Οι ανασκαφές του Heinrich Schliemann στην Τροία έχουν πυροδοτήσει πολλές διαμάχες, με μία από τις μεγαλύτερες να αφορά τον λεγόμενο Θησαυρό του Πριάμου. Ο Schliemann ισχυρίστηκε πως ανακάλυψε έναν πολύτιμο θησαυρό αρχαίων αντικειμένων, τον οποίο κατόπιν μετέφερε λαθραία στην Ευρώπη. Σύμφωνα με τον ίδιο, επρόκειτο για τα κοσμήματα και τα αντικείμενα του ίδιου του βασιλιά Πριάμου της Τροίας. Το ερώτημα, όμως, είναι για το ποια είναι η πραγματική προέλευση αυτού του θησαυρού και πού βρίσκεται σήμερα.

Ο όρος «Θησαυρός του Πριάμου» αναφέρεται σε μια μεγάλη συλλογή αρχαιολογικών ευρημάτων που προέρχονται απο το Χισαρλίκ, την τοποθεσία όπου πιθανολογείται ότι βρισκόταν η αρχαία Τροία. Ο θησαυρός περιλαμβάνει χιλιάδες μικρά αντικείμενα, όπως χάντρες και κοσμήματα, καθώς και διάφορα όπλα και εργαλεία από χαλκό και ασήμι, όπως εγχειρίδια, λεπίδες και τσεκούρια. Ανάμεσα στα πιο ξεχωριστά αντικείμενα είναι και ένα χρυσό περίτεχνο κάλυμμα κεφαλής. Η Sophia Schliemann, η δεύτερη σύζυγος του αρχαιολόγου, έγινε διάσημη όταν φωτογραφήθηκε φορώντας αυτό το κόσμημα.

Σήμερα, οι ιστορικοί αντιμετωπίζουν με επιφύλαξη τις αφηγήσεις του Schliemann, καθώς είναι γνωστό ότι είχε την τάση να υπερβάλλει και να προσαρμόζει τα γεγονότα στις δικές του φιλοδοξίες. Αν και πολλές από τις ανακαλύψεις του ήταν πραγματικές, κάποιες από τις δηλώσεις του αποδείχθηκαν ανακριβείς. Σύμφωνα με τον ίδιο, ο θησαυρός εντοπίστηκε στις 31 Μαΐου 1873, κατά τη διάρκεια των ανασκαφών που διεξήγαγε από το 1871 έως το 1873. Σε μια από τις αναφορές του, έγραψε πως, σκάβοντας κοντά στο παλάτι του Πριάμου, βρήκε ένα μεγάλο χάλκινο αντικείμενο με ιδιαίτερο σχήμα, πίσω από το οποίο διέκρινε ίχνη χρυσού.

Παρ' όλα αυτά, ορισμένοι μελετητές πιστεύουν ότι ο θησαυρός αποτελείται από αντικείμενα που συγκεντρώθηκαν από διαφορετικά σημεία της ανασκαφής κατά τη διάρκεια των τριών αυτών ετών, κάτι που δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί με βεβαιότητα.

Ο Schliemann προχώρησε σε μια καλά οργανωμένη επιχείρηση για να απομακρύνει τον θησαυρό από τη χώρα, γνωρίζοντας ότι οι οθωμανικές αρχές δεν θα ενέκριναν την εξαγωγή των ευρημάτων. Σύμφωνα με τη δική του περιγραφή, καθώς ήθελε να διασφαλίσει τον θησαυρό από τους εργάτες του, εκμεταλλεύτηκε το μεσημεριανό τους διάλειμμα. Όσο εκείνοι έτρωγαν, έκοψε τα αντικείμενα από το χώμα με ένα μεγάλο μαχαίρι και τα απέκρυψε.

Αργότερα, ισχυρίστηκε ότι αρχικά μετέφερε τα ευρήματα σε ένα κτήμα του John Calvert, του ανθρώπου που τον είχε καθοδηγήσει προς την τοποθεσία του Χισαρλίκ. Στη συνέχεια, με τη βοήθεια τριών αλόγων, μετέφερε έξι κιβώτια και έναν σάκο γεμάτο με τον θησαυρό και φρόντισε να τα στείλει στην Αθήνα, με αυστηρές οδηγίες να μην ανοιχτούν τα κιβώτια κατά τη μεταφορά.

Λίγα χρόνια αργότερα, ο Schliemann συμφώνησε να παραδώσει ένα μέρος του θησαυρού στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, ώστε να εξασφαλίσει την άδεια να συνεχίσει τις ανασκαφές του στην Τροία. Το 1881, το μεγαλύτερο μέρος της συλλογής μεταφέρθηκε στα Βασιλικά Μουσεία του Βερολίνου, όπου παρέμεινε για αρκετές δεκαετίες.

Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, το 1945, ο θησαυρός περιήλθε στα χέρια του Κόκκινου Στρατού, ο οποίος τον παρέδωσε στη Σοβιετική Επιτροπή Τέχνης. Από εκείνο το σημείο, η τύχη του παρέμενε άγνωστη, καθώς κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου η σοβιετική κυβέρνηση αρνιόταν ότι είχε οποιαδήποτε γνώση για τον θησαυρό. Μόνο το 1994 αποκαλύφθηκε ότι βρισκόταν στο Μουσείο Πούσκιν στη Μόσχα, όπου και παραμένει μέχρι σήμερα.

Ο Schliemann είχε ερμηνεύσει λανθασμένα τα αρχαιολογικά στρώματα του Χισαρλίκ, καθώς αναζητούσε την Τροία της Ιλιάδας του Ομήρου. Έσκαψε βαθύτερα από το επίπεδο όπου βρισκόταν η πόλη που σχετίζεται με τον Τρωικό Πόλεμο. Το στρώμα που είχε ταυτίσει με την Τροία του Πριάμου, γνωστό ως Τροία ΙΙ, χρονολογείται πριν από το 2000 π.Χ., δηλαδή αρκετούς αιώνες νωρίτερα από την παραδοσιακή χρονολόγηση του πολέμου, που τοποθετείται περίπου το 1200 π.Χ.

Αν και υπάρχουν διαφορετικές εκτιμήσεις σχετικά με την ακριβή περίοδο των γεγονότων που ενέπνευσαν την Ιλιάδα, κανένας σοβαρός επιστήμονας δεν πιστεύει ότι ο βασιλιάς Πρίαμος έζησε ήδη από το 2000 π.Χ. Αντίθετα, οι περισσότερες έρευνες δείχνουν πως η περίοδος του Τρωικού Πολέμου ήταν μεταγενέστερη.

Λαμβάνοντας υπόψη αυτά τα στοιχεία, γίνεται σαφές ότι ο θησαυρός που ανακάλυψε ο Schliemann δεν ανήκε πραγματικά στον μυθικό βασιλιά της Τροίας. Ωστόσο, παραμένει μια εξαιρετικά σημαντική συλλογή από πολύτιμα αντικείμενα της Εποχής του Χαλκού.