβαίνει κι εξαφανίζεται ανάμεσά σ' αυτούς.
-- Αγχιασμός ή Ογχησμός, Σκάλωμα - Άγιοι Σαράντα, Porto Eda, Saranda......
-- Η νύφη του Ιονίου
-- Η πόλη των Αγίων Σαράντα είναι κτισμένη στην ειδυλλιακή θέση του αρχαίου Ογχησμού ή Αγχιασμού και άκμασε σαν εμπορικός σταθμός τα Ρωμαϊκά χρόνια καθώς εξυπηρετούσε το εμπόριο μεταξύ Ηπείρου και Ιταλίας. Ήταν έδρα επισκοπής. Μετά την καταστροφή της από τις αλλεπάλληλες επιδρομές των Γότθων (552 μ.Χ.)οι κάτοικοί της κατέφυγαν στην Χειμάρρα.
Στα χρόνια της τουρκοκρατίας δημιουργήθηκε στην τοποθεσία της τελωνειακός και στρατιωτικός σταθμός γνωστός με το όνομα Σκάλωμα ή Σκαλα των Αγίων Σαράντα ,από την γειτονική ομόνυμη εκκλησία.Την Εκκλησία των Σαράντα Μαρτύρων της Σεβαστείας οι ιστορικοί την περιγράφουν ως πρωτοβυζαντινής τεχνοτροπίας ,με δύο σειρές κολώνες και αψίδες.Λένε ότι στον περίβολό της υπήρχαν 40 εκκλησίες ,μία για κάθε Μάρτυρα.
Η σύγχρονη πόλη έχει την αρχή της στα τελευταία χρόνια του 19ου αιώνα μετά την επανάσταση και την καταστροφή στο γειτονικό Λύκουρσι και τα πρώτα ταραγμένα χρόνια του 20ου αιώνα.Τότε συνοικίσθηκαν κοντά στο λιμάνι πολεμόπληκτοι αγρότες των γύρω περιοχών και νομάδες Βλάχοι ,οι οποίοι είχαν πάντοτε εκεί τα χειμαδιά τους.
Περίπου 25 πρεσβευτές του ΟΑΣΕ από ευρωπαϊκές χώρες, διαπιστευμένοι στη Βιέννη, έχουν επισκεφθεί την Κοιλάδα.
Οι πρέσβεις του ΟΑΣΕ συναντήθηκαν με το δήμαρχο του Μπουγιάνοβατς, Ναγκίπ Αρίφι, του Πρέσεβο, Ραγκμί Μουσταφά, και τον πρόεδρο του δημοτικού συμβολίου του Μπουγιάνοβατς, Ιονούζ Μουσλίου καθώς και άλλους Αλβανούς πολικούς της Κοιλάδας του Πρέσεβο.
Σκοπός της επίσκεψής τους, ήταν η ενημέρωσή τους για την πολιτική κατάσταση και η ασφάλεια στην Κοιλάδα του Πρέσεβο, όπου κατά πλειονότητα κατοικείται από πολίτες αλβανικής καταγωγής.
Ο Δήμαρχος του Μπουγιάνοβατς είχε την ευκαιρία να ενημερώσει τους 25 πρέσβεις του ΟΑΣΕ την πολιτική πλατφόρμα την οποία έχουν υπογράψει οι τρεις δήμοι της Κοιλάδας, Πρέσεβο, Μπουγιάνοβατς και Μέντβεντζας.
Κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επαναστάσεως ο Βορειοηπειρώτης οπλαρχηγός Χατζημιχάλης Νταλιάνης έφθασε έως τον Λίβανο και τη Συρία για να ξεσηκώσει την ορθόδοξη χριστιανική κοινότητα της περιοχής κατά των κατακτητών οθωμανών. Ο Χατζημιχάλης, ο οποίος τελικά φονεύθηκε μαχόμενος στο Φραγκοκάστελλο της Κρήτης, εστάλη από τους επαναστατημένους Ελληνες για να εντάξει στη μεγάλη Ελληνική Επανάσταση φιλικούς πληθυσμούς, οι οποίοι δεν μιλούν ελληνικά, αλλά θεωρούν εαυτούς απογόνους της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, της Ρωμανίας. Οι Ελληνες του 19ου αιώνα είχαν πλήρη συνείδηση ότι η βυζαντινή κληρονομιά τούς συνέδεε με το ποίμνιο του Πατριαρχείου Αντιοχείας, τους Ρουμ Ορτοντόξ (Ρωμιοί ορθόδοξοι) της Συρίας και του Λιβάνου.
Τώρα που δυσάρεστα γεγονότα ξαναφέρνουν τη Συρία στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, είναι χρήσιμο να εστιάσουμε την προσοχή μας -και την προσευχή μας- στους ομόδοξους αδελφούς μας. Το Πατριαρχείο Αντιοχείας έχει το όνομα μιας ιστορικής πόλεως των ελληνιστικών και βυζαντινών χρόνων, αλλά εδρεύει στη Δαμασκό της Συρίας. Η Αντιόχεια είναι πλέον τουρκική πόλη, έπειτα από μία περίεργη συνεργασία Γάλλων και Τούρκων εις βάρος της Συρίας κατά τις παραμονές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Η περιοχή αυτή λέγεται στα αραβικά Χατάι και στα τουρκικά Ισκεντερούν Σαντζάκ (νομός Αλεξανδρέττας). Θεωρείται από τη Συρία ως έδαφος παρανόμως κατεχόμενο από τους Τούρκους.
Μια φωτογραφία του 1956 δίνει ξεκάθαρες απαντήσεις
Τα σημαντικότερα αλβανικά ΜΜΕ επαναλαμβάνουν όσα έγραψε πριν από λίγο στο FB ο εκπρόσωπος τύπου της Αρχιεπισκοπής Θ.Δήμας για την πραγματικότητα όσον αφορά την εκκλησία της Πρεμετής. Ο κ. Δήμας, αναρτώντας και μια φωτογραφία της εκκλησίας τραβηγμένη το 1956, απευθυνόμενος σε όσους προσπαθούν να εξαπατήσουν την αλβανική κοινή γνώμη, γράφει:
«Αυτή η φωτογραφία δείχνει καλύτερα από κάθε ψέμα καθηγητάδων ότι η εκκλησία στην Πρεμετή δεν ήταν μόνο 25 μ.τετραγ.. Μάλιστα και ο περίβολος ανήκε στην εκκλησία. Έχουμε να κάνουμε με μια επαναλαμβανόμενη εξαπάτηση με πλήρη συνείδηση για να για να υποστεί ζημιά η ορθόδοξη κοινότητα. Είναι ακριβώς ο χωρος που κτίστηκε η κομμουνιστική εστία πολιτισμού και το πάρκο γύρω της. Φτάνει να σκάψει κανείς στους τοίχους της κεντρικής αίθουσας για να ανακαλύψει τα εναπομείναντα κτίσματα της εκκλησίας, αυτό όμως δεν έχει κανείς συμφέρον για να το κάνει… Πως θα βρίζουν στη συνέχεια τους ορθοδόξους»
Ένα επίκαιρο βίντεο που μαρτυρά πως το καθεστώς του Ενβέρ Χοτζα μέσα από την οργάνωση της νεολαίας ''Ναΐμ Φράσερι'' στο Δυρράχιο ανέλαβε να εκτελέσει μια πράξη με σκοπό την οριστική κατάργηση του χριστιανισμού στην Αλβανία μέσα από το γκρέμισμα των εκκλησιών και τον εξευτελισμό του κλήρου.
Δείτε το αποκαλυπτικό βίντεο:
2 Μαρτίου 1913
«Προκειμένου να απέλθητε έντευθεν, οικεία βούλησει, και επικείμενης της λήξεως του αγώνος, δράττομαι της ευκαιρίας να ομολογήσω Υμίν την εκ μέρους του τόπου μου ευγνωμοσύνην δια τας υπηρεσίας τας οποίας προσεφέρετε προς αυτός.
Η Χειμάρα θα φέρει μετά συγκινήσεως την ανάμνησιν οτι τα τέκνα της Κρήτης ανέμιξαν το αίμα μας μετά του αίματος των ιδίων αυτής τέκνων και δι' αυτού επότισαν τα Ελληνικά αυτής εδάφη, αποτίοντες το φόρον του καθήκοντος προς την μεγάλης μας Πατρίδα την Ελλάδα
Ο Αρχηγός ιδιαιτέρως βεβαιοί ότι ο Αρχηγός των Κρητών Εθελοντών και ανδρείου καθ' όλας τας μάχας, αλλά και περινουστάτου ανδρός δυναμένου να διοικήση πολλούς και ανομοίους κατά τα ήθη μαχητάς θεωρεί επιβεβλημένον καθήκον ενόρκως να πιστοποιήση οτι ο Γαλερός είναι άξιος πάσης τιμής και αμοιβής και η Πατρίς δεόν εν καιρώ να μη λησμονήση τας παρασχεθείσας προς αυτήν υπηρεσίας του περι ων και άλλοθι θα ποιήσω μνείαν.
Ο Αρχηγός
Τ.Σ. Υπ. Σπυρομήλιος»
Ποτέ και πουθενά δίχως το ντουφέκι του ο καπετάν Μπουάς.
Σε αναμνηστική φωτογραφία με τους συναγωνιστές του στην μάχη για την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Δίπλα απ' την σημαία το σύνθημα που υπηρέτησε μέχρι και τον θάνατό του «ΕΝΩΣΙΣ Η ΘΑΝΑΤΟΣ»
Μετά τον Β΄ Π.Π., τότε που χαράσσονταν τα νέα σύνορα, που είχε ξεκινήσει ο λεγόμενος «ψυχρός πόλεμος», που είχε τεθεί επισήμως η διεκδίκησις της Ελλάδος επί της Β. Ηπείρου και που ο Ελληνικός Στρατός ήταν έτοιμος να απελευθερώσει την «δόλια μας αδελφή».
Ανατρέχουμε στα γιουγκοσλαβικά αρχεία και βρίσκουμε ένα «Σημείωμα της συζήτησης του Bebler με τον Cannon (αμερικανό πρέσβη στο Βελιγράδι) για την αμερικανική θέση σχετικά με το αμετάβλητο των συνόρων (26/03/1948)». Ιδού η αντιμετώπιση που μας επιφύλαξαν οι «μεγάλοι μας σύμμαχοι», που για χάρη τους χύσαμε ποταμούς αίματος:
«Αναφορικά με την τελευταία μας συνομιλία για τα επεισόδια στα ελληνοαλβανικά σύνορα και τη δήλωσή του κατά τη συνομιλία αυτή, ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι εναντίον κάθε μεταβολής των συνόρων και ότι είναι αδιανόητο να αναμένεται η συγκατάθεσή του σε πιθανή απόπειρα της ελληνικής κυβέρνησης να μεταβάλλει τα σύνορα με τη βία, έστειλε τηλεγράφημα στο StateDepartment, θέτοντας το ερώτημα αν επιδοκιμάζεται η στάση του. Έλαβε καταφατική απάντηση στην οποία αναφέρεται ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ είναι αντίθετη σε κάθε αναθεώρηση των ελληνοαλβανικών συνόρων με κάθε μορφή.
1940. Μετά το βροντερό ΟΧΙ ο Στρατός μας προελαύνει ηρωικά σκορπώντας τη λευτεριά στη Βόρειο Ήπειρο. Το Ναυτικό μας περιπολεί στην Αδριατική και εμποδίζει τον από θάλασσα ανεφοδιασμό των Ιταλικών Στρατευμάτων. Οι καταιγιστικοί ναυτικοί βομβαρδισμοί των Πλοίων μας υποστηρίζουν τις παράκτιες επιχειρήσεις του Στρατού Ξηράς στο πλαίσιο της διακλαδικότητας. Η Αεροπορία μας σχίζοντας τους αιθέρες κατατροπώνει την κατά πολύ υπέρτερη σε αριθμό και υλικό εχθρική αεροπορία. Στις 6 Δεκεμβρίου, στη γιορτή του Αγίου Νικολάου, απελευθερώνονται οι Άγιοι Σαράντα. Οι Ένοπλες Δυνάμεις μας απέκτησαν τώρα ένα σημαντικό πλεονέκτημα. Οι δύο ακτές του Στενού της Κερκύρας είναι κάτω από τον πλήρη έλεγχο τους. Τα ναρκαλιευτικά μας αμέσως άρχισαν να καθαρίζουν από τις νάρκες το στενό για να εξασφαλίσουν ένα ασφαλή δίαυλο από και προς τους Αγίους Σαράντα, που τώρα πια θα μπορούσε να είναι ο λιμένας ανεφοδιασμού των μαχόμενων στρατευμάτων μας στη Βόρειο Ήπειρο, αντί για το λιμένα Πρεβέζης που ήταν αρκετά μακριά από το μέτωπο.
Η Ναυτική Διοίκηση Βορείου Ηπείρου είχε αναλάβει σημαντικό ρόλο. Εκεί υπηρετούσε και ένας δραστήριος Ανθυποπλοίαρχος, ο Πύρρος Σπυρομήλιος. Είχε γεννηθεί ανήμερα του Αγίου Στυλιανού στις 26 Νοεμβρίου του 1913 στη Χειμάρρα της Βορείου Ηπείρου, αλλά μεγάλωσε στη Κέρκυρα όπου κατέφυγε κυνηγημένος.
Πατέρας του ήταν ο Στρατηγός Νικόλαος Σπυρομήλιος, ο θρυλικός Καπετάν Μπούας του Μακεδονικού Αγώνα. Γόνος της ηρωικής οικογένειας των Σπυρομήλιων, εισήλθε στην Σχολή Ναυτικών Δοκίμων στις 13 Σεπτεμβρίου του 1929 για να αποφοιτήσει τέσσερα χρόνια αργότερα στις 30 Σεπτεμβρίου 1933 σαν μάχιμος Σημαιοφόρος. Η γνωστή από την Ιστορία οικογένεια του καταγόταν από τη Χειμάρρα, που βρίσκεται στην περιοχή που αργότερα ονομάσαμε «Βόρειο Ήπειρο», λόγω της διαμορφώσεως των συνόρων.
Ο Γιώργος Νεράντζης ήταν ο τυχερός
Με λαμπρότητα πραγματοποιήθηκε η καθιερωμένη τελετή καθαγιασμού των υδάτων στην Αθήνα, η οποία τελέστηκε στη Δεξαμενή και στο Κολυμβητήριο του Εθνικού Γυμναστικού Συλλόγου.
Στη Δεξαμενή, όπου χοροστάτησε ο επίσκοπος Νεοχωρίου, Παύλος, παραβρέθηκαν μεταξύ άλλων η υπουργός Τουρισμού, Όλγα Κεφαλογιάννη, ως εκπρόσωπος της κυβέρνησης, οι βουλευτές, Προκόπης Παυλόπουλος, Ανδρέας Ψυχάρης, Παναγιώτης Κουρουμπλής και Μαρίνος Ουζουνίδης, και ο δήμαρχος Αθηναίων, Γιώργος Καμίνης.
Στην ανάγκη καταπολέμησης της διαφθοράς, ώστε να αποκαλύπτεται «παντού και πάντοτε το φως» αναφέρθηκε η υπουργός Τουρισμού, Όλγα Κεφαλογιάννη, μετά την τελετή.
«Σε κρίσιμες και δύσκολες εποχές, όπως αυτές που ζούμε, όπου η κοινωνία δοκιμάζεται, και οι πολίτες είναι αυτοί που σηκώνουν το βαρύ φορτίο της κρίσης, εμείς οι πολιτικοί που εκπροσωπούμε το έθνος, οφείλουμε εκτός από τις ευχές να μιλάμε και με τις πράξεις μας.
13 χρόνια από το θάνατό του
Πέρασαν 13 χρόνια, από την 31η Δεκεμβρίου 1999, την ημέρα που ο Παναγιώτης Μάρτος, πέρασε στην αθανασία. Έφυγε ο άνθρωπος που αγωνίστηκε για δημοκρατία και ανθρώπινα δικαιώματα, ο άνθρωπος που δε λύγισε μπροστά στα απάνθρωπα βασανιστήρια στα σκοτεινά κελιά των φυλακών, ο άνθρωπος που κράτησε ανδρεία στάση στο εδώλιο του κατηγορημένους στην περίφημη δίκη παρωδία των Πέντε της Ομόνοιας και έδειξε ανοιχτά σε όλους τα βασανιστήρια που υπέστη.
Πέρασαν 13 χρόνια χωρίς ν’ ακούμε τα σοφά του λόγια και τα ατράνταχτα τεκμήρια, χωρίς να μπορέσομε ν’ απολαύσομε τον τεράστιο πνευματικό θησαυρό, που έκρυβε μέσα του.
Ένα πράγμα είναι παράξενο μα και αληθινό. Όσο περνούν τα χρόνια τόσο στερεώνει και γιγαντώνεται η φυσιογνωμία του εκλιπόντος ανθρώπου. Όχι, όμως, του κάθε ανθρώπου. Γιγαντώνεται η φυσιογνωμία του ανθρώπου εκείνου, που η ζωή και το έργο του είναι συνδεδεμένα με τον διπλανό του, με τον συνάνθρωπο του, με την κοινωνία στην οποία πέρασε, μα κυρίως όταν το όνομά του είναι συνδεδεμένο με τα ιδανικά του έθνους.
«Ελάτε δω γειτόνισσες και σεις γειτονοπούλες μου,
τα σπάργανα να φτιάξουμε και το Χριστό ν’ αλλάξουμε
τα σπάργανα για το Χριστό, ελάτε όλες σας εδώ
να πάμε να γυρίσουμε, τα μάγια να σκορπίσουμε,
να πάμε στο ψηλό βουνό να δούμε τα βαγγέλια
να δούμε και την Παναγιά, όπου μας στέλνει τη χαρά
με του Χριστού τη δύναμη, τη χάρη του παιδιού της
τα σπάργανα για το Χριστό, ελάτε όλες σας εδώ
κοιμάται στα τριαντάφυλλα, γεννιέται μες στα λούλουδα
γεννιέται μες στα λούλουδα, κοιμάται στα τριαντάφυλλα.
Τα σπάργανα για τον Χριστό, ελάτε όλες σας εδώ
Τα σπάργανα να φτιάξουμε και το Χριστό ν’ αλλάξουμε»
Ακούστε παρακάτω την εκτέλεση
Άρθρο της εφημερίδας ΕΣΤΙΑ στις 24-12-1940
Ποια ευγνωμοσύνη οφείλει, πρέπει να οφείλει, ο Ελληνισμός ολόκληρος εις τον δόλιο αλλά και κωμικό ψευδοκαίσαρα της Ρώμης, διότι με την άτιμη ενάντια στην πατρίδα μας επίθεση του, του έδωσε την ευκαιρία να γνωρίσει χθές την άφθαστη χαρά της αναγγελίας της εισόδου του απελευθερωτικού Ελληνικού στρατού στην Ιστορική και προσφιλή σε κάθε Ελληνική καρδιά Χειμάρρα.
Μέσα εις την όλην ιστορίαν της Ηπείρου, η οποία, διά μέσου μακρών αιώνων και χιλιετιών , είναι μια ιστροία υπερήφανου ακραιφνούς Ελληνισμού, περιπετειών, δοκιμασιών, αγώνων και θυσιών, η Ελληνικώτατη Χειμάρρα κατέχει εντελώς εξέχουσα θέση. Δέν έδωσε η Ήπειρος αυτή εις την Ελληνική Ιστορία μόνο υπέροχους πολεμιστές, των οποίων η γενναιότητα και η αυταπάρνηση μένουν ως μεγάλα παραδείγματα για όλες τις επιούσιες Ελληνικές γενιές έδωσε και τόσους μεγάλους ευεργέτες, όσους ίσως καμία άλλη Ελληνική περιοχή, και μεγάλους του γένους διδασκάλους και επιστήμονες, τιμήσαντας την Ελληνική επιστήμη. Τα ονόματα των Ζαππών και του Αρσάκη, του Τόσιτσα και του Μπάγκα , του Σίνα και του Αβέρωφ, του Ζωσιμά και του Στουρνάρα, τα ονόματα των μεγάλων διδασκάλων Πηγά και Μπαλάνου, Γορδίου και Κοσμά, δεν θα τα λησμονήσει ποτέ η ΕλληνικήΙστορία. Μέσα εις τα θαυμάσια εκπαιδευτήρια, τα οποία εις όλες τας πόλεις και τας πολίχνας της Ηπείρου έκτιζαν οι μεγάλοι αυτοί, ευεργέται, εδίδασκον ακόμη και κατά τους σκοτεινούς της δουλείας αιώνες οι μεγάλοι αυτοί διδάσκαλοι και συντηρούν και κρατούν τον εθνικό φρόνημα του πληθυσμού δια της Ελληνικής Παιδείας.
