Μία αρχαία μπρούτζινη κεφαλή γρύπα, το οποίο είχε κλαπεί τη δεκαετία του 1930, επεστράφη σήμερα, 21 Μαρτίου, στο Αρχαιολογικό Μουσείο της αρχαίας Ολυμπίας, από όπου είχε αφαιρεθεί. Η επιστροφή του πραγματοποιήθηκε σχεδόν έναν μήνα μετά την επανένταξή του στην Ελλάδα από το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης.

Το αντικείμενο, το οποίο χρονολογείται στον 7ο αιώνα π.Χ., παραδόθηκε επίσημα το βράδυ της Παρασκευής σε ειδική τελετή, παρουσία της Υπουργού Πολιτισμού της Ελλάδας, Λίνας Μενδώνη. Η υπουργός χαρακτήρισε την ημέρα αυτή ιδιαίτερη για την αρχαία Ολυμπία, αλλά και για το Υπουργείο Πολιτισμού.

Μετά από δεκαετίες απουσίας, το κεφάλι του γρύπα επέστρεψε από το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης στον φυσικό του χώρο, το αρχαιολογικό μουσείο της αρχαίας Ολυμπίας, δήλωσε η Μενδώνη.

Η επίσημη επιστροφή του αρχαίου αντικειμένου είχε πραγματοποιηθεί στις 24 Φεβρουαρίου σε τελετή στη Νέα Υόρκη, όπου η υπουργός Πολιτισμού παρέλαβε το μπρούτζινο κεφάλι του μυθικού πλάσματος, μαζί με τον νομικό τίτλο του, από τον διευθυντή του Μητροπολιτικού Μουσείου, Μαξ Χόλαιν. Το αντικείμενο θα επιστραφεί ως δάνειο στο μουσείο το 2026, ώστε να συμπεριληφθεί σε έκθεση.

Η Μενδώνη επισήμανε ότι η συγκεκριμένη επιστροφή είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς δεν προήλθε από επίσημη διεκδίκηση των ελληνικών αρχών, αλλά από πρωτοβουλία του Μητροπολιτικού Μουσείου το 2018, όταν ξεκίνησε έρευνα για την προέλευση του γρύπα.

Ο Σον Χέμινγουεϊ, υπεύθυνος επιμελητής ελληνικής και ρωμαϊκής τέχνης στο μουσείο, τόνισε πως, αν και υπάρχουν εκατοντάδες αρχαϊκά μπρούτζινα κεφάλια γρυπών από λέβητες, αυτό είναι ένα από τα μεγαλύτερα και καλύτερα διατηρημένα.

Το μπρούτζινο αντικείμενο ανακαλύφθηκε στην Ολυμπία το 1914 και το 1936 αγοράστηκε από την γκαλερί Joseph Brummer στη Νέα Υόρκη, μέσω εμπόρου στην Αθήνα. Το 1972, περιήλθε στην κατοχή του Μητροπολιτικού Μουσείου ως κληροδότημα του χρηματοδότη και συλλέκτη τέχνης Γουόλτερ Σ. Μπέικερ, ο οποίος το είχε αγοράσει από τη γκαλερί Brummer το 1948.

Από τότε, το κεφάλι του γρύπα εκτίθετο μόνιμα στο μουσείο, ενώ το 1999 μεταφέρθηκε στην είσοδο της πτέρυγας ελληνικής και ρωμαϊκής τέχνης. Η έρευνα των ειδικών του μουσείου κατέληξε στο συμπέρασμα ότι πιθανότατα είχε αφαιρεθεί παράνομα από το Αρχαιολογικό Μουσείο της Ολυμπίας τη δεκαετία του 1930, χωρίς να είναι γνωστές οι ακριβείς συνθήκες της κλοπής.

Το Ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού προσκόμισε έγγραφα που επιβεβαιώνουν ότι το αντικείμενο είχε βρεθεί το 1914 στην κοίτη του ποταμού Κλαδέου στην Ολυμπία, από τον επιμελητή του αρχαιολογικού μουσείου της περιοχής, Θεμιστοκλή Καραχάλιο. Αρχικά φυλασσόταν στη βιβλιοθήκη του μουσείου, αλλά δεν είχε καταγραφεί σωστά πριν εξαφανιστεί τη δεκαετία του 1930.

Τα διαθέσιμα έγγραφα, τα οποία εξετάστηκαν από το Υπουργείο Πολιτισμού και το Μητροπολιτικό Μουσείο, επιβεβαιώνουν ότι το αντικείμενο δεν θα μπορούσε να είχε φύγει νόμιμα από το μουσείο. Σύμφωνα με δήλωση του Μητροπολιτικού Μουσείου, η έρευνα αποκάλυψε ότι η κλοπή του αντικειμένου είχε πραγματοποιηθεί υπό την επίβλεψη του τότε διευθυντή του Αρχαιολογικού Μουσείου της Ολυμπίας, ο οποίος παραπέμφθηκε στη δικαιοσύνη πριν από περισσότερα από 80 χρόνια.